მეცნიერებმა ჰერპესთან ბრძოლის უჩვეულო საშუალება იპოვეს
ჰამბურგისა და გეტინგენის მეცნიერებმა შექმნეს მინი ანტისხეულები, რომლებსაც შეუძლიათ ჰერპესის ვირუსის ერთ-ერთი მთავარი ცილის დაბლოკვა. ნაშრომი გამოქვეყნდა ჟურნალ Nature-ში.
ყოველწლიურად, 40 მილიონზე მეტი ადამიანი ინფიცირდება ჰერპესის ვირუსით. ჩვეულებრივ შემთხვევებში, ის იწვევს უსიამოვნო, მაგრამ არა სასიკვდილო სიმპტომებს, მაგრამ ახალშობილებისა და დასუსტებული იმუნიტეტის მქონე ადამიანებისთვის ინფექცია შეიძლება სასიკვდილო იყოს. ჰერპესი უჯრედებში აღწევს გლიკოპროტეინ B-ს (gB) წყალობით, რომელიც ეხმარება ვირუსულ მემბრანას უჯრედის მემბრანასთან შერწყმაში. სწორედ ეს ცილა აირჩიეს მკვლევარებმა შეტევის სამიზნედ.
ლაიბნიცის ვირუსოლოგიის ინსტიტუტის, ჰამბურგის უნივერსიტეტის, სტრუქტურული სისტემების ბიოლოგიის ცენტრისა და მაქს პლანკის ინსტიტუტის ჯგუფმა gB აქტიური ფორმით „დაიჭირა“ და კრიოელექტრონული მიკროსკოპიის გამოყენებით მისი სამგანზომილებიანი სტრუქტურა განსაზღვრა. შემდეგ მათ გამოიყენეს მაქსის სახელით ცნობილი ალპაკა, რომლის იმუნურ სისტემასაც ამ ცილის საწინააღმდეგო ანტისხეულები ჰქონდა გამომუშავებული. ლაბორატორიაში მათ ისინი ნანოსხეულებად გარდაქმნეს - ანტისხეულების მინიატურულ ვერსიებად, რომლებსაც შეუძლიათ საიმედოდ დაბლოკონ gB.
ექსპერიმენტებმა აჩვენა, რომ დაბალი კონცენტრაციითაც კი, ნანოსხეულები ხელს უშლიან gB-ს ფორმის შეცვლას, რაც აუცილებელია ვირუსული და უჯრედული მემბრანების შერწყმისთვის. ამრიგად, ვირუსი კარგავს უჯრედში შეღწევის და გამრავლების უნარს.
არსებული პრეპარატებისგან განსხვავებით, რომლებიც მხოლოდ აქტიური ინფექციის დროს მოქმედებს, ნანოსხეულების გამოყენება ასევე შესაძლებელია პრევენციისთვის, მაგალითად, ახალშობილების ან იმუნოდეფიციტის მქონე პაციენტების დასაცავად. ორსულობის დროს გამოყენება განსაკუთრებით პერსპექტიულად გამოიყურება, თუ დედას ჰერპესის აქტიური ფორმა აქვს, ნანოსხეულების შეყვანას შეუძლია ბავშვის დაცვა მშობიარობის დროს ინფექციისგან.
მეცნიერებმა უკვე შეიტანეს პატენტის განაცხადი და იმედოვნებენ, რომ პარტნიორებს მოიზიდავენ კლინიკური პრეპარატების შესამუშავებლად.
მეცნიერებმა კანის კიბო ჰერპესის ვირუსით „დაამარცხეს“
პირველი ტიპის მარტივი ჰერპესის ვირუსს (HSV-1) შეუძლია ეფექტურად ებრძოლოს რეზისტენტულ მელანომას. ეს აჩვენა საერთაშორისო კლინიკურმა კვლევამ IGNYTE. შედეგები გამოქვეყნდა ჟურნალში Journal of Clinical Oncology (JCO).
კვლევაში მონაწილეობდა მელანომით დაავადებული 140 პაციენტი, რომლებიც არ რეაგირებდნენ სტანდარტულ იმუნოთერაპიაზე. მეცნიერებმა გამოიყენეს HSV-1 ვირუსი, რომელიც მოდიფიცირებული იყო RP1 ფორმაში, პრეპარატ ნივოლუმაბთან ერთად. პაციენტების მესამედში სიმსივნეები შემცირდა მინიმუმ 30%-ით, ხოლო მეექვსედში ისინი მთლიანად გაქრა. უფრო მეტიც, თერაპიული ეფექტი გამოვლინდა არა მხოლოდ ვირუსის შეყვანის ადგილებში, არამედ სხვა ადგილებშიც, რაც მიუთითებს სისტემურ იმუნურ პასუხზე.
საწყისი HSV-1 ცნობილია როგორც „გაციება“. ის იწვევს ლორწოვანი გარსების და კანის დამახასიათებელ დაზიანებებს - გამონაყარს სითხით სავსე პატარა მტკივნეული ბუშტუკების სახით. თუმცა, RP1 არის ონკოლიზური ვირუსი, რომელიც შერჩევით ანადგურებს კიბოს უჯრედებს და ერთდროულად ააქტიურებს იმუნურ სისტემას. სიმსივნეში მოხვედრის შემდეგ, RP1 იწყებს გამრავლებას და ავთვისებიანი უჯრედების განადგურებას, რაც იწვევს იმუნური უჯრედების შემოდინებას, რომლებიც ამოიცნობენ და ესხმიან თავს სხვა სიმსივნურ კერებს. ჯანსაღი ქსოვილი არ ზიანდება. მეცნიერების თქმით, პროგრესირებადი მელანომის სამკურნალო საშუალებების ვარიანტები მცირეა. კვლევა პერსპექტივებს ქმნის ახალი კლასის პრეპარატების შემუშავებისთვის, რომლებსაც შეუძლიათ მნიშვნელოვნად გააუმჯობესონ მკურნალობის ეფექტურობა.