ლალი ჩხიკვაძე

• ალცჰაიმერის დაავადებისთვის დამახასიათებელი მეხსიერების და ინტელექტის პრობლემების გამოჩენამდე დიდი ხნით ადრე, მომავალ პაციენტებს ეწყებათ ტვინის ფუნქციის ძალიან მცირე, მათ შორის კრიტიკული აზროვნების, შესამჩნევი ცვლილებები.
• პატრიცია ბოილი და მისი კოლეგები ვარაუდობდნენ, რომ ერთ-ერთი ასეთი "ზარი" შეიძლება იყოს გადაჭარბებული გულუბრყვილობა, რის გამოც ხანდაზმული ადამიანები ხშირად ხდებიან თაღლითების მსხვერპლნი.

„როდესაც თაღლითები ხანდაზმულ ადამიანს ამოიღებენ მიზანში, ისინი ეფუძნებიან მათ სოციალურ და ფსიქიკურ დაუცველობას. მათ სჭირდებათ ვინმე, რომელიც ღიად დაუკავშირდება სრულიად უცხო ადამიანს და ენდობა მას“, - განმარტა ბოილმა. — სანამ რაიმეს გადაწყვეტთ ან დათანხმდებით, უნდა გაიგოთ უცნობის ფარული ზრახვები და ემოციები და შეძლოთ სწორად ინტერპრეტაცია. მაგრამ ხანდაზმულებს ხშირად სჯერათ ყველაფრის და არ ესმით, რომ ატყუებენ“.

მეცნიერებმა გააანალიზეს ჩიკაგოს 935 ხანდაზმული მაცხოვრებლის მონაცემები (მათი უმეტესობა 70 და 80 წელზე მეტი ასაკის იყო). ყველა ადამიანმა გაიარა ტესტირება, რათა შეეფასებინათ რისკი, რომ გახდნენ თაღლითების მსხვერპლი. ჩვენ ვსაუბრობთ ისეთი ქცევის ტენდენციაზე, როგორიცაა უცნობი ნომრიდან ზარზე პასუხის გაცემის სურვილი, სატელეფონო რეკლამისა და გაყიდვების აგენტებთან ურთიერთობა, სარისკო ინვესტიციების განხორციელების სურვილი და იმის გაგება, რომ ხანდაზმული ადამიანები ხშირად არიან ფინანსური ექსპლუატაციის სამიზნე. როდესაც მონაწილეებმა უპასუხეს კითხვებს, არცერთ მათგანს არ დაუდგინდა ტვინის დარღვევები.

ამ ადამიანებზე დაკვირვება ტესტირებიდან საშუალოდ ექვსი წლის განმავლობაში ტარდებოდა. ამ დროის განმავლობაში 151 ადამიანს დაუდგინდა ალცჰაიმერის დაავადებასთან დაკავშირებული დემენცია, ხოლო 255 ადამიანს მსუბუქი კოგნიტური დაქვეითება, რაც ზოგჯერ ალცჰაიმერის დაავადების საწინდარია. შედეგად, ბოილმა და მისმა კოლეგებმა დაადგინეს, რომ რაც უფრო მაღალია მონაწილის ქულა კვლევის დასაწყისში თაღლითობის მგრძნობელობის სკალაზე (რაც მიუთითებს თაღლითების მსხვერპლად გახდომის მაღალ რისკზე), მით უფრო მაღალია დემენციის განვითარების შანსი. ამრიგად, ამ სკალის ყოველი დამატებითი ქულა ასოცირდება დემენციის 60%-ით გაზრდილ რისკთან.

264 მონაწილის თავის ტვინზე ჩატარებულმა სიკვდილის შემდგომმა კვლევამ აჩვენა, რომ რაც უფრო მიმნდობები იყვნენ ადამიანები თაღლითების მიმართ კვლევის დასაწყისში, მით უფრო მეტი პათოლოგიური ცვლილებები იყო დაკავშირებული ალცჰაიმერის დაავადებასთან (მათ ტვინში, ანორმალური პროტეინის ბეტა- ამილოიდის ტოქსიკური დაგროვება).

„როდესაც ხანდაზმულები იწყებენ შეცდომების დაშვებას ფინანსური, ჯანდაცვისა და სხვა რთული გადაწყვეტილებების მიღებისას, ყურადღებით უნდა ვიყოთ, შესაძლებელია მათ დახმარება დასჭირდეთ“, - განმარტა ბოილმა.