”მკურნალის” რედაქცია

ამ პრობლემასთან დაკავშირებით რეკომენდაციისთვის რამდენიმე შეკითხვით მივმართეთ ქალბატონ ქეთი ნემსაძეს - საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის წევრი, აშშ-ს ძუძუთი კვების მედიცინის აკადემიის საპატიო წევრი. პედიატრიული კლინიკა გლობალმედის კლინიკური დირექტორი.

- ნორმალურია თუ არა ძუძუთი კვების დროს ძუძუს კერტების ტკივილი ან ნახეთქების წარმოქმნა?

- ნორმაში ძუძუთი კვება არ უნდა იყოს მტკივნეული. პირველი საათების მანძილზე შეიძლება იყოს მცირე დისკომფორტი, მაგრამ ტკივილი, გაღიზიანება, რომელსაც ხშირად ემატება ნახეთქების გაჩენაც, მიუთითებს პრობლემაზე. ძუძუს კერტების გაღიზიანება, მტკივნეულობა, ნახეთქები, რომლებიც ხშირად სისხლმდენია, უფრო ხშირად გვხვდება დედებში, რომლებსაც პირველად უხდებათ ძუძუთი კვება. როცა დედა იცნობს და იცავს ძუძუზე სწორი მოჭიდების წესებს, სწორად იცავს ჰიგიენას, ეს პრობლემა გაცილებით იშვიათად წარმოიშვება.

- რატომ ჩნდება ძუძუს კერტების ნახეთქები, რა ხელშემწყობი ფაქტორები არსებობს?

- ძუძუს კერტების კანი ძალიან ნაზია და ადვილად გამოშრება. ნახეთქების გაჩენას წინ უსწრებს კერტების კანის ელასტიურობის შემცირება, გამოშრობა, გაღიზიადებადობა, რაც კვების დროს იწვევს დისკომფორტს ან ტკივილს, მალევე ჩნდება ნახეთქები, რომლებიც ხშირად სისხლმდენია. როგორც წესი პრობლემა თავს იჩენს მშობიარობის შემდგომ მე-4 - მე-6 დღეს.

უპირველესი მიზეზია ძუძუზე ჩვილის არასწორი მოჭიდება. ამ შემთხვევაში ბავშვი არაეფექტურად წოვს, წოვის პროცესში ზიანდება ძუძუს კერტების ნაზი კანი, რაც გაღიზიანებას და გამოშრობას იწვევს. სწორი მოჭიდება ნახეთქების პრევენციის უპირველესი საშუალებაა.

ხშირად ძუძუს თავის დაზიანებას იწვევს ძუძუდან ჩვილის უხეშად მოშორება.

არასწორად მორგებული გამოსაწველი აპარატის, ან მაღალი წნევით გამოტუბვის შემთხვევაში შეიძლება ძუძუს კერტების დამატებითი ტრამვირება მოხდეს.

ხშირი მიზეზია სოკოვანი ინფექცია ე. წ რძიანა, რომელიც ჩვილის პირის ღრუს ლორწოვანიდან გადადის. ამ შემთხვევაში დამახასიათებელია ძუძუს კერტების ქავილი, სიწითლე, მტკივნეულობა, შესაძლოა ძუძუს ტკივილი კვების დროს ან შემდეგ.

ახალშობილის ენის ლაგამი ძუძუს თავების გაღიზიანებადობის და მტკივნეულობის ერთ-ერთი შესაძლო მიზეზია.

- შეიძლება თუ არა ნახეთქების დროს ძუძუთი კვების გაგრძელება?

- მკურნალობის პარალელურად ძუძუთი კვების გაგრძელება შეიძლება და რეკომენდებულია, თუ ეს ძლიერ ტკივილთან არ არის დაკავშირებული. წინააღმდეგ შემთხვევაში შეიძლება ისარგებლოთ სპეციალური სილიკონის დიაფრაგმით, ან ახალშობილს მიაწოდოთ გამოწველილი რძე. Aამ შემთხვევაში საჭიროა სწორად შეარჩიოთ ძუძუს გამოსაწველი აპარატი და დაიცვათ ინსტრუქცია. თუ გამოსაწველი აპარატის თავი სწორად არ ერგება ძუძუს კერტს, ან გამოწველა ხდება დიდი წნევით, შეიძლება დაზიანებამ მოიმატოს.

- შეიძლება თუ არა იმოქმედოს ჩვილზე ძუძუს კერტების სისხლმდენმა ნახეთქებმა ძუძუთი კვების გაგრძელებისას?

- ძუძუს ნახეთქები, სისხლმდენიც კი, ჩვილისთვის პრობლემას არ წარმოადგენს. ხშირად ტკივილის გამო დედა არასწორად ან არასაკმარისი დროით აწვდის ძუძუს. ამან შეიძლება შეამციროს ჩვილისთვის საჭირო ნორმალური დღიური ულუფა. ამ შემთხვევაში უმჯობესია დროებით მიმართოთ ზემოთხსენებულ მეთოდებს, სულ 1-2 დღე საკმარისია იმისთვის, რომ დედამ შეძლოს ძუძუთი კვების გაგრძელება.

- როგორ უნდა მოიქცეს დედა?

