მცენარეული ზეთის შესახებ პოპულარული მითები გაქარწყლებულია
ზოგი ამტკიცებს, რომ მზესუმზირის ზეთი ჯანმრთელობისთვის საშიშია, ზოგი კი მას შეუცვლელ პროდუქტს უწოდებს.
პირველი მითი: „მზესუმზირის ზეთში შეწვა არ შეიძლება“.
მზესუმზირის ზეთში შეწვა შესაძლებელია და ბევრ შემთხვევაში ის Extra Virgin ზეითუნის ზეთსაც კი ჯობია. მზესუმზირის ზეთის აორთქლების ტემპერატურა უფრო მაღალია, ვიდრე არარაფინირებული ზეითუნის ზეთის, რაც მას გაცხელებისას უფრო სტაბილურს ხდის. მთავარი წესია, საკვები არ გადაახუროთ და არ დაუშვათ კვამლის გაჩენა. ნებისმიერ ზეთს შეუძლია მავნე ნაერთების (ტრანსცხიმების) წარმოქმნა მაღალ ტემპერატურაზე წვისას. შესაწვავად გამოიყენეთ რაფინირებული ზეთები, ხოლო სალათის სოუსებისთვის - არარაფინირებული ზეთები.
მეორე მითი: „ზეთში შეწვა = კანცეროგენები“.
კანცეროგენები წარმოიქმნება, როდესაც ცილები და ცხიმები ერთად ძლიერად ცხელდება. თუ საკვებს ზედმეტად არ შეწვავთ და არ დაუშვებთ მის დაწვას, რისკები მინიმალურია. სჯობს მომზადების მეთოდების მონაცვლეობით გამოყენება - მოხარშვა, გამოცხობა, მიწვის საწინააღმდეგო საფარის გამოყენება.
მესამე: „ზეთის შენახვა მხოლოდ მინაშია შესაძლებელი“.
ზეთის ხარისხი კონტეინერზე კი არა, შენახვის პირობებზეა დამოკიდებული. ბნელი ადგილი შესაფუთ მასალაზე უფრო მნიშვნელოვანია. ზეთი მაცივარში არ უნდა შეინახოთ - ამან შეიძლება გამოიწვიოს შემღვრევა და გემოს დაკარგვა (გარდა სელის თესლისა, რომელიც სწრაფად იჟანგება).
მითი მეოთხე: „ უნდა გადახვიდეთ სხვა ზეთების (ავოკადოს, ქოქოსის, სიმინდის) გამოყენებაზე“.
საუკეთესო ზეთები ისაა, რაც რეგიონისთვისა ტრადიციული. ისინი ადაპტირებულია ჩვენს კლიმატთან და კვების ჩვევებთან.
ამრიგად, შეგიძლიათ შეწვათ მზესუმზირის ზეთში, მაგრამ ზომიერად და გადახურების გარეშე.
ცხიმოვანი მჟავების დასაბალანსებლად სხვადასხვა ზეთები (მზესუმზირა + ზეითუნის + სელის თესლი) გამოიყენეთ. სწორად შეინახეთ - ბნელ ადგილას. მცენარეული ზეთები ჯანსაღი კვების მნიშვნელოვანი ნაწილია, მაგრამ, როგორც ნებისმიერი პროდუქტის შემთხვევაში, მნიშვნელოვანია ზომიერება და გონივრული მიდგომა.
ხემსი, რომელიც ხელს უწყობს ქოლესტერინის დონის ნორმალიზებას
AJCN: პეკანის, როგორც ხემსის მიღება, დაგეხმარებათ სისხლში ქოლესტერინის დონის მოწესრიგებაში.
პენსილვანიის სახელმწიფო უნივერსიტეტის მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ ყოველდღიურად ხემსის პეკანით ჩანაცვლება ხელს უწყობს სისხლში ქოლესტერინის დონის შემცირებას და კვების რაციონის ხარისხის გაუმჯობესებას. კვლევის შედეგები გამოქვეყნდა The American Journal of Clinical Nutrition (AJCN) ჟურნალში.
კვლევაში მონაწილეობდა 138 ზრდასრული ადამიანი, რომელთაც ჰქონდათ მეტაბოლური სინდრომის ერთი ან მეტი მახასიათებელი - ჰიპერტენზია, სიმსუქნე ან სისხლში ქოლესტერინისა და გლუკოზის მაღალი დონე. მოხალისეების ასაკი 25-დან 70 წლამდე იყო. სუბიექტები შემთხვევითობის პრინციპით დაყვეს ორ ჯგუფად: ერთი ჯგუფი იღებდა ორ უნციას (დაახლოებით 30 გრამ) პეკანს დღეში, მათი ჩვეულებრივი ხემსის ნაცვლად, ხოლო მეორე აგრძელებდა ჩვეული კვების რეჟიმის დაცვას.
