გლოვა - დანაკარგით გამოწვეული ტკივილი - ეტაპები და მათი ცოდნის მნიშვნელობა
როდესაც ყველაფერი კარგად მიდის, შესაძლოა მოულოდნელად განვითარებულმა უარყოფითმა მოვლენამ რეალობა სრულიად შეცვალოს. ეს მოულოდნელი ცვლილებები ღრმა ემოციურ ლაბირინთში ჩაძირვას იწვევს, რასაც მწუხარება ჰქვია. გლოვა რთული და მრავალეტაპიანი პროცესია.
რა არის გლოვა?
გლოვა ბუნებრივი და უნივერსალური ემოციური რეაქციაა, რომელსაც ინდივიდი განიცდის, საყვარელი ადამიანის დანაკარგისას. ეს არის ინდივიდის მიერ დანაკარგთან გამკლავების და მიღების პროცესი. გლოვა შესაძლოა არ იყოს დაკავშირებული მხოლოდ სიკვდილთან, ეს ასევე შეიძლება მოხდეს რაიმეს დაკარგვის შემდეგ, როგორიცაა სამუშაოს დაკარგვა, განქორწინება, ჯანმრთელობის პრობლემები ან სხვა მნიშვნელოვანი ცხოვრებისეული ცვლილებები.
გლოვის პროცესი არის ადაპტაცია, რომელიც ეხმარება ინდივიდს მიიღოს დანაკარგი, გაუმკლავდეს მას და განაგრძოს თავისი ცხოვრება. ეს პროცესი მოიცავს ინდივიდის ემოციურ, ფიზიკურ, სოციალურ და კოგნიტურ პასუხებს. მწუხარების ეტაპები და ხანგრძლივობა შეიძლება განსხვავდებოდეს ინდივიდუალურად. ზოგისთვის ეს პროცესი შეიძლება იყოს ხანმოკლე და რბილი, ზოგისთვის კი ხანგრძლივი და ინტენსიური.
გლოვის ეტაპები
გლოვის ეტაპები არის ემოციური და ფსიქოლოგიური რეაქციები, რომლებსაც ინდივიდები განიცდიან ღრმა დანაკარგების განცდის შემდეგ. ეს ეტაპები შეიძლება განსხვავდებოდეს განცდილი ზარალის სიღრმის, ინდივიდის მახასიათებლებისა და მიღებული მხარდაჭერის მიხედვით. მაგრამ ზოგადად, ადამიანების უმეტესობა განიცდის მსგავს ემოციურ რეაქციებს და აზრებს ამ პროცესის დროს.
გლოვის ხუთი ეტაპი:
- შოკი, უარყოფა
- ბრაზი, გაღიზიანება
- ვაჭრობა - ახსნის პოვნის მცდელობა, კითხვის დასმა: "რა იქნებოდა..."
- დეპრესია - უიმედობა, სევდა, უენერგიობა
- მიღება
გლოვის შვიდი ეტაპი ასევე ერთ-ერთი პოპულარული მოდელია:
- შოკი და უარყოფა;
- გაბრაზება;
- ტკივილი;
- დეპრესია;
- "შემობრუნება" - ამ დროს იწყება მწუხარების, სიბრაზის, ტკივილის განცდის შედარებით შემცირება
- "რეკონსტრუქცია" - შესაძლებელი ხდება ცხოვრების თავიდან "დალაგება". ემოციურ მიდგომას შედარებით პრაგმატული მიდგომა ანაცვლებს
- მიღება და იმედი
შესაძლებელია თუ არა გლოვის ეტაპების გამეორება?
გლოვის ეტაპები არ არის სწორხაზოვანი. შეიძლება გქონდეთ აღმავლობა და ვარდნა, გადახვიდეთ ერთი ეტაპიდან მეორეზე და შემდეგ უკან.
