ასთენოპია, ანუ დაღლილი თვალის სინდრომი - რატომ ვითარდება და როგორ ვუმკურნალოთ
ასთენოპია არის სიმპტომების ჯგუფი, რომელიც ვლინდება ინტენსიური და ხანგრძლივი ვიზუალური სტრესის შემდეგ.
მისი სხვა სახელია დაღლილი თვალის სინდრომი ან ციფრული სტრესი. დაავადებათა საერთაშორისო კლასიფიკაციაში ასთენოპია შედის მხედველობის სუბიექტური დარღვევების ჯგუფში.
ასთენოპია ყველასთვის განსხვავებულად ვლინდება. მაგალითად, ჩვეულებრივად, ადამიანს მხედველობის სიმახვილის პრობლემა არ აქვს, მაგრამ მანქანის ტარებიდან 30-40 წუთის შემდეგ საგზაო ნიშნების კონტურები და ფარები ბუნდოვანი ხდება.
გადაღლილი თვალის სინდრომი გვხვდება ყველა ასაკის ბავშვებში და მოზრდილებში. ერთმა კვლევამ აჩვენა, რომ ზრდასრულთა 46% განიცდის ასთენოპიას კომპიუტერთან მუშაობის დროს ან მის შემდეგ, მაშინ როცა ეს მაჩვენებელი სკოლის მოსწავლეებს შორის სულ მცირე 23%-ია.
გადაღლილი თვალის სინდრომი მიუთითებს როგორც არსებულ დარღვევებზე, ასევე მოსალოდნელ პრობლემაზე. უფრო დიდი რისკის ქვეშ არიან:
- ვინცბევრს მუშაობს კომპიუტერთან ან არის დაკავებული საქმიანობით, რომელიც მოითხოვს ხანგრძლივ ვიზუალურ კონცენტრაციას;
- მხედველობისპრობლემების მქონე ადამიანებს, განსაკუთრებით მათ, ვისაც კორექცია სჭირდება. შორსმხედველობა, ახლომხედველობა და ასტიგმატიზმი ამ მიზეზებიდან ყველაზე გავრცელებულია.
მხედველობის ნებისმიერი გადაჭარბებული და გახანგრძლივებული დაძაბვა ასთენოპიური სინდრომია. მარტივად რომ ვთქვათ, ეს არის თვალის კუნთის დაღლილობა, რომელიც გამოწვეულია სხვადასხვა მიზეზით, რომელთაგან ერთ-ერთია, როდესაც პაციენტი არ ატარებს სათვალეს ან კონტაქტურ ლინზებს.
ამ მდგომარეობაში ბავშვებისთვის რთული ხდება დიდი მოცულობის ტექსტის აღქმა, გარკვეული პერიოდის შემდეგ მათ ეწყებათ თავის ტკივილი, დაღლილობა და უყურადღებობა. ყველაზე ხშირად, ასეთი პაციენტები თავდაპირველად მიმართავენ ნევროლოგს.
ასთენოპიის (თვალის გადაღლის) სიმპტომები
სიმპტომები ჩვეულებრივ ვლინდება კომპიუტერის ხანგრძლივი გამოყენების შემდეგ ან კითხვის დროს, განსაკუთრებით თუ შრიფტი მცირეა ან განათება სუსტია. როგორც წესი, მას თან ახლავს დისკომფორტი - თვალების სიწითლე ან სიმშრალე.
არის ასევე სხვა სიმპტომებიც: მაგალითად, თავის, ზურგის ან კისრის ტკივილი. ასთენოპიის ყველაზე გავრცელებული გამოვლინებებია:
- თვალებისქავილი, სიწითლე და სიმშრალე;
- ციფრულდა სხვა სინათლის წყაროებზე, ტექსტზე, სურათებზე ფოკუსირების სირთულე;
- თვალებშისინათლის ციმციმები, ფარდა, კონტურების დაბინდვა;
- თავბრუსხვევა,თავის ტკივილი, ტკივილი წარბების მიდამოში;
- კისრისკუნთების რიგიდობა, ზოგადი დაღლილობა და ზურგის ტკივილი.
