დასახელდა დიაბეტის დიაგნოსტიკის მეთოდი პირის ღრუს მდგომარეობაზე დაყრდნობით
შეიძლება დაკავშირებული იყოს ცხოვრების წესთან ასოცირებული დაავადებების, მათ შორის დიაბეტის, ლიპიდური მეტაბოლიზმის დარღვევების და თირკმლის დაავადების გაზრდილ რისკთან. ნაშრომი გამოქვეყნდა ჟურნალში ournal of Oral Rehabilitation (JOR).
კვლევაში მონაწილეობდა 50 წელს გადაცილებული 118 ადამიანი, რომლებიც რეგულარულად იტარებდნენ სამედიცინო გამოკვლევებს. მეცნიერებმა შეადარეს სისხლის ანალიზის, მათ შორის გლუკოზის, ქოლესტერინის და თირკმლის ფუნქციის მაჩვენებლები, პირის ღრუს ჯანმრთელობის შეფასების შვიდი ტესტის შედეგებს. ესენია ენის ნადების ინდექსი, ლორწოვანი გარსის სიმშრალე, მოფუნქციონირე კბილების რაოდენობა, ენის წნევის ძალა, ღეჭვის უნარი, ყლაპვის პრობლემები და არტიკულაციის სიცხადის ტესტი.
აღმოჩნდა, რომ გლუკოზისა და გლიკირებული ჰემოგლობინის (HbA1c) მომატებული დონის მქონე ადამიანებს მნიშვნელოვნად ნაკლები ჰქონდათ შენარჩუნებული კბილები. მომატებული ქოლესტერინის დონის მქონე მონაწილეებს უფრო ხშირად ჰქონდათ ენაზე სქელი ნადები და ასევე შემცირებული არტიკულაციის უნარი. მსგავსი კორელაცია დაფიქსირდა თირკმლის ფუნქციის დარღვევის მქონე პაციენტებში. „შედეგები აჩვენებს, რომ პირის ღრუს ფუნქციის დაქვეითება შეიძლება იყოს მეტაბოლური დაავადებების განვითარების მარკერი და რისკ-ფაქტორი. ამიტომ, პირის ღრუს ჯანმრთელობის შენარჩუნება მნიშვნელოვანი ნაბიჯია საერთო ჯანმრთელობის შენარჩუნებისკენ“, - თქვა კვლევის ხელმძღვანელმა, პროფესორმა მიცუიოში იოშიდამ.
ავტორები ხაზს უსვამენ, რომ პირის ღრუს მდგომარეობის შეფასების რეგულარულ სამედიცინო გამოკვლევებში ჩართვა შეიძლება იყოს ეფექტური ღონისძიება ქრონიკული დაავადებების პრევენციისთვის.
რომელი ანალიზებია საჭირო შაქრიანი დიაბეტის დროული დიაგნოსტიკისათვის?
სისხლში შაქრის დონე ჯანმრთელობის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი მარკერია, რომელსაც ბევრი რამის თქმა შეუძლია: დიაბეტის განვითარების რისკიდან მისი მკურნალობის ეფექტურობამდე.
5 ძირითადი შაქრის ტესტი
-
ვენურ სისხლში გლუკოზის შემცველობა
ეს მარტივი, მაგრამ მნიშვნელოვანი ტესტი დაცვის პირველი ხაზია ნახშირწყლების მეტაბოლიზმის დარღვევების იდენტიფიცირებაში.
როდის არის აუცილებელი:
- ყველა ზრდასრული ადამიანის ყოველწლიური სამედიცინოპროფილაქტიკურიგამოკვლევის ფარგლებში.
- თუ საგანგაშო სიმპტომები გამოვლინდა (მუდმივი წყურვილი, პირის სიმშრალე, ხშირი შარდვა, აუხსნელი დაღლილობა).
როგორ მოვამზადოთ:
- ტესტი ჩაიტარეთ მკაცრად უზმოზე (8-14 საათი საკვების გარეშე).
- დილით შეგიძლიათ მხოლოდ წყლის დალევა.
- ანალიზის ჩატარებამდე მოერიდეთ სტრესს და ფიზიკურ აქტივობას.
კრიტიკული მაჩვენებლები:
- 6.1 მმოლ/ლ-მდე ნორმალურია.
- 7.0 მმოლ/ლ-ზე მეტი - შესაძლებელია დიაბეტი (საჭიროა ხელახალი შემოწმება).
