როგორ გამოიყურება დეპრესია მოზარდებში?
მოზარდებში დეპრესია ვლინდება. უფრო მეტიც, ეს სერიოზული პრობლემაა, რომელმაც ზოგიერთ შემთხვევაში შეიძლება გამოიწვიოს ემოციური, ფუნქციური და ფიზიოლოგიური ცვლილებები და ტრაგიკული შედეგები.
თითქმის ნებისმიერი სიტუაცია შეიძლება გამოდგეს ტრიგერად:
- ცუდი შეფასებები,
- კლასელებთან ურთიერთობა,
- ოჯახური პრობლემები.
თუმცა, შეიძლება საერთოდ არ არსებობდეს ტრიგერი. მაგრამ გარკვეულ მომენტში მშობლები ამჩნევენ, რომ მათი შვილი უცნაურად იქცევა.
როგორ გავიგოთ, არის თუ არა მოზარდი არა მხოლოდ ცუდ ხასიათზე? მნიშვნელოვანია იცოდეთ შემდეგი ნიშნები და ყურადღება მიაქციოთ მათ, განსაკუთრებით თუ ისინი ორ კვირაზე მეტხანს გრძელდება.
- ბავშვი შეიძლება სევდიანად გამოიყურებოდეს, უმიზეზოდ ტიროდეს და საყვარელ ადამიანებთან ჩიოდეს უიმედობისა და სიცარიელის გრძნობებზე.
- ხშირია სიბრაზის, გაღიზიანებისა და იმედგაცრუების აფეთქებები.
- შესამჩნევია დაბალი თვითშეფასება, წარუმატებლობაზე ფიქსაცია და თვითდადანაშაულება.
- ბავშვს შეიძლება დაავიწყდეს მნიშვნელოვანი რამ, უჭირდეს სკოლის დავალებებზე კონცენტრირება და გადაწყვეტილებების მიღება.
- მომავალზე ფიქრები პირქუშია, მათ შორის სიკვდილის ფიქრები.
- ბავშვმა შეიძლება დაკარგოს ინტერესი საყვარელი აქტივობების და მეგობრებთან ურთიერთობის მიმართ.
- ხშირია აუხსნელი დაღლილობა, ძილის დარღვევა, მადის ცვლილებები და ენერგიის ნაკლებობა.
- მოზარდმა შეიძლება დაიწყოს ალკოჰოლის, ნარკოტიკების ან თამბაქოს მოხმარება.
- უჩვეულო აგზნებადობა ან მოუსვენრობა ასევე შეიძლება იყოს დეპრესიის ნიშანი.
- რეაქციების, მეტყველების ან მოძრაობების შენელება.
- მოზარდი შეიძლება უჩიოდეს აუხსნელ ტკივილს სხეულის სხვადასხვა ნაწილში.
- აგრესიული, საშიში და დესტრუქციული ქცევა ასევე ამ აშლილობის ტიპიური ნიშნებია.
მნიშვნელოვანია გვახსოვდეს, რომ დეპრესია თავისით არ გაქრება; სიმპტომები შეიძლება საკმაოდ სწრაფად გაძლიერდეს ფსიქიატრის დახმარების გარეშე.
დეპრესიის ნიშნები ბავშვებში, რომლებიც ყველა მშობელმა უნდა იცოდეს
დეპრესიამ შეიძლება გავლენა მოახდინოს არა მხოლოდ მოზარდებზე - ის შეიძლება დაიწყოს ნებისმიერ ასაკში.
1. აკადემიური მოსწრება დაეცა
დეპრესია ამცირებს კონცენტრაციის უნარს, რაც ბავშვს ურთულებს მასწავლებლის ნათქვამის გაგებას ან საშინაო დავალების შესრულებას. თუ თქვენი შესანიშნავი მოსწავლე მოულოდნელად დაბალ შეფასებებს იღებს, ფრთხილად იყავით.
გაითვალისწინეთ, რომ შესაძლოა თქვენი შვილი ცუდ განწყობას არ უჩიოდეს. შესაძლოა, მას უბრალოდ ჰქონდეს შეგრძნება, თითქოს მისმა ტვინმა მუშაობა შეწყვიტა, რაც შეიძლება დამაბნეველი იყოს.
2. საკმარისი ძილი, მაგრამ მაინც დაღლილობას უჩიოდეს
ყურადღება მიაქციეთ თქვენი შვილის ძილის ცვლილებებს, რადგან ეს შეიძლება დეპრესიის სიმპტომი იყოს. მაგალითად, შესაძლოა, მას დღის განმავლობაში ძილი მოუნდეს, ან შუაღამე ან დილით ადრე გაიღვიძოს და ვეღარ დაიძინოს. დეპრესიის დროს ძილი არასრულფასოვანია და ენერგიას არ აღადგენს, ამიტომ რამდენიც არ უნდა დაიძინოს, მეორე დღეს მაინც დაღლილობას გრძნობს. ეს უარყოფითად მოქმედებს როგორც აკადემიურ მოსწრებაზე, ასევე მისი ცხოვრების სხვა სფეროებზე.
3. საკუთარ უვარგისობაზე საუბრობს
თუ თქვენი შვილი ხშირად იწყებს ისეთი სიტყვების თქმას, როგორიცაა „არავინ მიყვარს“, „მე უვარგისი ვარ“ ან „ყველაფერი უაზროა“, აუცილებლად მიმართეთ პროფესიონალს. თერაპევტს შეუძლია დაეხმაროს ამ პესიმისტური აზრების მოგვარებაში.