რატომ „იღლება“ თვალი
თვალს აქვს რამდენიმე კუნთი, რომელიც ეხმარება მას ფოკუსირებაში. ცილიარული კუნთი ცვლის ლინზის ფორმას, ექსტრაოკულარული კუნთები თვალებს გვერდებზე გადაადგილების საშუალებას აძლევს. ჩვეულებრივ ეს კუნთები გამართულად ფუნქციონირებენ, მაგრამ გადაჭარბებილი დატვირთვის შემთხვევაში, იღლებიან. არსებობს ასთენოპიის განვითარების რამდენიმე მექანიზმი, ასევე მისი კლასიფიკაცია:
- აკომოდაციისასთენოპია. ასოცირებულია ცილიარული კუნთის მომატებულ დაძაბულობასთან თანდაყოლილი რეფრაქციული ან შეძენილი ანომალიების გამო.
- ასთენიურიასთენოპია. იგი ვითარდება ორგანიზმის ზოგადი გადაღლისა და დასუსტების ფონზე, სისტემური დაავადებების, სხვადასხვა ინტოქსიკაციებისა და ინფექციების, მაგალითად, კონიუნქტივიტის შემდეგ.
- კუნთოვანიასთენოპია. ხდება გარე კუნთების დისფუნქციით, რომლებიც უზრუნველყოფენ თვალის ბრუნვას ყველა სიბრტყეში.
- ნერვულიასთენოპია. სიმპტომები ვლინდება გარკვეული ნეიროფსიქიატრიული დარღვევებით, გახანგრძლივებული სტრესით და ნევროზებით.
რა იწვევს თვალის დაღლილობას:
.ახლომდებარე ობიექტებზე ყურადღების ხანგრძლივი კონცენტრაცია;
- ელექტრონულიეკრანების, მათ შორის კომპიუტერების, სმარტფონებისა და ვიდეო თამაშების ხანგრძლივი ყურება;
- ხანგრძლივიკითხვა, მათ შორის ციფრული მედიიდან;
- ავტომობილისმართვა, განსაკუთრებით შებინდებისას ან ღამით;
- მხედველობის არსებული პრობლემები.
ასთენოპიის მკურნალობა
პირველ რიგში საჭიროა ოფთალმოლოგთან ვიზიტი.
შემდგომი ტაქტიკა დამოკიდებული იქნება ასთენოპიის მიზეზებზე. ასთენოპიის მკურნალობის რამდენიმე მეთოდი არსებობს:
- წამალი,როდესაც ექიმი დანიშნავს სპეციალურ პრეპარატებს, რომლებიც აუმჯობესებენ ცილიარული კუნთის ფუნქციონირებას;
- ფიზიოთერაპია,რომელიც მოიცავს მიკროცირკულაციისა და ზოგადად სისხლის მიმოქცევის გაუმჯობესებას.
- მხედველობისსწორი კორექცია.
„ასევე მნიშვნელოვანია „ჰიგიენის“ ზოგადი წესების დაცვა, ისინი საკმაოდ მარტივია. გახანგრძლივებული ვიზუალური დატვირთვისას, აუცილებელია შესვენება. აქ დაგვეხმარება 20/20/20 წესი. ყოველ 20 წუთში საჭიროა 20 წამის განმავლობაში გადაიტანოთ ყურადღება, დააკვირდეთ 5-6 მ მანძილზე მდებარე ობიექტებს, ასევე აუცილებელია სამუშაო ადგილის განათების, ეკრანის სწორი პოზიციისა და პოზის მონიტორინგი.
- დაისვენეთმუშაობისას. დაჭიმეთ ზურგი, კისერი და მხრები, რათა შეამციროთ დაძაბულობა და კუნთების დაღლილობა. მოერიდეთ გაჯეტებს ამ დროისთვის.
- შეეცადეთუფრო ხშირად დახამხამოთ თვალი. ეს დაიცავს თვალის ზედაპირის ტენიანობას. ექიმთან შეთანხმებით შეგიძლიათ გამოიყენოთ სპეციალური წვეთები „ხელოვნური ცრემლი“.
- დააკვირდითთქვენს პოზას. სკამის სიმაღლე ისე უნდა იყოს მორგებული, რომ ფეხები იატაკს დაეყრდნოს. კომპიუტერთან მუშაობისას დარწმუნდით, რომ მაჯები კლავიატურას არ ეყრდნობა. შეეცადეთ იჯდეთ ისე, რომ მონიტორიდან მანძილი იყოს მინიმუმ 50 სმ.