კვლევის შედეგი: დიეტური გაზიანი სასმელიც ზრდის ღვიძლის დაავადების რისკს
დღეში ერთი ქილა გაზიანი სასმელის მიღებაც კი - ჩვეულებრივი თუ დიეტური - მნიშვნელოვნად ზრდის ღვიძლის მეტაბოლურ-ასოცირებული ცხიმოვანი დაავადების (MASLD) განვითარების რისკს.
ეს არის დასკვნა, რომელიც სოჩოუს სამედიცინო უნივერსიტეტის (ჩინეთი) მკვლევარებმა გააკეთეს.
MASLD არ არის გამოწვეული ალკოჰოლით, არამედ ღვიძლის უჯრედებში ცხიმის დაგროვებით. დაავადება სულ უფრო მეტად ვრცელდება და ხშირად უსიმპტომოდ მიმდინარეობს.
123,788 ბრიტანელი ზრდასრული ადამიანის 10-წლიან კვლევაში მეცნიერებმა დაადგინეს:
- მათ, ვინც ყოველდღიურად სვამდა შაქრით დატკბილულ სასმელებს (მაგალითად, კოკა-კოლას), ჰქონდათ MASLD-ის 50%-ით მაღალი რისკი;
- მათ, ვინც სვამდა დიეტურ გაზიან სასმელებს (მაგალითად, დიეტურ კოკა-კოლას ან სპრაიტ ზეროს), ჰქონდათ 60%-ით გაზრდილი რისკი. როგორც მკვლევარმა ლიჰე ლიუმ განმარტა, „დიეტური სასმელები ზოგადად უფრო უსაფრთხოდ ითვლება, მაგრამ ჩვენი კვლევა აჩვენებს, რომ დღეში ერთი ქილის მიღებაც კი მნიშვნელოვნად ზრდის დაავადების რისკს. ეს არის მიზეზი, რომ გადახედოთ მათ როლს დიეტაში“.
მეცნიერების აზრით, შაქრით დატკბილული სასმელები იწვევს გლუკოზისა და ინსულინის დონის მკვეთრ მატებას, რაც იწვევს ცხიმის დაგროვებას, ხოლო ხელოვნურ დამატკბობლებს შეუძლიათ ნაწლავის მიკრობიოტის ბალანსის დარღვევა და ტკბილეულისადმი ლტოლვის გაზრდა.
კვლევამ ასევე აჩვენა, რომ გაზიანი სასმელების წყლით ჩანაცვლება შაქრიანი სასმელების მიღების შეწყვეტის შემთხვევაში MASLD-ის რისკს 12.8%-ით და დიეტური სასმელების მიღების შეწყვეტის შემთხვევაში 15.2%-ით ამცირებს.
„წყალი ღვიძლისთვის საუკეთესო არჩევანია: ის არ ქმნის მეტაბოლურ სტრესს და ხელს უშლის ცხიმის დაგროვებას“, - აღნიშნავს ლიუ.
ღვიძლის დაავადებათა პრევენცია მოიცავს შემდეგს:
- სისხლის ანალიზს ვირუსულ B და C ჰეპატიტებზე და სისხლის ბიოქიმიური ანალიზს.
- წელიწადში ერთხელ მუცლის ღრუს ულტრაბგერითი გამოკვლევა. გარდა ამისა, არსებობს სპეციფიკური ტესტები და გამოკვლევები, როგორიცაა ალფა-ფეტოპროტეინი (ღვიძლის კიბოს ტესტი) და ღვიძლის ელასტომეტრია (ფიბროზის გამოსავლენად). ისინი, როგორც წესი, არ ინიშნება, თუ არ არსებობს ეჭვი, მაგრამ რეკომენდებულია მათი ყოველ 2-3 წელიწადში ერთხელ ჩატარება.
- კვების თვალსაზრისით, სასურველია რაციონიდან ამოიღოთ არაჯანსაღი საკვები (მაიონეზი, ძეხვეული, გაზიანი სასმელები, ნამცხვრები) და მინიმუმამდე დაიყვანოთ ალკოჰოლის მოხმარება.
რა არის მნიშვნელოვანი, გვახსოვდეს ადამიანის ღვიძლის შესახებ:
- ორგანო შედგება რამდენიმე წილისაგან და მდებარეობს მუცლის ღრუს ზედა მარჯვენა ნაწილში.
- ღვიძლს მრავალი ფუნქცია აქვს. ძირითადი ფუნქციებია ნაღვლის გამომუშავება საჭმლის მონელებისთვის, გლიკოგენის შენახვა ენერგიის სასწრაფოდ შესავსებად და ორგანიზმის დაცვა მავნე ნივთიერებებისგან.
- ორგანოების დისფუნქციის ტიპური სიმპტომებია სიყვითლე, შებერილობა, მუქი შარდი, ღია ფერის განავალი, მწარე გემო პირში, გულისრევა, ღებინება და სხვა.
- ღვიძლის დაავადებების დროს, როგორც წესი, ტკივილი არ აღინიშნება; დისკომფორტი შეიძლება დაკავშირებული იყოს სტრომის დაჭიმვასთან და გარკვეული მიმდებარე ორგანოების დაავადებებთან.
- ღვიძლის გავრცელებული დაავადებებია ვირუსული ჰეპატიტი, ციროზი, ღვიძლის ცხიმოვანი დაავადება და სხვა.
- ღვიძლის მოვლა გულისხმობსმავნეჩვევების დათმობას, კვების რეჟიმის კონტროლს და ფიზიკურ აქტივობას.