სიმპტომები
გლოვის პროცესის სიმპტომებია ემოციური, ფიზიკური და კოგნიტური რეაქციები, რომლებიც ხდება ინდივიდების მიერ განცდილი დანაკარგების საპასუხოდ. ეს პროცესი შეიძლება განსხვავდებოდეს თითოეული ინდივიდისთვის,მაგრამ არსებობს რამდენიმე საერთო სიმპტომი.
ემოციური სიმტომები:
- ღრმა სევდა და მწუხარება
- ბრაზი და დანაშაულის გრძნობა
- აპათია და ემოციური უგრძნობლობა
ფიზიკური სიმპტომებია:
- ძილის დარღვევა
- მადის დაკარგვა ან ჭარბი კვება
- დაღლილობა და ენერგიის ნაკლებობა
- სომატური სიმპტომები, როგორიცაა თავის ტკივილი და კუჭის დისკომფორტი
გლოვის პროცესის დროს შესაძლოა გავლენა იქონიოს ინდივიდის აზროვნების სტრუქტურასა და აღქმაზეც.
კოგნიტური სიმპტომები მოიცავს:
- კონცენტრირების სირთულეს
- გადაწყვეტილების მიღების სირთულეს
- მუდმივ ფიქრს დაკარგულ ადამიანზე ან სიტუაციაზე
- დავიწყებას
ამ პროცესს ასევე შეუძლია გავლენა მოახდინოს ინდივიდების ქცევაზე. სიმპტომებია:
- სოციალური იზოლაცია
- აქტივობებისა და ჰობისადმი ინტერესის ნაკლებობა
გლოვის პროცესი ბუნებრივი რეაქციაა საყვარელი ადამიანის დაკარგვის შემდეგ. თუმცა, ამ პროცესის სიმძიმე, ხანგრძლივობა და სიმპტომები შეიძლება განსხვავდებოდეს სხვადასხვა ადამიანში. მიუხედავად იმისა, რომ ზოგიერთ ადამიანს შეუძლია სწრაფად გაიაროს ეს პერიოდი, სხვებისთვის ეს “მოგზაურობა” შეიძლება გრძელი და რთული იყოს. მნიშვნელოვანია გლოვის პროცესის ნიშნების ამოცნობა და საჭიროების შემთხვევაში ფსიქოლოგიური დახმარების მოძიება.
გლოვის სახეები
გლოვის სახეები განსხვავდება იმის მიხედვით, თუ რა დანაკარგებს განიცდიან ინდივიდები და როგორია მათი რეაქცია ამ დანაკარგებზე. გლოვის ხასიათი შეიძლება განსხვავდებოდეს დანაკარგის სიმძიმის, ხანგრძლივობისა და ინდივიდის პირადი გამოცდილების მიხედვით. გამოყოფენ: მწვავე მწუხარებას, ტრავმულ მწუხარებას და გართულებულ მწუხარებას.
- მწვავე მწუხარება
მწვავე მწუხარება ეხება საწყის რეაქციებს, რომლებიც ვლინდება დაკარგვისთანავე. ზოგადად, ის ყველაზე ინტენსიურად იგრძნობა დაკარგვის პირველ დღეებსა და კვირებში. ამ პროცესის დროს ინდივიდმა შეიძლება განიცადოს ემოციური რეაქციები, როგორიცაა შოკი, უარყოფა, ბრაზი და ღრმა სევდა. მწვავე მწუხარების სიმპტომები დროთა განმავლობაში მცირდება და ინდივიდი თანდათან იწყებს დანაკარგის მიღებას.
- ტრავმული მწუხარება
ტრავმული მწუხარება არის მწუხარება, რომელიც წარმოიქმნება მოულოდნელი, მძიმე ან ტრავმული დანაკარგის შედეგად. შეიძლება გამოიწვიოს ინდივიდის ინტენსიური და გახანგრძლივებული ემოციური რეაქციები.
