ჰორმონი, რომელიც მამაკაცებს სტრესისა და დეპრესიისგან იცავს
ჰორმონი ესტროგენი, რომელიც ცნობილია, როგორც „ქალის“ ჰორმონი, მნიშვნელოვან როლს ასრულებს მამაკაცის ტვინის სტრესისა და დეპრესიისგან დაცვაში. ეს არის დასკვნა, რომელიც ნეირომეცნიერთა საერთაშორისო ჯგუფმა გამოიტანა. კვლევა გამოქვეყნდა ჟურნალში Molecular Psychiatry.
პოლიმნია გეორგიუს ხელმძღვანელობით მეცნიერთა ჯგუფმა აღმოაჩინა, რომ მამაკაცის ტვინში, მამაკაცის ჰორმონ ტესტოსტერონის ნაწილი ფერმენტ არომატაზას მეშვეობით გარდაიქმნება ესტროგენის აქტიურ ფორმად, 17β-ესტრადიოლად. ექსპერიმენტებმა აჩვენა, რომ ეს ფორმა ხელს უშლის სტრესის ქვეშ მყოფ თაგვებში „დეპრესიულის მსგავსი“ ქცევის განვითარებას.
ამ პროცესის შესასწავლად მკვლევარებმა შექმნეს მოდელი, რომელიც ორი „შოკისგან“ შედგებოდა: სასქესო ჰორმონების დონის შემცირება და მსუბუქი სოციალური სტრესის ზემოქმედება. მამაკაცის ჰორმონ ტესტოსტერონის გამომმუშავებელი სათესლე ჯირკვლების ამოღების შემდეგ, მამრი თაგვები უფრო მგრძნობიარენი გახდნენ სტრესის მიმართ - ისინი თავს არიდებდნენ თანამოძმე თაგვებს და კარგავდნენ ინტერესს სასიამოვნო სტიმულების, მაგალითად, მდედრის სურნელის მიმართ. როდესაც ამ ცხოველებს ქალის 17β-ესტრადიოლი მიეცათ, სიმპტომები გაქრა - თაგვებმა შეინარჩუნეს სოციალური აქტივობა და სიამოვნებისადმი ინტერესი.
ამან დაადასტურა, რომ სტრესისგან მდგრადობა უზრუნველყოფილია ქალის ჰორმონ ესტროგენით და არა მამაკაცის ჰორმონ ტესტოსტერონით.
გადამწყვეტ როლს, როგორც აღმოჩნდა, ასრულებს ცილა ესტროგენის რეცეპტორი ბეტა (ERβ). მამრებს, რომლებსაც არ ჰქონდათ ეს რეცეპტორი, განუვითარდათ დეპრესიის ყველა ნიშანი, ხოლო იმ მამრებს, რომლებსაც არ ჰქონდა ალფა რეცეპტორი - არა. გასაკვირია, რომ მდედრებში პირიქით იყო: ERβ-ს არარსებობამ გაზარდა სტრესისადმი მდგრადობა, რაც მიანიშნებს მამაკაცებისა და ქალების ჰორმონალურ სისტემებში არსებულ განსხვავებებზე.
ესტროგენისა და ტესტოსტერონის ეფექტების საბოლოოდ განსაცალკევებლად, მეცნიერებმა გამოიყენეს ლეტროზოლი, პრეპარატი, რომელიც ბლოკავს ტესტოსტერონის ესტროგენად გარდაქმნას. მისი მიღების შემდეგ, ჯანმრთელი მამაკაცებიც კი გახდნენ დაუცველები სტრესის მიმართ და ავლენდნენ დეპრესიის მსგავს ქცევას. ამ ექსპერიმენტმა დამაჯერებლად აჩვენა, რომ სტრესისგან დაცვაზე პასუხისმგებელია ქალის ჰორმონი ესტროგენი და არა მამაკაცის ჰორმონი ტესტოსტერონი.
- ვინაიდან მამაკაცებში ქალის ჰორმონ ესტროგენით პირდაპირი მკურნალობა სერიოზულ გვერდით მოვლენებს იწვევს, მკვლევარებმა გამოსცადეს ახალი პრეპარატი, DHED - არააქტიური ნაერთი, რომელიც ესტროგენად მხოლოდ ტვინში გარდაიქმნება. მან წარმატებით შეაჩერა სტრესის სიმპტომების განვითარება სისტემური გვერდითი მოვლენების გარეშე, რამაც კარი გაუხსნა ახალი ანტიდეპრესანტების შემუშავებას. ეს უკანასკნელები კონკრეტულად მამაკაცის ტვინზე იქნება ორიენტირებული.