გახსოვდეთ: ნორმალური შედეგიც კი სრულად არ გამორიცხავს ნახშირწყლების მეტაბოლიზმის პრობლემებს - თუ არსებობს რისკ-ფაქტორები, შეიძლება საჭირო გახდეს გლუკოზის ტოლერანტობის ტესტი.
-
გლუკოზის ტოლერანტობის ტესტი (GTT, "შაქრის მრუდი")
ეს ტესტი ავლენს გლუკოზის შეწოვის ფარულ პრობლემებს, რომლებიც შეიძლება არ გამოვლინდეს ჩვეულებრივი უზმოზე ტესტით.
როგორ ტარდება:
- იზომება შაქარი უზმოზე.
- იღებენ საჭმელს.
- 2 საათის შემდეგიმეორებენგაზომვას.
შედეგების ინტერპრეტაცია:
- <7.8 მმოლ/ლ ნორმალური რეაქციაა.
- 7.8–11.0 ტოლერანტობის დარღვევაა (პრედიაბეტი).
- ≥11.1 დიაბეტის შესაძლებლობაა.
ორსული ქალებისთვის არსებობს სპეციალური ნორმები.
-
გლიკირებული ჰემოგლობინი (HbA1c)
ეს ტესტი მნიშვნელოვან ასპექტს ავლენს: როგორი იყო თქვენი საშუალო გლუკოზის დონე ბოლო 3 თვის განმავლობაში.
რას ნიშნავს ეს რიცხვები:
- <5.7% შესანიშნავი შედეგია, არ უნდა ინერვიულოთ.
- 5.7–6.4% — განგაშის ზარი (პრედიაბეტი), საჭიროა დამატებითი გამოკვლევები.
- ≥6.5% — დიაბეტის დიაგნოსტიკის კრიტერიუმი.
როდის არის საჭირო ეს ტესტი:
- დიაბეტის საწყისი დიაგნოზისთვის.
- კომპენსაციის შესაფასებლად პაციენტებში დადგენილი დიაგნოზით (შეამოწმეთ ყოველ 3–6 თვეში).
მნიშვნელოვანია: ეს ტესტი არ ცვლის გლუკოზის რეგულარულ გაზომვებს, არამედ ავსებს მას, აჩვენებს საერთო სურათს.
-
უწყვეტი მონიტორინგი (CGMS, FMG — ფლეშ მონიტორინგი)
თანამედროვე სისტემები, როგორიცაა FreeStyle Libre და Dexcom, საშუალებას გაძლევთ თვალყური ადევნოთ შაქრის დონეს რეალურ დროში, თითების მუდმივი ჩხვლეტის გარეშე. ისინი აღრიცხავენ:
- სრულ დინამიკას - გლუკოზის რყევებს 24/7.
- ჭამის შემდეგ მკვეთრ ნახტომებს.
- ფარულ ჰიპოგლიკემიას, რომელიც შეიძლება არ იგრძნობოდეს.
ვის სჭირდება ეს:
- პაციენტები ტიპი1დიაბეტით.
- ინსულინზე მყოფი ტიპი2დიაბეტით დაავადებულები.
ორსულ ქალებს გესტაციური დიაბეტით (თითების ნაკლებად ჩხვლეტა).
-
სახლის გლუკომეტრი
გლუკომეტრი არის კომპაქტური მოწყობილობა, რომელიც რამდენიმე წამში აჩვენებს შაქრის მიმდინარე დონეს თითიდან აღებულ სისხლის წვეთში.
ძირითადი გამოყენება:
- რეგულარული თვითმონიტორინგი,დიაბეტისდიაგნოზის დადგენის შემდეგ
- ორსულ ქალებში გესტაციური დიაბეტის მდგომარეობის მონიტორინგი.
- ჰიპოგლიკემიის ეჭვის ტესტირება (სისუსტე, კანკალი, ოფლიანობა).
მნიშვნელოვანი შეზღუდვები:
- დიაბეტის პირველადი დიაგნოზისთვის არ არის შესაფერისი.
- აქვს 15-20%-იანი ცდომილება (ყველა ექსპრეს მეთოდის მსგავსად).
- აჩვენებს კაპილარულ სისხლში გლუკოზის დონეს, რომელიც შეიძლება განსხვავდებოდეს ვენურისგან.
განგაშის სიგნალი:
თუ მოწყობილობა დღის ნებისმიერ დროს აჩვენებს 11 მმოლ/ლ-ზე მეტ მნიშვნელობას, მაშინ სასწრაფოდ უნდა ჩატარდეს ვენური სისხლის ლაბორატორიული ანალიზი.