მეცნიერებმა სიბერეში მარტოობის მოულოდნელი სარგებელი დაასახელეს - კვლევის პარადოქსული შედეგი
უფრო დიდხანს ცოცხლობდნენ, ვიდრე ისინი, ვინც სოციალიზაციის ნაკლებობას არ უჩიოდნენ.
ხალხური სიბრძნე და საღი აზრი გვეუბნება, რომ მარტოობა კლავს, განსაკუთრებით სიბერეში. უამრავი კვლევა იგივეს ამბობს.
თუმცა, Journal of the American Medical Directors Association -ში გამოქვეყნებული ახალი მასშტაბური კვლევის შედეგები თავდაყირა აყენებს ჩვენს წარმოდგენებს მარტოობისა და სიბერის შესახებ - მათ აჩვენეს, რომ მარტოობა არა მხოლოდ არ ამცირებს სიცოცხლეს სიბერეში, არამედ ახანგრძლივებს კიდეც მას.
კვლევის ავტორებმა, მეცნიერთა გუნდმა, გააანალიზეს 65 წლის და უფროსი ასაკის 380 ათასზე მეტი ადამიანის მონაცემები. ყველა ეს ხანდაზმული ადამიანი, ჯანმრთელობის გამო, ყოველდღიურ საქმეებში ნათესავებისგან ან სოციალური მუშაკებისგან დახმარებას იღებდა, მაგრამ სახლში მარტო ცხოვრობდა. მკვლევარებმა შეადარეს მომდევნო წელს სიკვდილის ალბათობა მათ შორის, ვინც მარტოობაზე განაცხადა და მათ შორის, ვინც არ უჩიოდა და ნათესავებთან ან მოხუცებულთა სახლში გადავიდა საცხოვრებლად.
ამ პოპულაციურ ჯგუფში მარტოობა ძალიან გავრცელებული ფენომენი აღმოჩნდა. სახლში მოვლის მიმღებთა 16%-დან 24%-მდე აღნიშნა, რომ მარტოობის გრძნობას განიცდიდა. ქალები უფრო ხშირად აღნიშნავდნენ, ვიდრე მამაკაცები, და ეს მაჩვენებლები ასაკთან ერთად იზრდებოდა.
პარადოქსია, მაგრამ კვლევის მარტოხელა მონაწილეებს შორის სიკვდილიანობის მაჩვენებელი წლის განმავლობაში დაბალი იყო, ვიდრე მათ შორის, ვინც სოციალურ იზოლაციას არ უჩიოდა. გამოთვლებში მკვლევარებმა გაითვალისწინეს სიკვდილის რისკზე მოქმედი მრავალი ფაქტორი, მათ შორის ასაკი, სქესი, ცხოვრების პირობები, ჯანმრთელობის მდგომარეობა, ძირითადად კიბოს და გულის უკმარისობის არსებობა ან არარსებობა, კოგნიტური ფუნქცია, ფიზიკური შესაძლებლობები და ტკივილის დონე.
შედეგების რამდენიმე შესაძლო ახსნა შემდეგშია:
- ვიდრეხანდაზმული ადამიანი დამოუკიდებლად ცხოვრობს, მას უწევს თავისი გონებრივი და ფიზიკური ძალების მობილიზება, რათა პასუხისმგებლობა აიღოს საკუთარ თავზე, მიიღოს გარკვეული გადაწყვეტილებები (მაშინაც კი, თუ ვინმე მოდის სახლის საქმეებში დასახმარებლად). ეს უნარჩუნებს მას დამოუკიდებლობის გარკვეულ დონეს და, ცხადია, ახანგრძლივებს ცხოვრების აქტიურ პერიოდს. ასე მუშაობს ჩვენი ტვინი: როგორც კი გვეძლევა შესაძლებლობა, პასუხისმგებლობა და საზრუნავი სხვებზე გადავიტანოთ, უფრო ინფანტილური ვხდებით, გონებრივად და ფიზიკურად ვსუსტდებით და ზოგჯერ ცხოვრებისადმი ინტერესს ვკარგავთ.
- მარტოხელა ხანდაზმული ადამიანები უფრო ხშირად მიმართავენ სამედიცინო მომსახურებას, რაც მათ საშუალებას აძლევს, ადრევე გამოავლინონ ჯანმრთელობის პრობლემები და ამით გაიხანგრძლივონ სიცოცხლე. მათთვის ხომ ექიმებთან, ექთნებთან და სოციალურ მუშაკებთან კომუნიკაცია მხოლოდ მათ ჯანმრთელობაზე ზრუნვასა და ყოველდღიურ ცხოვრებაში დახმარებას არ ნიშნავს, არამედ ადამიანურ კავშირებსაც. ანუ, მარტოობა მარტოხელა ადამიანებს უბიძგებს ისეთი კონტაქტებისკენ, რომლებიც მათი ჯანმრთელობისთვის უფრო „სასარგებლოა“.
- მარტოხელა ქალებს არ უწევთ პარტნიორების მომვლელის როლის შესრულება - რაც ნიშნავს, რომ მათ მეტი რესურსი აქვთ, რათა იზრუნონ საკუთარ ჯანმრთელობაზე, ფსიქოლოგიურ მდგომარეობაზე, საქმეებზე.
- სამწუხაროდ, ყველაზე ავადმყოფი ხანდაზმულები, რომლებსაც მალე სიკვდილის ყველაზე მაღალი რისკი აქვთ, შეიძლება არ უჩიოდნენ მარტოობას, რადგან უბრალოდ დრო არ აქვთ. და ამან შეიძლება გავლენა მოახდინოს კვლევის შედეგებზეც.
საბოლოო ჯამში, არავინ ამბობს, რომ კომუნიკაციაზე სრული უარი შეიძლება რაიმე ფორმით სასარგებლო იყოს. ჩვენ სოციალური არსებები ვართ და გვჭირდება თბილი კონტაქტები, ურთიერთმხარდაჭერა, სოციალურ წრეში ჩართულობის განცდა, ინფორმაციის გაცვლა. თუმცა, როგორც ჩანს, მართლაც ძალიან მნიშვნელოვანია დამოუკიდებლობის შენარჩუნება რაც შეიძლება დიდხანს.