უძილო ღამის შემდეგ გამოფხიზლების ყველაზე ეფექტური გზა და ძილის დარღვევის მიზეზები
პერადენიას უნივერსიტეტის მეცნიერებმა დაამტკიცეს, რომ L-თეანინისა და კოფეინის კომბინაციას შეუძლია გააუმჯობესოს ყურადღება და შეამციროს რეაქციის დრო ძილის მწვავე უკმარისობის მქონე ადამიანებში. მონაწილეები, რომლებსაც ეს კომბინაცია მიეცათ, კომპიუტერულ ტესტში უკეთ ამჩნევდნენ პოტენციურ საგზაო შემთხვევებს და უფრო სწრაფად რეაგირებდნენ მათთან შედარებით, ვინც პლაცებო მიიღეს. კვლევა გამოქვეყნდა British Journal of Nutrition (BJN)-ში.
L-თეანინი არის ამინომჟავა, რომელიც ჩაის ფოთლებში გვხვდება და ცნობილია თავისი დამამშვიდებელი თვისებებით. კოფეინი, მეორეს მხრივ, ასტიმულირებს ნერვულ სისტემას. შედეგები აჩვენებს, რომ ერთად ისინი სინერგიულად მოქმედებენ, ზრდიან ყურადღების კონცენტრაციას ზედმეტი სტიმულაციის გარეშე.
- ექსპერიმენტში მონაწილეობდა 22-დან 30 წლამდე ასაკის 37 ჯანმრთელი ახალგაზრდა. ყველა მონაწილე 17 საათის განმავლობაში ფხიზლად იყო, რათა ძილის მწვავე უკმარისობის სიმულირება მოეხდინათ. თითოეულმა მონაწილემ ცალკეულ დღეებში მიიღო ან 200 მგ L-თეანინის და 160 მგ კოფეინის შემცველი კაფსულა, ან პლაცებო. დანამატის მიღებიდან ორმოცდაათი წუთის შემდეგ, სუბიექტებმა გაიარეს კომპიუტერული ტესტი, რომლის დროსაც მათ რაც შეიძლება სწრაფად უნდა დაეჭირათ ღილაკზე, ავტოსაგზაო შემთხვევის სურათის წარდგენისას.
ტესტის დროს ტვინის აქტივობის მონიტორინგისთვის ჩაიწერა ელექტროენცეფალოგრამა (EEG). კოფეინისა და L-თეანინის კომბინაციის მიღების შემდეგ, მონაწილეებმა უფრო ზუსტად ამოიცნეს საშიში შემთხვევები, საშუალოდ 40 მილიწამით უფრო სწრაფად რეაგირებდნენ, ვიდრე პლაცებოს მიღების შემდეგ და აჩვენეს P3b სიგნალის - ტვინის რეაქციის ზრდა, რომელიც დაკავშირებულია ყურადღებასთან და გადაწყვეტილების მიღებასთან.
კვლევის ავტორის, გაიანი ნავარატნას თქმით, დასკვნები აჩვენებს, რომ კოფეინისა და L-თეანინის კომბინაცია აუმჯობესებს ინფორმაციის დამუშავების სიჩქარეს და ყურადღების მართვას, მნიშვნელოვანი დაღლილობის არსებობის შემთხვევაშიც კი.
სხვა კვლევაში მეცნიერთა საერთაშორისო ჯგუფმა დაადგინა, რომ გამოხატული ნევროტიზმის და ახალი გამოცდილებისადმი ნაკლები შემგუებლობის მქონე ადამიანებს უფრო ხშირად აღენიშნებათ გამოუძინებლობის მძიმე სიმპტომები.
გარდა ამისა, შფოთვა მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ამ ურთიერთობაში, რომელიც მოქმედებს როგორც შუამავალი პიროვნულ თვისებებსა და ძილის დარღვევებს შორის. კვლევა გამოქვეყნდა ძილის კვლევის ჟურნალში Journal of Sleep Research (JSR).
უძილობა ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული ძილის დარღვევაა. მას შეუძლია გამოვლინდეს ჩაძინების გაძნელებით, ხშირი გამოღვიძებით ან ძალიან ადრე გაღვიძებით, რაც იწვევს ხელახლა ჩაძინების შეუძლებლობას. ხანგრძლივი უძილობა ზრდის გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების, სიმსუქნის და იმუნიტეტის დასუსტების რისკს და სერიოზულად მოქმედებს განწყობაზე, შრომისუნარიანობასა და კოგნიტურ ფუნქციაზე.
ნევროტიზმი პიროვნული თვისებაა, რომელიც ასახავს ადამიანის მიდრეკილებას განიცადოს უარყოფითი ემოციები: შფოთვა, გაღიზიანება, დეპრესია და ბრაზი.
ნევროტიზმის მაღალი დონის მქონე ადამიანები უფრო მკვეთრად რეაგირებენ სტრესულ სიტუაციებზე, განიცდიან მეტ შფოთვას და ვერ უმკლავდებიან დაძაბულობას. ბარბარა არაუჟო კონვეის ხელმძღვანელობით მეცნიერებმა შეადარეს უძილობის მქონე 353 და ძილის პრობლემების არმქონე 242 ადამიანის მონაცემები. მონაწილეებმა შეავსეს ონლაინ კითხვარები, რომლებიც აფასებდნენ უძილობის სიმძიმეს, პიროვნულ თვისებებს (დიდი ხუთეულის მოდელის გამოყენებით) და შფოთვისა და დეპრესიის დონეს.
მაღალი ნევროტიზმი დაკავშირებული იყო უფრო მძიმე უძილობასთან. შფოთვა და დეპრესია უძილობასთან უფრო მჭიდროდ იყო დაკავშირებული, ვიდრე თავად პიროვნული თვისებები.
მეცნიერებმა დაასკვნეს, რომ შფოთვა სრულად ხსნის ნევროტიზმსა და უძილობას შორის კავშირს. ნევროტიზმის მაღალი დონის მქონე ადამიანები უფრო მეტად არიან მიდრეკილნი შფოთვისკენ, რაც ხელს უშლის ძილს.
პიროვნული თვისებების როლის გააზრება ხელს შეუწყობს ძილის დარღვევების მკურნალობის ინდივიდუალიზაციას. თუმცა, მკვლევარები ხაზს უსვამენ, რომ მათი მონაცემები დაკვირვებითია და ჯერ კიდევ შეუძლებელია მიზეზ-შედეგობრივი კავშირის დადგენა.