ბადრიჯნის (და სხვა ბოსტნეულის) კონსერვი – რატომ შეიძლება იყოს საშიში? - მკურნალი.გე

ენციკლოპედიაგამომთვლელებიფიტნესიმერკის ცნობარიმთავარიკლინიკებიექიმებიჟურნალი მკურნალისიახლეებიქალიმამაკაციპედიატრიასტომატოლოგიაფიტოთერაპიაალერგოლოგიადიეტოლოგიანარკოლოგიაკანი, კუნთები, ძვლებიქირურგიაფსიქონევროლოგიაონკოლოგიაკოსმეტოლოგიადაავადებები, მკურნალობაპროფილაქტიკაექიმები ხუმრობენსხვადასხვაორსულობარჩევებიგინეკოლოგიაუროლოგიაანდროლოგიარჩევებიბავშვის კვებაფიზიკური განვითარებაბავშვთა ინფექციებიბავშვის აღზრდამკურნალობასამკურნალო წერილებიხალხური საშუალებებისამკურნალო მცენარეებიდერმატოლოგიარევმატოლოგიაორთოპედიატრავმატოლოგიაზოგადი ქირურგიაესთეტიკური ქირურგიაფსიქოლოგიანევროლოგიაფსიქიატრიაყელი, ყური, ცხვირითვალიკარდიოლოგიაკარდიოქირურგიაანგიოლოგიაჰემატოლოგიანეფროლოგიასექსოლოგიაპულმონოლოგიაფტიზიატრიაჰეპატოლოგიაგასტროენტეროლოგიაპროქტოლოგიაინფექციურინივთიერებათა ცვლაფიტნესი და სპორტიმასაჟიკურორტოლოგიასხეულის ჰიგიენაფარმაკოლოგიამედიცინის ისტორიაგენეტიკავეტერინარიამცენარეთა მოვლადიასახლისის კუთხემედიცინა და რელიგიარჩევებიეკოლოგიასოციალურიპარაზიტოლოგიაპლასტიკური ქირურგიარჩევები მშობლებსსინდრომიენდოკრინოლოგიასამედიცინო ტესტიტოქსიკოლოგიამკურნალობის მეთოდებიბავშვის ფსიქოლოგიაანესთეზიოლოგიაპირველი დახმარებადიაგნოსტიკაბალნეოლოგიააღდგენითი თერაპიასამედიცინო ენციკლოპედიასანდო რჩევები

ხაშურის ტრაგედია და ბოტულიზმის საშიშროება: რა უნდა ვიცოდეთ

ხოლო მისი დედა მძიმე მდგომარეობაში კლინიკაში იმყოფება, საზოგადოებაში დიდი შეშფოთება გამოიწვია. ერთ-ერთ არაოფიციალურ ვერსიად ბოტულიზმი განიხილება, რაც ამ საშიში დაავადების მიმართ ყურადღების გამახვილებას მოითხოვს.

გავრცელებული ინფორმაციით, ოჯახმა სავარაუდოდ სახლში მომზადებული აჯაფსანდალი და ძეხვი მიირთვა. ექიმები მოწამვლას ვარაუდობენ, ზუსტი მიზეზის დასადგენად კი ექსპერტიზისთვის ნიმუშებია აღებული. ამ ეტაპზე, ერთ-ერთ ვერსიად გარდაცვალების მიზეზად ბოტულიზმი სახელდება.

რა არის ბოტულიზმი?

ბოტულიზმი იშვიათი, მაგრამ სიცოცხლისთვის საშიში პარალიზური დაავადებაა, რომელსაც იწვევს ბაქტერია Clostridium botulinum-ის მიერ გამომუშავებული ტოქსინი. ეს ბაქტერია ფართოდაა გავრცელებული ნიადაგში, წყალში და მტვერში. მისთვის ხელსაყრელ, უჟანგბადო (ანაერობულ) პირობებში, მაგალითად, არასწორად დაკონსერვებულ პროდუქტებში, ბაქტერია მრავლდება და გამოიმუშავებს ნეიროტოქსინს, რომელიც ერთ-ერთ უძლიერეს ბიოლოგიურ შხამად ითვლება.

არსებობს ბოტულიზმის რამდენიმე ფორმა:

  • საკვებისმიერი ბოტულიზმი: ვითარდება ტოქსინის შემცველი საკვების მიღებისას. ყველაზე ხშირად ეს არის სახლის პირობებში არასწორად დაკონსერვებული ბოსტნეული (მათ შორის ბადრიჯანი, სოკო, წიწაკა), ხორცი ან თევზი.
  • ჭრილობისმიერი ბოტულიზმი: ხდება მაშინ, როდესაც ბაქტერიის სპორები ხვდება ღია ჭრილობაში და იქ წარმოქმნის ტოქსინს.
  • ჩვილ ბავშვთა ბოტულიზმი: ვითარდება, როდესაც ჩვილი ბავშვის ნაწლავებში ხვდება ბაქტერიის სპორები, რომლებიც იქ მრავლდება და გამოიმუშავებს ტოქსინს (მაგალითად, თაფლის მეშვეობით).

