ვიზუალური აღქმის პრობლემები შეიძლება იყოს ალცჰაიმერის ადრეული ნიშანი, განსაკუთრებით ქალებში
უკანა ქერქის (კორტექსი) ატროფიის მქონე ადამიანებში შეიძლება მხედველობის პრობლემები განვითარდეს, თუმცა ეს არა თვალის, არამედ ტვინის პრობლემაა.
მეხსიერების დაკარგვა შეიძლება ყოველთვის არ იყოს ალცჰაიმერის დაავადების პირველი შესამჩნევი სიმპტომი. ახალი კვლევა ვარაუდობს, რომ ზოგიერთმა ადამიანმა, განსაკუთრებით ქალებმა, შეიძლება განიცადონ ცვლილებები ვიზუალური აღქმის უნარებში მაშინაც კი, როცა მათი კოგნიტური შესაძლებლობები ნორმალურია.
ამის გასარკვევად, მკვლევარებმა გააანალიზეს თითქმის 1100 ადამიანის მონაცემები, რომლებსაც ჰქონდათ უკანა ქერქის ატროფია (PCA). ეს მდგომარეობა გავლენას ახდენს ტვინის უკანა უბნებზე, რომლებიც პასუხისმგებელნი არიან სივრცის აღქმაზე, რთულ ვიზუალურ დამუშავებაზე, მართლწერასა და გამოთვლაზე. ყოველდღიურ ცხოვრებაში, ეს შეიძლება ითარგმნოს როგორც აღქმის პრობლემები მართვის დროს ან კითხვის პრობლემა, განსაკუთრებით ღამით.
გაკვეთამ აჩვენა, რომ ამ ადამიანების 94%-ს ჰქონდა ალცჰაიმერის დაავადების ნიშნები. კვლევის შედეგების მიხედვით, რომელიც გამოქვეყნდა ჟურნალ Lancet Neurology-ში, PCA თითქმის ყოველთვის გამოწვეულია ალცჰაიმერის დაავადებით.
ჯანმრთელობის ეროვნული ინსტიტუტის მიხედვით, PCA დიაგნოზირებულია საშუალოდ 59 წლის ასაკში, ხუთი ან ექვსი წლით ადრე, ვიდრე ალცჰაიმერის დიაგნოზი, ის უფრო ხშირია ქალებში, რაც შემთხვევათა 60%-ს შეადგენს.
მიუხედავად იმისა, რომ PCA-ს მქონე ადამიანების უმეტესობას თავდაპირველად შეიძლება ჰქონდეს ნორმალური კოგნიტური ფუნქცია, დიაგნოზის დასმას შეიძლება დასჭირდეს დაახლოებით ოთხი წელი, ამ დროისთვის მათ ხშირად აქვთ მსუბუქი და ზომიერი დემენცია, მათ შორის მეხსიერების, ფუნქციის, ქცევისა და მეტყველების დაქვეითება.
მაგრამ ბევრმა შეიძლება ვერ გააცნობიეროს, რომ მას აქვს PCA ან რომ ეს შეიძლება იყოს ალცჰაიმერის დაავადების ადრეული გამაფრთხილებელი ნიშანი.
PCA-ში ვიზუალური სიმპტომები შეიძლება წინ უსწრებდეს შესამჩნევ და ფართო კოგნიტურ საკითხებს, რომლებიც დაკავშირებულია ალცჰაიმერთან, რადგან ადამიანები ხშირად ვიზუალურ პრობლემებს დაბერების სიმპტომად აღიქვამენ და არა დემენციის. შედეგად, ისინი ხელიდან უშვებენ ადრეული ჩარევის შესაძლებლობას.
ვიზუალური აღქმის პრობლემები
კვლევაში მონაწილეთა 61%-ს ჰქონდა ეგრეთ წოდებული „კონსტრუქციული დისპრაქსია“ ან მარტივი დიაგრამების ან ფიგურების კოპირების უუნარობა PCA დიაგნოზის დროს. გარდა ამისა, მათგან დაახლოებით ნახევარს უჭირდა ნანახი საგნების მდებარეობის იდენტიფიცირება, ისევე როგორც ერთზე მეტი ობიექტის ერთდროულად აღქმა.
გასაკვირი არ არის, რომ ადამიანებმა შეიძლება მაშინვე არ იფიქრონ ალცჰაიმერის დაავადებაზე, როდესაც განიცდიან ამ სიმპტომებს.
როგორც წესი, მხედველობის ამ ტიპის პრობლემის მქონე ადამიანებიიწყებენ ოპტომეტრისტთან მისვლას სათვალეების დანიშნულების მისაღებად, შემდეგშეიძლება მიმართონ ოფთალმოლოგს, როდესაც ოპტომეტრისტი მათ დახმარებას ვერ შეძლებს. თუ მდგომარეობა არ უმჯობესდება, მხოლოდ მაშინ მიხვდება ოფთალმოლოგი, რომ პრობლემა სავარაუდოდ ტვინშია და არ არის დაკავშირებული თვალებთან.
მაგრამ, ნევროლოგიის პირველადმა კონსულტაციამაც კი შეიძლება ვერ დაადგინოს PCA დიაგნოზი. ადამიანებს შესაძლოა ჯერ კიდევ დასჭირდეთ მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფიის (MRI) სკანირება.
ადრეული დიაგნოზის სარგებელი
PCA დიაგნოზის რაც შეიძლება მალე დადგენა გადამწყვეტია, რადგან არსებობს ნაბიჯები, რომლებიც სიმპტომების მართვას ეხმარება.
მიუხედავად იმისა, რომ მეტი კვლევაა საჭირო, შესაძლოა შესაძლებელი გახდეს PCA-ს გამოვლენა მის ადრეულ სტადიაზე, რაც ხელს შეუწყობს გაუარესების თავიდან აცილებას.
არ არსებობს კონკრეტული გზა PCA-ს განვითარების თავიდან ასაცილებლად ან მდგომარეობის განკურნებისთვის, თუმცა ცხოვრების სტილის ცვლილებებმა მაინც შეიძლება მოიტანოს სარგებელი. ჯანსაღი ცხოვრების წესი, რეგულარული ვარჯიში, დაბალანსებული დიეტა და შემეცნებითი აქტივობები ხელს უწყობს ტვინის ჯანმრთელობას. დიაგნოზის დადგენის შემდეგ, სიმპტომების მართვა და დემენციის პროგრესირების შენელება უმჯობესდება ისეთი ინტერვენციებით, როგორიცაა კოგნიტური თერაპია, მედიკამენტები და ინდივიდუალური მოვლის გეგმები.