იაპონია პარკინსონის დაავადების მკურნალობის რევოლუციის სათავეში
იაპონია, მსოფლიო ლიდერი რეგენერაციული მედიცინისა და ღეროვანი უჯრედების კვლევაში, პარკინსონის დაავადების მკურნალობაში გარდამტეხ მომენტს ქმნის. მიუხედავად იმისა, რომ ტრადიციული მკურნალობის მეთოდები (როგორიცაა ლევოდოპა და ტვინის ღრმა სტიმულაცია - DBS) რჩება სიმპტომების მართვის ძირითად საშუალებად, იაპონელი მეცნიერები ამბიციური ნაბიჯებით უახლოვდებიან დაავადების ფუნდამენტურ განკურნებას.
მთავარი მიმართულება, რომელზეც იაპონური კვლევითი ცენტრები არიან ორიენტირებულნი, არის ინდუცირებული პლურიპოტენტური ღეროვანი უჯრედების (iPS უჯრედების) გამოყენება.
iPS უჯრედების თერაპია: რეგენერაციული მედიცინის გარღვევა
პარკინსონის დაავადება გამოწვეულია თავის ტვინში დოფამინის წარმომქმნელი ნეირონების სიკვდილით. iPS უჯრედების ტექნოლოგია საშუალებას იძლევა, აიღონ ზრდასრული (მაგ. კანის) უჯრედები და ხელახლა "გადააპროგრამონ" ისინი ემბრიონის მსგავს მდგომარეობაში. შემდეგ ეს უჯრედები შეიძლება მიმართონ დოფამინის წარმომქმნელ ნერვულ უჯრედებად გარდაქმნისკენ.
კიოტოს უნივერსიტეტის გარღვევა
კიოტოს უნივერსიტეტის პროფესორის, ჯუნ ტაკაჰაშის ხელმძღვანელობით, მკვლევართა ჯგუფმა ბოლო წლებში ჩაატარა I/II ფაზის კლინიკური კვლევა, რომელმაც უზარმაზარი იმედი გააჩინა:
-
მკურნალობის მეთოდი: შვიდ პაციენტს (50-69 წლის) თავის ტვინის დაზიანებულ ნაწილში (პუტამენში) გადაუნერგეს 5-დან 10 მილიონამდე iPS უჯრედებისგან მიღებული დოფამინერგული ნერვული წინამორბედი უჯრედი.
-
შედეგები: კვლევამ დაადასტურა პროცედურის უსაფრთხოება (არ დაფიქსირებულა სიმსივნის წარმოქმნა ან სერიოზული გვერდითი მოვლენები). რაც ყველაზე მნიშვნელოვანია, მონაწილეთა ნაწილში მოძრაობის ფუნქციები მნიშვნელოვნად გაუმჯობესდა 24-თვიანი დაკვირვების პერიოდში.
-
კომერციალიზაციისკენ მიმართული ნაბიჯები: ამ წარმატებული შედეგების საფუძველზე, იაპონური ფარმაცევტული გიგანტი Sumitomo Pharma გეგმავს, მიმართოს იაპონიის რეგულატორ ორგანოებს ამ რეგენერაციული თერაპიის წარმოებისა და გაყიდვის ნებართვის მისაღებად. ეს იაპონიას გახდის პირველ ქვეყნად მსოფლიოში, სადაც პარკინსონის დაავადების სამკურნალოდ iPS უჯრედების ტრანსპლანტაცია ოფიციალურად შეიძლება დამტკიცდეს.
სხვა კვლევითი მიმართულებები
გარდა iPS უჯრედების თერაპიისა, იაპონიაში მიმდინარეობს სხვა საინტერესო კვლევებიც, რომლებიც მიზნად ისახავს პარკინსონის დაავადების გამომწვევი მიზეზების უკეთ გაგებას და ახალი, ნაკლებად ინვაზიური მკურნალობის გზების პოვნას:
-
ნაწლავის მიკრობიომი: ნაგოიას უნივერსიტეტის მკვლევრებმა აღმოაჩინეს კავშირი ნაწლავის ბაქტერიულ ცვლილებებსა და პარკინსონის დაავადებას შორის, სადაც განსაკუთრებული ყურადღება ექცევა რიბოფლავინის (B2) და ბიოტინის (B7) ვიტამინების სინთეზს. ეს დასკვნა გვთავაზობს პოტენციურად მარტივ თერაპიულ საშუალებას – B ვიტამინების დამატებას – დაავადების პროგრესირების შესანელებლად.
იაპონია, iPS უჯრედების ტექნოლოგიაში ინვესტიციისა და რეგენერაციული მედიცინის პრიორიტეტულობის წყალობით, გახდა მსოფლიო ცენტრი პარკინსონის დაავადების ფუნდამენტური მკურნალობის ძიებაში. მიუხედავად იმისა, რომ ეს კვლევები ჯერ კიდევ ადრეულ ეტაპზეა და ფართომასშტაბიანი კლინიკური კვლევები ჯერ კიდევ წინ არის, ტექნოლოგიური მიღწევები და პოტენციური კომერციალიზაციის პროცესი ადასტურებს იაპონიის წამყვან როლს ნეიროდეგენერაციული დაავადებების წინააღმდეგ ბრძოლაში.