- სწორი პოზიციონირება, ჰიგიენის წესების დაცვა პრევენციის საუკეთესო საშუალებაა. ასევე შეგიძლიათ გამოიყენოთ სპეციალური კრემები გამოხატული დამარბილებელი და ამავდროულად დამატენიანებელი მოქმედებით.

ძუძუთი კვებისას სწორი პოზიციონირების დროს ბავშვის სხეული მოტრიალებულია დედისკენ. პირი მაქსიმალურად გაღებულია, თითქმის მთლიანად ფარავს ძუძუს კერტის გარშემო შეფერილ ნაწილს (ე/წ არეოლა), ქვედა ტუჩი გადმობრუნებულია, ჩვილის ლოყები იჩუტება წოვისას და ერთ ან ორ წოვით მოძრაობას მოყვება ყლაპვა. ახალშობილი მშვიდადაა, არაა დაძაბული.

კვების ბოლოს ძუძუს გამოღება უნდა მოხდეს ფრთხილად, როცა ჩვილი ტუჩებს მოადუნებს ან პირის კუთხეში თითის ფრთხილად ჩადებით შეგიძლიათ პირი გააღებინოთ და გამოათავისუფლოთ ძუძუ.

ძუძუთი კვების შემდეგ შეგიძლიათ მოისვათ თქვენივე რძე ან ჩამოიბანოთ წყლით. დღეში ერთხელ ჩამოიბანეთ საპნით. არ გამოიყენოთ სპირტი, ლოსიონი, არ გამოიყენოთ საპონი ხშირად, ეს ხელს შეუწყობს კანის გამოშრობას.

სიმშრალის და გაღიზიანების შემთხვევაში შეგიძლიათ გამოიყენოთ დახეთქილი კერტებისთვის სპეციალურად შემუშავებული კრემები. მსოფლიოში აღიარებულია ლანოლინის შემცველი კრემები, ასევე არსებობს მცენარეულ ზეთოვან ექსტრაქტებზე დამზადებული კრემები. კრემები დექსპანთენოლის შემცველობით. ეს სპეციალური კრემები, როგორც წესი, არ საჭიროებს ჩამობანას ძუძუთი კვების წინ. გაითვალისწინეთ, რომ ძუძუს სტრიების საწინააღმდეგო კრემები განსხვავდება კერტების სპეციალური კრემებისგან. ნახეთქების სპეციფიურ კრემებს შორის, როგორც ავღნიშნეთ, ფათოდ აღიარებულია ლანოლინის შემცველი კრემები. მაგ: ნოსპლიტი -სპეციალურად შემუშავებული ჰიპოალერგიული კრემია გაღიზიანებული და დახეთქილი ძუძუს თავებისთვის. ლანოლინი ბუნებრივი ნივთიერებაა, ის უჯერი ცხიმოვანი მჟავეებისა და ქოლესტერინის ეთერების შემადგენლობით ძალიან ემსგავსება ადამიანის კანის მფარავ ცხიმს. ლანოლინი საუკეთესოდ ატენიანებს, ქმნის ტენის დამატებით რეზერვუარს კანში და წარმოქმნის სუნთქვად მემბრანას, რომელიც იცავს კანს წყლის აორთქლებისგან. ლანოლინში შემავალი ცხიმოვანი მჟავები კანს ხანგრძლივად უნარჩუნებს სირბილის სასიამოვნო შეგრძნებას. ძუძუს კერტების კანი ხდება ელასტიური, მცირდება ტკივილი და მიმდინარეობს სწრაფი აღდგენა. აღსანიშნავია, რომ თავად ლანოლინი სტაბილური ნივთიერებაა და არ საჭიროებს კონსერვანტების დამატებას. უსუნო კრემი გემოს გარეშეა და შესაბამისად არ არღვევს ფიზიოლოგიურ კვებას. კრემი არ საჭიროებს ჩამობანას ძუძუთი კვების წინ. ნოსპლიტში ლანოლინს ემატება ლანოლინის ზეთი, რაც მას სასიამოვნო, ნაზ კონსისტენციას ანიჭებს და ადვილად დაიტანება დაზიანებულ ძუძუს კერტებზე.

სიწითლის, გამონადენის ან ჩირქის შემთხვევაში საჭიროა ანტიბაქტერიული კრემების გამოყენება. ასეთი კრემების ჩამობანა უნდა მოხდეს ყოველი კვების წინ.

გახსოვდეთ, ძუძუს კერტების გაღიზანებადობა და ნახეთქებიც კი სწრაფად ემორჩილება სწორ მკურნალობას, ხშირად საწყის ეტაპზე საკმარისია მხოლოდ სწორი პოზიციონირება და ძუძუთი სწორად კვების რეკომენდაციების დაცვა. სპეციალური არაბაქტერიული დამარბილებელ-დამატენიანებელი კრემების გამოყენება აღმდგენი ეფექტით მალევე აგვარებს პრობლემას. თუ პირველ 24 საათშივე არ გაქვთ გაუმჯობესება, მიმართეთ კონსულტაციისთვის, რადგან ამ შემთხვევაში გამოირიცხოს დამატებითი პრობლემა. თუ გაჩნდა ისეთი ნიშნები ან სიმპტომები, როგორიცაა ქავილი, სიწითლე, გამონადენი, ჩირქი, ძუძუს მტკივნეულობა ან ტემპერატურის მომატება, მიმართეთ ექიმს.

R