ბოტულიზმის სიმპტომები და გამოვლინება

საკვებისმიერი ბოტულიზმის სიმპტომები, როგორც წესი, ტოქსინის შემცველი საკვების მიღებიდან 12-36 საათში ვლინდება, თუმცა ინკუბაციური პერიოდი შეიძლება მერყეობდეს რამდენიმე საათიდან რამდენიმე დღემდე. სიმპტომები შეიძლება მოიცავდეს:

  • საწყისი სიმპტომები:

    • პირის სიმშრალე
    • გულისრევა, ღებინება, მუცლის ტკივილი, დიარეა (თუმცა ზოგჯერ შეიძლება ყაბზობა განვითარდეს)
    • მხედველობის გაორება (დიპლოპია) ან დაბინდვა
    • ქუთუთოების დაშვება (პტოზი)
    • მეტყველების გაძნელება (დიზართრია)
    • ყლაპვის გაძნელება (დისფაგია)
    • საერთო სისუსტე

  • პროგრესირებადი სიმპტომები:

    • კუნთების პროგრესირებადი სისუსტე, რომელიც იწყება სახისა და კისრის კუნთებიდან და ვრცელდება კიდურებზე სიმეტრიულად (დაღმავალი დამბლა).
    • სუნთქვის გაძნელება, რაც გამოწვეულია სასუნთქი კუნთების დამბლით. ეს არის სიცოცხლისთვის ყველაზე საშიში გართულება.

ცნობიერება, როგორც წესი, შენარჩუნებულია. ტემპერატურის მომატება ბოტულიზმისთვის დამახასიათებელი არ არის, თუ არ არის თანმხლები ინფექცია.

რამდენ ხანში დგება გარდაცვალება?

სამედიცინო დახმარების გარეშე, ბოტულიზმით გამოწვეული სიკვდილიანობა მაღალია. გარდაცვალება, როგორც წესი, დგება სასუნთქი კუნთების დამბლისა და სუნთქვის უკმარისობის შედეგად. ეს შეიძლება მოხდეს სიმპტომების გამოვლენიდან რამდენიმე დღეში, ზოგჯერ 24 საათშიც კი, თუ ტოქსინის დოზა მაღალია და დაავადება სწრაფად პროგრესირებს. დროული დიაგნოსტიკა და სპეციფიკური ანტიტოქსინის შეყვანა, ასევე ინტენსიური თერაპია (მათ შორის, ფილტვების ხელოვნური ვენტილაცია) მნიშვნელოვნად ამცირებს ლეტალურ გამოსავალს.

რა არ უნდა გავაკეთოთ მოწამვლისას (განსაკუთრებით ბოტულიზმზე ეჭვის დროს)?

  • არ გამოიწვიოთ ღებინება ექიმის კონსულტაციის გარეშე: მიუხედავად იმისა, რომ კუჭის ამორეცხვა შეიძლება იყოს პირველადი დახმარების ნაწილი, ბოტულიზმზე ეჭვის დროს ეს უნდა ჩატარდეს მხოლოდ სამედიცინო პერსონალის მიერ, რადგან ყლაპვის გაძნელების გამო არსებობს ასპირაციის (კუჭის შიგთავსის სასუნთქ გზებში მოხვედრის) რისკი.
  • არ გადადოთ ექიმთან ვიზიტი: ბოტულიზმი სიცოცხლისთვის საშიში მდგომარეობაა და მოითხოვს დაუყოვნებლივ ჰოსპიტალიზაციას. რაც უფრო ადრე დაიწყება სპეციფიკური მკურნალობა, მით უკეთესია პროგნოზი.
  • არ დაიწყოთ თვითმკურნალობა: ანტიბიოტიკები არ მოქმედებს უკვე გამომუშავებულ ტოქსინზე და საკვებისმიერი ბოტულიზმის დროს მათი როლი შეზღუდულია. მთავარია ანტიტოქსინის დროული შეყვანა და სასიცოცხლო ფუნქციების შენარჩუნება.
  • არ დაელოდოთ სიმპტომების სრულად განვითარებას: თუ არსებობს ეჭვი, რომ თქვენ ან თქვენმა ოჯახის წევრმა მიირთვით პოტენციურად დაბინძურებული საკვები (განსაკუთრებით საეჭვო კონსერვი) და გამოვლინდა ზემოთ ჩამოთვლილი სიმპტომებიდან რომელიმე, დაუყოვნებლივ მიმართეთ სამედიცინო დახმარებას.

