ხანდაზმულთა ფსიქიკური ჯანმრთელობის გაუმჯობესების მარტივი გზა დასახელდა
სინგაპურელმა მეცნიერებმა აღმოაჩინეს, რომ ხანდაზმულ ადამიანებს, რომლებიც ორი წლის განმავლობაში ყოველკვირეულ, ერთსაათიან საგუნდო სიმღერის გაკვეთილებს ესწრებოდნენ, დეპრესიისა და შფოთვის განვითარების შემცირებული რისკი ჰქონდათ. თუმცა, მსგავსი ეფექტი დაფიქსირდა მათ თანატოლებში, რომლებიც ასევე მონაწილეობდნენ სტრუქტურირებულ ჯანმრთელობის პროგრამაში. ნაშრომი გამოქვეყნდა ჟურნალში Journal of Psychiatric Research (JPR).
ექსპერიმენტში მონაწილეობდა 60 წელზე უფროსი ასაკის 200 ადამიანი, რომლებსაც კვლევის დასაწყისში კოგნიტური დარღვევები არ ჰქონდათ. ისინი შემთხვევითობის პრინციპით გადანაწილდნენ ორ ჯგუფად: ერთი ესწრებოდა საგუნდო სიმღერის გაკვეთილებს (მუსიკალური მომზადების საჭიროების გარეშე), მეორე კი მონაწილეობდა კვების, ცხოვრების წესის, დაცემის პრევენციის, ფსიქიკური ჯანმრთელობისა და დემენციის შესახებ საგანმანათლებლო სესიებში.
ორივე პროგრამა ორი წელი გაგრძელდა და მოიცავდა არა მხოლოდ ძირითად შინაარსს (სიმღერა ან ლექციები), არამედ ჯგუფურ აქტივობებსაც სოციალური ჩართულობის შესანარჩუნებლად. კვლევის დასრულებისთვის ორივე ჯგუფის მონაწილეებს ნაკლებად აღენიშნებოდათ დეპრესიისა და შფოთვის კლინიკურად მნიშვნელოვანი ნიშნები. ჯანმრთელობის ჯგუფში გაუმჯობესება 12 თვის შემდეგ გამოჩნდა, ხოლო საგუნდო სიმღერის ჯგუფში დადებითი დინამიკა უფრო შესამჩნევი გახდა 24 თვის შემდეგ. თუმცა, რისკის შემცირების საბოლოო დონე შედარებითი იყო.
- კვლევა აჩვენებს, რომ სოციალურ და სტრუქტურირებულ აქტივობებში რეგულარულ ჩართულობას, იქნება ეს მუსიკა თუ საგანმანათლებლო ლექციები, შეუძლია გააუმჯობესოს ხანდაზმული ადამიანების ფსიქიკური ჯანმრთელობა და შეამციროს დეპრესიისა და შფოთვის რისკი.
დასახელდა დემენციისადმი ყველაზე მგრძნობიარე ადამიანების ტიპი
Neurology: სწრაფად დაბერებულ ადამიანებს უფრო მეტად აქვთ დემენციის განვითარების რისკი.
მეცნიერებმა გააანალიზეს UK Biobank-ის თითქმის 281 ათასი მონაწილის მონაცემები და დაადგინეს, რომ ადამიანები, რომელთა ბიოლოგიური ასაკი მათ ქრონოლოგიურ ასაკს უსწრებს, უფრო მეტად არიან მიდრეკილნი დემენციის განვითარებისკენ. ყველაზე მაღალი რისკი დაფიქსირდა მათში, ვინც დაჩქარებული დაბერება APOE ε4 გენის გენეტიკურ მუტაციასთან იყო დაკავშირებული - დაავადების განვითარების ალბათობა მათში 4.2-ჯერ მეტი იყო, ვიდრე სხვა მონაწილეებში. ნაშრომი გამოქვეყნდა ჟურნალ Neurology-ში.
ბიოლოგიური ასაკი ასახავს ორგანიზმისა და მისი სისტემების რეალურ მდგომარეობას ფიზიოლოგიური და მოლეკულური მარკერების საფუძველზე - როგორიცაა სისხლის ანალიზი, ფილტვებისა და გულ-სისხლძარღვთა სისტემის ფუნქცია. იგი შეუძლია „უსწრებდეს“ პასპორტის ასაკს ან „ჩამორჩეს“ მას, ცხოვრების წესის, ჯანმრთელობის მდგომარეობისა და გენეტიკის მიხედვით.
ანალიზმა აჩვენა, რომ დაჩქარებული დაბერება დაკავშირებულია ნაცრისფერი ნივთიერების მოცულობის შემცირებასთან და თავის ტვინის ქერქის გათხელებასთან - ნეიროდეგენერაციისთვის დამახასიათებელ ნიშანებთან. ეს ცვლილებები ნაწილობრივ ხსნის დემენციის გაზრდილ რისკს: მაგალითად, ნაცრისფერი ნივთიერების მოცულობის შემცირება 18%-ით ზრდის კავშირს დაჩქარებულ დაბერებასა და დაავადებას შორის.
- ავტორების თქმით, ნაშრომში ხაზგასმულია, რომ დემენციის განვითარებაში მნიშვნელოვან როლს თამაშობს არა მხოლოდ გენები, არამედ ბიოლოგიური დაბერებაც. ეს ხსნის პრევენციის შესაძლებლობებს: ცხოვრების წესის ფაქტორების - დიეტის, ძილის, ფიზიკური აქტივობის, სტრესის მართვის - კორექტირებას შეუძლია შეანელოს დაბერების პროცესი და შეამციროს კოგნიტური დაქვეითების რისკი.