გამოვლინდა სტრესით გამოწვეული დაავადებების გამომწვევი მექანიზმი
ჯანმრთელობა პირდაპირ დამოკიდებულია სხეულის ორი მარეგულირებელი სისტემის დაბალანსებულ და ეფექტურ ფუნქციონირებაზე - ნერვული და ჰორმონალური.
ნერვული სისტემა არის სხვადასხვა ურთიერთდაკავშირებული სტრუქტურების რთული მორფოლოგიური და ფუნქციური ნაკრები. ის, ენდოკრინულ სისტემასთან ერთად, უზრუნველყოფს სხეულის ყველა სისტემის აქტივობის რეგულირებას, ადაპტაციას და რეაგირებას შიდა და გარე გარემოს ცვალებად პირობებზე. მაგალითად, სომატური ნერვული სისტემა პასუხისმგებელია სხეულის მოძრაობის კოორდინაციაზე და გარე სტიმულის მიღებაზე.
მელბურნის უნივერსიტეტის ფლორის ნეირომეცნიერებისა და ფსიქიკური ჯანმრთელობის ინსტიტუტის მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ პრობიოტიკებს შეუძლიათ გააუმჯობესონ სამუშაო მეხსიერება.
სტრესი შეიძლება განისაზღვროს, როგორც რთული სიტუაციით გამოწვეული შფოთვის ან ფსიქიკური დაძაბულობის მდგომარეობა. სტრესი არის ადამიანის ბუნებრივი რეაქცია, რომელიც ყურადღებას ამახვილებს ყოველდღიურ ცხოვრებაში წარმოშობილ პრობლემებზე ან საფრთხეებზე. ყველა ადამიანი განიცდის სტრესს ამა თუ იმ ხარისხით. თუმცა, როგორ ვრეაგირებთ სტრესზე, დიდ გავლენას ახდენს ჩვენს საერთო კეთილდღეობაზე.
სტრესი გავლენას ახდენს ადამიანის ფსიქიკურ და ფიზიკურ კეთილდღეობაზე. ზომიერი სტრესი ჯანსაღია და გვეხმარება ყოველდღიური დავალებების შესრულებაში. გადაჭარბებულმა სტრესმა შეიძლება გამოიწვიოს ფიზიკური და ფსიქიკური დარღვევები. დაძლევის უნარების სწავლა დაგეხმარებათ სტრესის შემცირებაში და ხელს შეუწყობს გონებრივ და ფიზიკურ კეთილდღეობას.
სტრესი ართულებს მოდუნებას და შეიძლება თან ახლდეს მთელი რიგი ემოციები, მათ შორის შფოთვა და გაღიზიანება. სტრესის დროს ადამიანს ზოგჯერ უჭირს კონცენტრირება. მას შეიძლება ჰქონდეს თავის ტკივილი ან სხვა მტკივნეული შეგრძნებები სხეულში, საჭმლის მომნელებელი სისტემის დისფუნქცია ან უძილობა. ადამიანმა შეიძლება დაკარგოს მადა ან, პირიქით, ჩვეულებრივზე მეტი ჭამოს. ქრონიკულმა სტრესმა შეიძლება გააუარესოს ჯანმრთელობის არსებული პრობლემები და გამოიწვიოს ალკოჰოლის, თამბაქოს და სხვა ფსიქოაქტიური ნივთიერებების მოხმარების გაზრდა.
სტრესულმა სიტუაციებმა ასევე შეიძლება გამოიწვიოს ან გააუარესოს ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემები, ყველაზე ხშირად დეპრესია და შფოთვითი აშლილობები, პირობები, რომლებიც საჭიროებენ სამედიცინო დახმარებას. ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემები შეიძლება წარმოიშვას, როდესაც სტრესის სიმპტომები მუდმივი ხდება და იწყებს ჩარევას ყოველდღიურ საქმეებში, მათ შორის სამსახურთან ან სკოლასთან დაკავშირებულის.
სტრესულ სიტუაციებზე რეაქციები განსხვავდება სხვადასხვა ადამიანში.
როგორ გავუმკლავდეთ სტრესს?
ისწავლეთ სტრესის მართვის უნარები
დაიცავით ყოველდღიური რუტინა
ყოველდღიური რუტინა გვეხმარება სწორად ვმართოთ დრო და ვიგრძნოთ კონტროლი. თქვენს განრიგში გამოყავით დრო რეგულარული კვებისთვის, ოჯახისთვის, ვარჯიშისთვის, საშინაო საქმიანობისა და დასასვენებლად.
უზრუნველყავით საკმარისი ძილი
საკმარისი ძილი მნიშვნელოვანია ფიზიკური და გონებრივი კეთილდღეობისთვის. ძილი აღადგენს, ამშვიდებს სხეულს და ხელს უწყობს სტრესის უარყოფითი შედეგების აღმოფხვრას.
დაიცავით ძილის ჰიგიენა
• დაიცავით რუტინა. ყოველდღე, შაბათ-კვირის ჩათვლით, საღამოს დაიძინეთ და დილით ადექით განსაზღვრულ დროს.
• თუ შესაძლებელია, აირჩიეთ მშვიდი, ბნელი ოთახი მშვიდი გარემოთი და კომფორტული ტემპერატურით ძილისთვის.
• ძილის წინ გამოიყენეთ ნაკლები ელექტრონული მოწყობილობები - ტელევიზორი, კომპიუტერი, სმარტფონი.
• ძილის წინ მოერიდეთ ნოყიერ საკვებს, კოფეინს და ალკოჰოლს.
• მოძრაობა - დღის განმავლობაში ფიზიკური აქტივობა გეხმარებათ საღამოს დაძინებაში.
კომუნიკაცია
შეინარჩუნეთ ურთიერთობა ოჯახთან და მეგობრებთან, გაუზიარეთ თქვენი გრძნობები და პრობლემები მათ ვისაც ენდობით. კომუნიკაცია გეხმარებათ განწყობის გაუმჯობესებაში და ამცირებს სტრესის გრძნობას.
სწორი კვება
ჩვენი ჯანმრთელობა დიდწილად დამოკიდებულია იმაზე, თუ რას ვჭამთ და ვსვამთ. ეცადეთ იკვებოთ დაბალანსებულად და რეგულარული ინტერვალებით. დალიეთ საკმარისი სითხე. შეძლებისდაგვარად შეიტანეთ თქვენს რაციონში ბევრი ახალი ხილი და ბოსტნეული.
რეგულარულად ივარჯიშეთ
რეგულარული ყოველდღიური ვარჯიში ხელს უწყობს სტრესის შემცირებას. ეს შეიძლება იყოს სიარული ან უფრო ინტენსიური ვარჯიში.
შეზღუდეთ ახალი ამბების ყურების დრო
ახალი ამბების ყურებამ ტელევიზორში და სოციალურ მედიაში დიდი ხნის განმავლობაში შეიძლება გაზარდოს სტრესი.