ბადრიჯნის (და სხვა ბოსტნეულის) კონსერვი – რატომ შეიძლება იყოს საშიში?

სახლის პირობებში ბოსტნეულის, მათ შორის ბადრიჯნის, კონსერვირება ბოტულიზმის ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული წყაროა. ამის მიზეზებია:

  • Clostridium botulinum-ის სპორების მდგრადობა: ეს სპორები ძალიან მდგრადია მაღალი ტემპერატურის მიმართ და ჩვეულებრივი დუღილით (100°C) არ ნადგურდება, განსაკუთრებით ნეიტრალურ ან დაბალმჟავიან გარემოში (როგორიც ბევრი ბოსტნეულია, მათ შორის ბადრიჯანი). სპორების გასანადგურებლად საჭიროა უფრო მაღალი ტემპერატურა (120°C), რაც მიიღწევა სპეციალური წნევით სტერილიზაციის აპარატების (ავტოკლავების) გამოყენებით.
  • ანაერობული პირობები: ჰერმეტულად დახურული ქილა ქმნის უჟანგბადო გარემოს, რაც იდეალურია Clostridium botulinum-ის სპორების გაღვივებისთვის, ბაქტერიების გამრავლებისთვის და ტოქსინის წარმოქმნისთვის.
  • არასაკმარისი თერმული დამუშავება: თუ კონსერვირებისას პროდუქტი არასაკმარისად თერმულად დამუშავდა, სპორები გადარჩება.
  • დაბალი მჟავიანობა: ბოსტნეული, როგორიცაა ბადრიჯანი, მწვანე ლობიო, სოკო, სიმინდი, ჭარხალი, დაბალმჟავიანია. მჟავე გარემო (pH 4.6-ზე ნაკლები) აფერხებს ბოტულიზმის ბაქტერიის ზრდას და ტოქსინის წარმოქმნას. ამიტომ, დაბალმჟავიანი პროდუქტების კონსერვირებისას განსაკუთრებული სიფრთხილეა საჭირო, ან უნდა მოხდეს მათი დამჟავება (მაგალითად, ძმრის დამატებით) უსაფრთხო დონემდე.
  • ხილული ნიშნების არარსებობა: ზოგჯერ ტოქსინით დაბინძურებული კონსერვი გარეგნულად არაფრით განსხვავდება უსაფრთხო პროდუქტისგან. ქილა შეიძლება არ იყოს ამობერილი, შიგთავსს შეიძლება არ ჰქონდეს უჩვეულო სუნი ან გემო. თუმცა, ნებისმიერი საეჭვო ნიშანი (ამობერილი თავსახური, ქაფი, უსიამოვნო სუნი) პროდუქტის გადაგდების საფუძველი უნდა გახდეს.

პრევენცია უმთავრესია:

  • მკაცრად დაიცავით სახლის პირობებში პროდუქტების კონსერვირების წესები, განსაკუთრებით დაბალმჟავიანი ბოსტნეულისა და სოკოს შემთხვევაში. გამოიყენეთ მხოლოდ შემოწმებული რეცეპტები და ტექნოლოგიები.
  • თუ შესაძლებელია, დაბალმჟავიანი პროდუქტების კონსერვირებისთვის გამოიყენეთ წნევით სტერილიზაციის აპარატი (ავტოკლავი).
  • საკვებად გამოყენების წინ, სახლში დაკონსერვებული ბოსტნეული (განსაკუთრებით საეჭვო) კარგად წამოადუღეთ მინიმუმ 10-15 წუთის განმავლობაში. ბოტულიზმის ტოქსინი მაღალ ტემპერატურაზე (85°C-ზე ზემოთ) იშლება.
  • არ მიირთვათ საკვები ამობერილი ან დაზიანებული კონსერვის ქილებიდან.
  • ჩვილ ბავშვებს (1 წლამდე) არ მისცეთ თაფლი.

ხაშურში მომხდარი ტრაგედია კიდევ ერთხელ გვახსენებს, თუ რამდენად მნიშვნელოვანია საკვების უსაფრთხოების წესების დაცვა და საეჭვო სიმპტომების გამოვლენისთანავე ექიმისთვის მიმართვა. თუმცა კიდევ ერთხელ ვიტყვით, რომ ჯერ ამ შემთხვევასთან დაკავშირებით კვლევა მიმდინარეობს და დასკვნა მალე იქნება ცნობილი.