მეცნიერებმა მიაგნეს კვების შეზღუდვების გარეშე წონის დაკლების გზას
რომელსაც შეუძლია დააჩქაროს ორგანიზმში ენერგიის ხარჯვა და თავიდან აიცილოს წონის მატება საკვების მიღებაზე გავლენის გარეშე.
ნაშრომი გამოქვეყნდა ჟურნალ Nature Communications-ში (NatCom).
საუბარია ცილა ნეურიტინ-1-ზე, რომელიც ადრე ნერვული სისტემის განვითარებასთან იყო დაკავშირებული. თუმცა, მეცნიერებმა აჩვენეს, რომ ის ასევე წარმოიქმნება ყავისფერ ცხიმოვან ქსოვილში - ცხიმის განსაკუთრებული ტიპი, რომელიც პასუხისმგებელია თერმოგენეზზე, ანუ ენერგიის წვის შედეგად სითბოს გამომუშავებაზე.
„ყავისფერ ცხიმში ნეურიტინ-1-ის დონის მატებასთან ერთად, ცხოველებმა დაიწყეს მეტი ენერგიის დახარჯვა და არ მოიმატეს წონაში, მაღალკალორიული საკვების მიღების დროსაც კი“, - განმარტა ნაშრომის თანაავტორმა, ბარსელონას უნივერსიტეტის პროფესორმა ანტონიო სორსანომ.
ექსპერიმენტულ ცხოველებს აღენიშნებოდათ ინსულინის მიმართ მგრძნობელობის გაუმჯობესება, ღვიძლის ანთების შემცირება და წონის მატების შენელება. ამავდროულად, მადა და ფიზიკური აქტივობის დონე არ შეცვლილა.
ავტორები თვლიან, რომ ნეურიტინ-1 შეიძლება გახდეს პერსპექტიული თერაპიული სამიზნე სიმსუქნის, ტიპი 2 შაქრიანი დიაბეტის და ღვიძლის ცხიმოვანი დაავადების სამკურნალოდ. კვლევის თანაავტორის, მანუელა სანჩეს-ფოსტრიეს თქმით, ცილის მოქმედების მექანიზმი ფუნდამენტურად განსხვავდება თანამედროვე პრეპარატებისგან, როგორიცაა ოზემპიკი, რომლებიც თრგუნავენ შიმშილს. გარდა ამისა, გენეტიკური მონაცემების ანალიზმა აჩვენა კავშირი ნეურიტინ-1-ის დონესა და ადამიანებში სიმსუქნისადმი მიდრეკილებას შორის.
მომავალში გუნდი გეგმავს ეფექტური მიდგომების შემუშავებას აღმოჩენის კლინიკურ პრაქტიკაში გამოსაყენებლად.
დასახელდა დიეტა, რომელიც საშუალებას გაძლევთ გამორთოთ სიმსუქნის გენები
სიმსუქნის გენების გამორთვა შესაძლებელია დიეტის დახმარებით. ხმელთაშუა ზღვის დიეტა ხელს უწყობს გენების გამორთვას, რომლებიც ზრდის სიმსუქნის რისკს. ასეთი დიეტის საფუძველია ბოსტნეული და ხილი, მწვანილი, თხილი, „კარგი“ ცხიმები (ზეთები, როგორიცაა ზეითუნის ზეთი), ზღვის პროდუქტები (მათ შორის თევზი ზომიერად, მვირე რაოდენობით ხორცი), მარცვლეული (პური, მაკარონი), რძის პროდუქტები (ყველი, იოგურტი - ზომიერად). ცნობილია, რომ ასეთი დიეტა ამცირებს გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების, სიმსუქნის, ტიპი 2 შაქრიანი დიაბეტის და ჯანმრთელობის სხვა პრობლემების რისკს. ზოგიერთი ადამიანისთვის ასეთ დიეტას განსაკუთრებით გამოხატული ეფექტი ექნება.
ცნობილია გენები, რომლებსაც შეუძლიათ მნიშვნელოვნად იმოქმედონ ისეთი პრობლემების განვითარების რისკზე, როგორიცაა სიმსუქნე, დიაბეტი და სხვა გავრცელებული დაავადებები. ამ გენებიდან ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილია FTO. მას ზოგჯერ სიმსუქნის გენსაც უწოდებენ, რადგან მისი ზოგიერთი ვარიანტი მნიშვნელოვნად ზრდის წონის მატების და ტიპი 2 შაქრიანი დიაბეტის განვითარების რისკს. ასევე ცნობილია MC4R გენი, რომელიც არეგულირებს მელანოკორტინის ერთ-ერთი რეცეპტორის მუშაობას. ორივე გენი, უფრო სწორად, მათი პროდუქტები, მონაწილეობს შიმშილისა და დანაყრების რეგულირებაში, ასევე სხვა პროცესებში, რომლებსაც შეუძლიათ გავლენა მოახდინონ წონის მატებასა და დიაბეტის განვითარებაზე. თუმცა, ხმელთაშუა ზღვის დიეტის დაცვამ შეიძლება მინიმუმამდე დაიყვანოს ეს რისკი არახელსაყრელი გენეტიკური ვარიანტების მქონე პირებში.
კიდევ ერთი მაგალითია TCF7L2 გენი. მისი ზოგიერთი ვარიანტი ზრდის ტიპი 2 შაქრიანი დიაბეტის, ასევე მასთან დაკავშირებული პათოლოგიური მდგომარეობების, მაგალითად, ინსულტის განვითარების რისკს. აღმოჩნდა, რომ ხმელთაშუა ზღვის დიეტას აქვს სასარგებლო გავლენა მეტაბოლურ პროფილზე ამ გენის მქონე ადამიანებში, რაც ხელს უწყობს დაავადებების პრევენციას. ხმელთაშუა ზღვის დიეტა ძალიან სასარგებლოა და ეს დადასტურებულია სამეცნიერო და კლინიკური კვლევებით. თუმცა, სანამ რაიმე დიეტითა და კვების ტიპებით დაკავდებით, ჯერ სპეციალისტთან უნდა გაიაროთ კონსულტაცია.