მეცნიერებმა აღმოაჩინეს, თუ რა გვეხმარება არასასურველი მოგონებებისგან თავის დაღწევაში
ტვინის იმ უბნების დისფუნქციით, რომლებიც პასუხისმგებელნი არიან არასასურველი მოგონებების ჩახშობაზე. ნაშრომი გამოქვეყნდა ჟურნალში Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS).
ჯგუფმა ექიმ მარკუს ჰარინგტონის ხელმძღვანელობით ჩაატარა კვლევა 85 ჯანმრთელ ზრდასრულზე. მონაწილეები ცდილობდნენ არასასურველი მოგონებების ჩახშობას, სანამ მათი ტვინი სკანირდებოდა მაგნიტურ-რეზონანსული გამოსახულების გამოყენებით. მანამდე მოხალისეთა ნახევარი ღამეს ლაბორატორიაში ატარებდა და ჰქონდათ სრულფასოვანი ძილი, დანარჩენები კი ღამეს უძილოდ, ფხიზლად ატარებდნენ.
შედეგებმა აჩვენა, რომ მონაწილეებს, რომლებსაც საკმარისი ეძინათ, ჰქონდათ მნიშვნელოვნად მაღალი აქტივობა მარჯვენა დორსოლატერალური წინაფრონტალურ ქერქში, რომელიც პასუხისმგებელია აზრებისა და ემოციების კონტროლზე. მათ ასევე აჩვენეს ჰიპოკამპის აქტივობის დაქვეითება, რომელიც პასუხისმგებელია მეხსიერების აღდგენაზე.
მეცნიერებმა განსაკუთრებული ყურადღება დაუთმეს REM ძილის ფაზას. მათ, ვინც ამ ფაზაში მეტ დროს ატარებდა, უკეთ შეძლეს მეხსიერების კონტროლზე პასუხისმგებელი მექანიზმების გააქტიურება, რაც ხაზს უსვამს ძილის ამ ფაზის როლს კოგნიტური ფუნქციის აღდგენაში.
„ადამიანების უმრავლესობისთვის არასასურველი მოგონებები იშვიათი და მოკლევადიანი შფოთვაა. თუმცა, დეპრესიის, შფოთვის და პოსტტრავმული სტრესული აშლილობის მქონე ადამიანებისთვის ასეთი აზრები შეიძლება იყოს შემაშფოთებელი და რეგულარული“, - თქვა ექიმმა ჰარინგტონმა. „ჩვენი შედეგები ხაზს უსვამს იმას, თუ რამდენად მნიშვნელოვანია ძილი მოგონებებისა და მიმდინარე აზრების გასაკონტროლებლად. ამ მექანიზმების გაგება ხელს შეუწყობს ემოციური კეთილდღეობის გაუმჯობესებას და ფსიქიკური დაავადების გავრცელების შემცირებას“.
კვლევა ხსნის ახალ პერსპექტივებს ძილის როლის შესწავლაში და შესაძლოა გახდეს საფუძველი ფსიქოლოგიური პრობლემების მკურნალობისა და პრევენციის ინოვაციური მეთოდების შესაქმნელად.
რამდენიმე მეთოდი, რომელიც დაგეხმარებათ ცუდი მოგონებებისგან თავის დაღწევაში:
- მოერიდეთ ადგილებს და შეხვედრებს, რომლებიც წარსულზე ფიქრებს იწვევს. თუ მოგონებები დაკავშირებულია კონკრეტულ ადამიანთან, თუ ეს შესაძლებელია, მასთან ნებისმიერი კომუნიკაცია უნდა შეწყდეს.
- ბოლომდე გადაამუშავეთ ცუდი მოგონება. რაც უფრო სწრაფად კეთდება ეს, მით ნაკლები ტრავმა მოჰყვება აწმყოში. ემოციები და გრძნობები თანდათან გაქრება და ტვინი შეძლებს მეხსიერების გაგზავნას პასიურ გრძელვადიან მეხსიერებაში.
- ფოკუსირება ბედნიერ მოგონებებზე. როდესაც თქვენს მეხსიერებაში კვლავ ჩნდება ცუდი მოგონება, გამოიყენეთ თქვენი ნებისყოფა უფრო ბედნიერ მოგონებებზე გადასასვლელად.
- იყავი დაკავებული. რაც შეიძლება მეტი დრო დაუთმეთ საინტერესო აქტივობებს: ახლის შექმნას, მეგობრებთან შეხვედრას, სპორტს, სამსახურში ახალი პროექტის დაწყებას.
- ჩაერთეთ მოხალისეობრივ საქმიანობაში. სხვა ადამიანების დახმარება შესანიშნავი გზაა საკუთარი პრობლემების დასავიწყებლად.
- მიმართეთ დახმარებისთვის ფსიქოლოგს ან ფსიქოთერაპევტს. სპეციალისტი იპოვის მოგონებების ნამდვილ გამომწვევ ფაქტორებს და შეარჩევს მათ დასაძლევად ეფექტურ გზებს.
მნიშვნელოვანია გვახსოვდეს, რომ თითოეული ადამიანი უნიკალურია და ის, რაც ერთს ერგება, შეიძლება მეორესთვის არ იყოს მისაღები.