როკფელერის უნივერსიტეტში შეიმუშავეს სისხლის ტესტი, რომელიც კიბოს ადრეულ ეტაპზე აღმოაჩენს
ხშირად ტკივილი ვლინდება ბოლო სტადიაზე, როდესაც სიმსივნე იზრდება ნერვებში და სისხლძარღვებში. განკურნების შანსი ამ დროს გაცილებით დაბალია. ყველაზე ხშირად, მეოთხე სტადიაზე ვლინდება ტრაქეის, ბრონქების, ფილტვის, კუჭისა და პროსტატის კიბო. საკვერცხის კიბოსაც ჩვეულებრივ მხოლოდ მესამე სტადიაზე აღმოცენენ ხოლმე.
იმის დასადგენად, არის თუ არა ადამიანი რისკის ქვეშ, შეიძლება გაკეთდეს სკრინინგი. თუმცა, ასეთი გამოკვლევები ჯერ არ არის შემუშავებული ყველა სახის კიბოსთვის. ამრიგად, პროსტატის სპეციფიკური ანტიგენი (PSA) შეიძლება მიუთითებდეს პროსტატის კიბოს შესახებ. პაპ ტესტს და HPV ტესტს შეუძლია საშვილოსნოს ყელის კიბოს გამოვლენა. კოლორექტალური კიბოს დიაგნოსტიკისთვის საჭიროა განავლის ტესტი ფარულ სისხლდენაზე. გარდა ამისა, ტესტი BRCA1 და BRCA2 გენების მუტაციებზე აჩვენებს, არის თუ არა გენეტიკური მიდრეკილება ძუძუს კიბოს მიმართ. წინააღმდეგ შემთხვევაში, კიბოს ადრეულ ეტაპზე აღმოჩენა ახლა მხოლოდ ორგანოების რეგულარული (1-3 წელიწადში ერთხელ) და მიზანმიმართული გამოკვლევით არის შესაძლებელი.
დიაგნოზის დასადასტურებლად კი საკმაოდ უსიამოვნო პროცედურა - ბიოფსიაა საჭირო.
თუმცა, როკფელერის უნივერსიტეტის ფიჭური და სტრუქტურული ბიოლოგიის ლაბორატორიის მკვლევართა საერთაშორისო ჯგუფმა შეცვალა კიბოს ადრეული დიაგნოსტიკის მიდგომა.
მეცნიერებმა შეიმუშავეს უაღრესად მგრძნობიარე სისხლის ტესტი, რომელსაც შეუძლია აღმოაჩინოს კიბოს უჯრედების მიერ წარმოებული ძირითადი ცილა ORF1p.
„ეს ტესტი შეიძლება გამოყენებულ იქნას, როგორც კიბოს ადრეული დიაგნოსტიკა, რაც გააუმჯობესებს მკურნალობის შედეგებს პაციენტებისთვის“, - თქვა მაიკლ პ. რუთმა, როკფელერის ლაბორატორიის ხელმძღვანელმა. კიბოს ახალი მნიშვნელოვანი ბიომარკერი, ORF1p ცილა, მკვლევარების ყურადღების ცენტრში დაახლოებით ათი წლის წინ მოექცა.
და ბოლო ხუთი წლის განმავლობაში, ცხადი გახდა, რომ მისი დონე მნიშვნელოვნად გაიზარდა კიბოს უმეტეს სახეობებში, მათ შორის საყლაპავის, მსხვილი ნაწლავის, ფილტვის, სარძევე ჯირკვლის, პროსტატის, საკვერცხის, საშვილოსნოს კიბოს და ა.შ. დროს.
მეცნიერებმა გააანალიზეს 20-90 წლის 400 ჯანმრთელი ადამიანის პლაზმა. შედეგად, "კიბოს ცილა" აღმოაჩინეს ხუთ ადამიანში. უფრო მეტიც, ერთ-ერთ სუბიექტს, რომელსაც ცილის ყველაზე მაღალი დონე ჰქონდა, ექვსი თვის შემდეგ დაუსვეს პროსტატის კიბოს დიაგნოზი.
ORF1p-ის აღმოსაჩენად მეცნიერებმა გამოიყენეს სპეციალური ნანოსხეულები, რომლებიც მოქმედებენ როგორც რეაგენტები. „ასეთი გამოკვლევა სამ დოლარზე ნაკლები ღირს და არაუმეტეს ორი საათი დრო სჭირდება. ჩვენ შოკირებული ვიყავით იმით, თუ რამდენად კარგად მუშაობს ეს ტესტი კიბოს სხვადასხვა ტიპებზე“, - ამბობს კვლევის თანაავტორი მარტინ ტეილორი. გარდა ამისა, ORF1p დონის ცოდნა დაგეხმარებათ კიბოს მკურნალობის ეფექტურობის შეფასებაში.
თუ თერაპია წარმატებულია, ცილის დონე უნდა შემცირდეს.
მეცნიერთა აზრით, მომავალში ORF1p-ს კონტროლი უნდა ჩაერთოს რუტინული სამედიცინო გამოკვლევების სიაში. „თქვენი ცხოვრების ჯანსაღი პერიოდის განმავლობაში, თქვენ შეგიძლიათ გაზომოთ ORF1p დონეები საბაზისო ნიშნის დასადგენად“, - ამბობს ასოცირებული პროფესორი ჯონ ლაკავა. ”და მომავალში, თქვენი ექიმი უბრალოდ მონიტორინგს გაუწევს ცილის ნებისმიერ ცვლილებას, რომელიც შეიძლება მიუთითებდეს ორგანიზმში ცვლილებებზე.”