ალცჰაიმერის დაავადების გავრცელება სათანადოდ არ არის შეფასებული - მკურნალი.გე

ლალი ჩხიკვაძე

მაგრამ ჯერ არ აქვთ გამოხატული რომელიმე სიმპტომი“, - განმარტა The Telegraph-თან ინტერვიუში მეიოს კლინიკის (როჩესტერი, მინესოტა) რადიოლოგიის განყოფილების, ალცჰაიმერის დაავადების სპეციალისტმა კლიფორდ ჯეკიმ. „ბევრ ადამიანს უკვე უვითარდება ეს დაავადება, მაგრამ ჯერჯერობით ისინი საერთოდ ვერ გრძნობენ მას. „იგივეა, როდესაც ბევრმა ადამიანმა არ იცის, რომ აქვს ჰიპერტენზია, სანამ არ განვითარდება ინსულტი, ან რამდენმა ადამიანმა არ იცის, რომ აქვს დიაბეტი, სანამ არ დაიწყება მხედველობის პრობლემები“.

ჯეკმა და მისმა კოლეგებმა რამდენიმე ათასი ადამიანის გამოკვლევის საფუძველზე დაასკვნეს, რომ:

• მსოფლიოში იმ ადამიანების რიცხვი, რომლებსაც აქვთ ალცჰაიმერის დაავადების ასიმპტომური ბიოლოგიური ნიშნები, შესაძლოა ორჯერ მეტი იყოს, ვიდრე ამჟამად ითვლება.

ამჟამად დიაგნოზს მხოლოდ მაშინ სვამენ, როცა პაციენტს აქვს დაავადების აშკარა სიმპტომები - მეხსიერების დაქვეითება, კოგნიტური დაქვეითება, სივრცითი ორიენტაციის პრობლემები და ა.შ. ხშირად ადამიანი დიდი ხნის განმავლობაში ვერ ამჩნევს, რომ მას რაღაც უჭირს, სანამ ახლობლები ან მეგობრები ყურადღებას არ მიაქცევენ მის თავს მომხდარ ცვლილებებს. შედეგად, პათოლოგიური პროცესის შენელების ყველა მცდელობა არაეფექტურია, რადგან ისინი ძალიან გვიან იწყება.

ბოლო დრომდე, ტვინის ქსოვილში ტოქსიკური ბეტა-ამილოიდური და ტაუ ცილების დაგროვების აღმოჩენა, რაც ალცჰაიმერის დაავადების დამახასიათებელი ნიშანია, მხოლოდ სიკვდილის შემდეგ იყო შესაძლებელი.

ახლა შემუშავებულია ახალი მეთოდი, რომელიც ამის გაკეთების საშუალებას იძლევა - პაციენტის სხეულში შეჰყავთ სპეციალური მოლეკულები, რომლებიც „ეწებება“ ცილის ფოლაქებს, ხოლო ტვინის პოზიტრონულ- ემისიური ტომოგრაფიული სკანირება საშუალებას აძლევს ადამიანს დაინახოს ანომალური დაგროვება. თუმცა, ადრეული დიაგნოსტიკის ეს ეფექტური მეთოდი ჯერ კიდევ ძალიან ძვირი და ცუდად ხელმისაწვდომია პოტენციური პაციენტების უმრავლესობისთვის.

ქრონიკული სტრესი ზრდის ალცჰაიმერის დაავადების განვითარების რისკს

ადამიანები რეგულარულად განიცდიან სტრესს. ეს არის სხეულის სრულიად ნორმალური რეაქცია მუქარის ან შემაშფოთებელი ფაქტორების მიმართ. თუმცა, თუ სტრესი ქრონიკული ხდება, ამან შეიძლება გამოიწვიოს სხეულის, მათ შორის ტვინის ფუნქციონირების სერიოზული ცვლილებები.

როდესაც ადამიანი საფრთხის წინაშე დგება ან რთულ სიტუაციაში აღმოჩნდება, მისი ტვინი ჰიპოთალამუსის მეშვეობით იწყებს ადრენალინისა და კორტიზოლის გამომუშავებას. ამ ფონზე პულსი ჩქარდება და სისხლში ჟანგბადის შემცველობა იზრდება, ტვინი უფრო სწრაფად იწყებს მუშაობას. შეიძლება ითქვას, რომ ასეთი „რყევა“ საშუალებას აძლევს ადამიანს სწრაფად გაუმკლავდეს სახიფათო ან რთულ ამოცანას. მაგრამ დღეს ბევრი ადამიანი ცხოვრობს ქრონიკული სტრესის მდგომარეობაში, რაც უარყოფითად აისახება მათ ჯანმრთელობაზე, მათ შორის ტვინის ფუნქციონირებაზე.

ეს, კერძოდ, იწვევს ადამიანის მოკლევადიანი მეხსიერების, ახალი ინფორმაციის დამახსოვრების პრობლემებს. ქრონიკული სტრესი ხშირად ხდის ადამიანს უფრო მგრძნობიარეს შფოთვის, პანიკისა და ემოციური არასტაბილურობის მიმართ. ჩნდება ძილის და, შედეგად, ემოციური და კოგნიტური პრობლემები.

გარდა ამისა, ქრონიკულმა სტრესმა შეიძლება გავლენა მოახდინოს ტვინის უჯრედების დაბერების პროცესზე, რაც იწვევს ისეთი დაავადებების განვითარების რისკს, როგორიცაა ალცჰაიმერის დაავადება.

როგორ დავიცვათ თავი სტრესისგან.

უპირველეს ყოვლისა, ეს არის რეგულარული ფიზიკური ვარჯიში, ვინაიდან ფიზიკური აქტივობა ასტიმულირებს ბედნიერების ჰორმონების - ენდორფინების გამომუშავებას.

მეორეც, მნიშვნელოვანია ძილის რეჟიმის დაცვა და ხარისხიანი დასვენების უზრუნველყოფა. ამისათვის, კერძოდ, საჭიროა ძილის წინ მშვიდი ატმოსფეროს შექმნა, მათ შორის, ძილის წინ გაჯეტებზე ყურებაზე უარის თქმა.

ახლობლებთან და მეგობრებთან ურთიერთობა სტრესული სიტუაციებისგან გონების გადართვაშიც დაგეხმარებათ.

აუცილებლად უნდა მიაქციოთ ყურადღება, რამდენად დაბალანსებულია კვების რაციონი. ანტიოქსიდანტებით (კენკრა), ომეგა 3 ცხიმოვანი მჟავებით (თევზი, თხილეული) და რთული ნახშირწყლებით (ბოსტნეული) მდიდარი საკვები გვეხმარება სტრესით გამოწვეულ ეფექტებთან ბრძოლაში და ტვინის ჯანმრთელობის გაუმჯობესებაში.