12 კვირის განმავლობაში მეცნიერები რეგულარულად აგროვებდნენ მონაცემებს მონაწილეთა სისხლძარღვების მდგომარეობის შესახებ და სისხლის ანალიზის საშუალებით აკონტროლებდნენ მათ სხეულში მიმდინარე ცვლილებებს.
მონაწილეებს, რომლებიც მოიხმარდნენ პეკანს, აღენიშნებოდათ საერთო ქოლესტერინის, ტრიგლიცერიდების და LDL ქოლესტერინის დაბალი დონე. ეს უკანასკნელი მნიშვენლოვანია ათეროსკლეროზული ფოლაქების წარმოქმნის რისკის შეფასებისთვის. ამასთან, პირიქით, გაიზარდა "კარგი" HDL ქოლესტერინის კონცენტრაცია პირველი ჯგუფის მონაწილეებში. ეს ცვლილებები მიუთითებს გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების შემცირებულ რისკზე, როგორიცაა მიოკარდიუმის ინფარქტი და ინსულტი.
როგორც მკვლევარები განმარტავენ, პეკანი შეიცავს პოლიფენოლებს, მცენარეულ ნაერთებს, რომლებსაც აქვთ ანთების საწინააღმდეგო თვისებები. სავარაუდოდ, სწორედ ეს ნივთიერებებია, რომლებიც ხელს უწყობენ სისხლძარღვების სიჯანსაღის შენარჩუნებას და სისხლის მიმოქცევის გაუმჯობესებას.
ტარტარის სოუსი ამცირებს სისხლში ქოლესტერინის დონეს და ხელს უწყობს მხედველობის გაუმჯობესებას. ის არა მხოლოდ აუმჯობესებს კერძის გემოს, არამედ დადებითად მოქმედებს ჯანმრთელობაზე. ეს ყველაფერი მისი უნიკალური შემადგენლობის დამსახურებაა.
სოუსის სარგებელი უდაოა: მწვანე ხახვი აღადგენს მეტაბოლიზმს, ავსებს ორგანიზმში C ვიტამინის დანაკლისს, ზეითუნის ზეთი არის მონოუჯერი ცხიმოვანი მჟავების წყარო, კვერცხი აქვეითებს ქოლესტერინის დონეს, აწესრიგებს ღვიძლის ფუნქციას და აუმჯობსებს მხედველობის სიმახვილეს.
ეს სოუსი შეიძლება გამოიყენოთ ტრადიციული მაიონეზის, კეტჩუპის ან მდოგვის ნაცვლად.
როგორ შევამციროთ ცუდი ქოლესტერინი
ბოსტნეული და ხილი, როგორიცაა ვაშლი, მსხალი, ავოკადო, ბროკოლი და სტაფილო გვეხმარება ორგანიზმში „ცუდი“ ქოლესტერინის დონის შემცირებაში.
"ცუდი" ქოლესტერინის დონის დასაქვეითებლად, ასევე უნდა მივირთვათ მეტი მარცვლეული, მათ შორის შვრია, წიწიბურა, ქინოა და ყავისფერი ბრინჯი.
გარდა ამისა, ასევე საჭიროა შევზღუდოთ: ალკოჰოლის, წითელი ხორცის, რძის პროდუქტების, ტრანსცხიმების შემცველი რძის პროდუქტების, სოსისების, ჰოთ-დოგის და სხვა დამუშავებული ხორცის, ასევე ტკბილი პროდუქტებისა და სწრაფი კვების მიღება.
სწრაფი კვება შეიძლება შეიცავდეს ფარული ცხიმის ძალიან მაღალ დონეს.
არის თუ არა პეკანი და კაკალი ერთი და იგივე?
პეკანი და კაკალი ერთი და იგივე არ არის. ისინი მიეკუთვნებიან ერთი და იმავე კაკლოვანთა ოჯახს, მაგრამ სხვადასხვა სახეობაა.
პეკანი:
o გარეგნულად წაგრძელებული, ოვალური ფორმისაა.
o აქვს თხელი ნაჭუჭი.
o ლებანი უფრო ტკბილი და ნაზი გემოსია.
o შეიცავს მეტ ცხიმს.
o წარმოშობით ჩრდილოეთ ამერიკიდანაა.
კაკალი (ნიგოზი):
o უფრო მრგვალი ფორმისაა.
o აქვს სქელი და მყარი ნაჭუჭი.
o ლებანს აქვს ოდნავ მწარე გემო.
o შეიცავს ნაკლებ ცხიმს, მაგრამ მეტ ცილას.
o წარმოშობით სპარსეთიდანაა.
მოკლედ, პეკანი და კაკალი ახლო ნათესავები არიან, მაგრამ განსხვავდებიან ფორმით, გემოთი, შემადგენლობით და წარმოშობით.