- გართულებული მწუხარება
გართულებული მწუხარება ეხება პროცესს, რომლის დროსაც მწუხარების სიმპტომები გრძელდება დაკარგვიდან დიდი ხნის გასვლის შემდეგაც კი. ამ ტიპის სიტუაციაა, როდესაც ინდივიდს უჭირს დანაკარგის მიღება, მუდმივად ფიქრობს დანაკარგზე და უარყოფითად მოქმედებს მის ყოველდღიურ ცხოვრებაზე. ამ ტიპის მწუხარებამ შეიძლება უარყოფითად იმოქმედოს ინდივიდის სოციალურ ურთიერთობებზე, სამუშაო ცხოვრებაზე და ზოგადად ჯანმრთელობაზე.
მწუხარების პროცესის თითოეული ტიპის ცოდნა მნიშვნელოვანია ინდივიდის მიერ გამოცდილი ემოციური რეაქციებისა და დაძლევის სტრატეგიების გასაგებად. მწუხარების პროცესის გაგება და მიღება შეიძლება დაეხმაროს ინდივიდს გაუმკლავდეს დანაკარგს და გააგრძელოს ცხოვრება.
რამდენ ხანს გრძელდება გლოვის პროცესი?
თითოეული ადამიანის მიერ განცდილი დანაკარგის ბუნება, სიმძიმე და პიროვნული მახასიათებლები არის იმ ფაქტორებს შორის, რომლებიც გავლენას ახდენენ გლოვის ხანგრძლივობაზე. ზოგიერთი ადამიანისთვის გლოვის პროცესი შეიძლება გაგრძელდეს რამდენიმე კვირა ან თვე, ზოგისთვის კი წლების განმავლობაში. განსაკუთრებით მოულოდნელი ან ტრავმული დანაკარგების შემდეგ, გლოვის პროცესს შეიძლება მეტი დრო დასჭირდეს. თუმცა, ძნელია ზუსტი დროის განსაზღვრა, რადგან თითოეული ინდივიდი უნიკალურია.
როგორ გადავლახოთ გლოვის პროცესი?
გლოვის პროცესი არის ინდივიდის შინაგანი მოგზაურობა, როდესაც ცდილობს მიიღოს დანაკარგი და გაუმკლავდეს ემოციურ ტვირთს.
ძალიან მნიშვნელოვანია პროფესიონალური დახმარების მიღება, რათა გლოვა ჯანსაღი გზით დაძლიოთ.
ემოციების მიღება და გამოხატვა, ვიდრე მათი დათრგუნვა, გადამწყვეტ როლს თამაშობს გლოვის პროცესის ჯანსაღი გზით გავლაში.
ემოციური გამოხატულება შეიძლება დაეხმაროს ინდივიდს შეამსუბუქოს ემოციური სიმძიმე, რომელსაც განიცდის. ამასთან, ამ პროცესში დიდი მნიშვნელობა აქვს სოციალური მხარდაჭერის ძიებასაც. ოჯახი, მეგობრები შეიძლება დაეხმარონ ინდივიდს გააზიარონ და შეამსუბუქონ ის ემოციური ტვირთი, რომელსაც განიცდიან.
ამ პროცესში ასევე ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ ინდივიდი მშვიდად იყოს თავის შინაგან სამყაროსთან და მიიღოს ეს პროცესი. მწუხარება შეიძლება რთული პროცესი იყოს, მაგრამ სწორი მიდგომებით შესაძლებელია ამ პროცესის ჯანსაღი გზით გავლა.
რა განსხვავებაა გლოვასა და დეპრესიას შორის?
განსხვავება გლოვასა და დეპრესიას შორის აშკარაა იმ ემოციური რეაქციების ბუნებაში და ხანგრძლივობაში, რომელსაც განვიცდით. გლოვა ხშირად ხდება დანაკარგის საპასუხოდ და არის ბუნებრივი პროცესი, რომელიც ეხმარება ინდივიდს ამ დანაკარგის გადამუშავებაში. ამ პროცესის დროს განიცდიან ემოციურ ეტაპებს, როგორიცაა სევდა, ბრაზი და მიღება.
მეორეს მხრივ, დეპრესია არის განწყობის დარღვევა, რომელსაც ახასიათებს ხანგრძლივი სევდა და აპათია რაიმე კონკრეტული მიზეზის გარეშე.