4. მათი ყველა მეგობარი გაქრა
დეპრესიული ადამიანები მიდრეკილნი არიან იზოლირდნენ სხვებისგან, თითქოს უხილავი კედლით იყვნენ გარშემორტყმულნი. ბავშვები, როგორც წესი, ამას გრძნობენ და წყვეტენ დეპრესიულ ბავშვთან ურთიერთობის მცდელობას.
5. აღარ სურთ გეგმების შედგენა
დეპრესიული ადამიანები წყვეტენ სოციალური ურთიერთობებით ტკბობას, სხვებთან დროის გატარებას და აღარ ერთობიან. ნორმალურია, რომ ბავშვი დროდადრო განიცდიდეს სტრესს და დაიღალოს სკოლით, მეგობრებით და სხვა აქტივობებით.
გამაფრთხილებელი ნიშანი ის არის, რომ წინა სტრესის შემსუბუქების სტრატეგიები აღარ მუშაობს. მათ აღარ სურთ იმაზე ოცნება, თუ სად წახვალთ შვებულებაში და არ უხარიათ კინოში, ან სასეირნოდ წასვლა. ისინი თავს არაკომფორტულად გრძნობენ, რადგან სურთ ამ ყველაფერზე ისე რეაგირება, როგორც ადრე, მაგრამ არ შეუძლიათ.
6. მათთან საუბარი რთულდება
დეპრესია ბავშვებში განსხვავებულად ვლინდება, ვიდრე მოზრდილებში, ამიტომ მისი ამოცნობა ასე რთულია. ბავშვი შეიძლება არ გამოიყურებოდეს მოწყენილი ან დეპრესიული, მაგრამ ის გაღიზიანებული ხდება და მისი განწყობა ხშირად იცვლება დღის განმავლობაში.
თუ შეამჩნევთ, რომ თქვენს შვილთან ნორმალური საუბარი შეუძლებელია და ის მუდმივად კარგავს ხასიათს სიტუაციის მიუხედავად, დააკვირდით დეპრესიის სხვა სიმპტომებს.
7. სასიამოვნო მოგონებები აღარ მოაქვს სიხარულს
არსებობენ ბავშვები, რომლებიც მუდმივად თავს უბედურად გრძნობენ, მაგრამ მათ არ აქვთ კლინიკური დეპრესია. განსხვავების გასაგებად, დააკვირდით, როგორ რეაგირებს თქვენი შვილი, როდესაც მას ახსენებთ სიტუაციას, როდესაც ის ბედნიერი იყო. მას არ შეუძლია წარმოიდგინოს წარსულში ბედნიერება და ვერც მომავალში ხედავას ამას.
8. უფრო ხშირად ტირის, ვიდრე ჩვეულებრივ
ტირილი ემოციებისგან განთავისუფლების სრულიად ნორმალური გზაა. მაგრამ თუ ბავშვი, რომელიც ადრე იშვიათად ტიროდა, რეგულარულად ტირილს იწყებს, გააანალიზეთ სიტუაციები, როდესაც ეს ხდება. თან ახლავს თუ არა ცრემლებს დეპრესიის სხვა სიმპტომები, როგორიცაა ინტერესის დაკარგვა ადრე სასიამოვნო აქტივობების მიმართ? თუ თქვენი ინტუიცია გეუბნებათ, რომ რაღაც რიგზე არ არის, მიმართეთ სპეციალისტს.
9. უარს ამბობს ნუგეშზე
სევდის გრძნობა ნორმალურია, განსაკუთრებით თუ რამე გაწუხებთ, მაგრამ, როგორც წესი, ადამიანებს ემოციური მხარდაჭერა სურთ რთულ დროს. თუმცა, დეპრესიულმა ბავშვშმა შეიძლება უკან დაიხიოს თქვენს მიერ შეთავაზებულ მხარდაჭერისგან.
10. ყველაფრის მიმართ გულგრილი გახდა
ინტერესის დაკარგვამ შეიძლება გავლენა მოახდინოს ცხოვრების აბსოლუტურად ყველა სფეროზე, არა მხოლოდ სკოლაზე, მეგობრებზე ან ჰობიზე.
11. მადა მკვეთრად შეიცვალა
მაგალითად, შეიძლება ადრე პრეტენზიული მჭამელი იყო, მაგრამ ახლა მოულოდნელად ზედმეტად ჭამა დაიწყო ან ტკბილეულისადმი ლტოლვა განუვითარდა. ბავშვების დამოკიდებულება საკვების მიმართ ბუნებრივად იცვლება ასაკის მატებასთან ერთად, მაგრამ ფრთხილად იყავით, თუ ამ სფეროში მნიშვნელოვან ცვლილებას დეპრესიის სხვა სიმპტომებიც ახლავს თან.
12. ისინი მუდმივად განიცდიან ტკივილს
ზოგჯერ უჩივის მუცლის ტკივილს, ზოგჯერ თავის ტკივილს ან სხვა რამეს - ეს ყველაფერი შეიძლება დეპრესიის ნიშნები იყოს.
13. არის თუ არა თქვენს ოჯახში დეპრესიის ისტორია?
დეპრესიისადმი მიდრეკილება ოჯახებშია გავრცელებული, ამიტომ მაშინაც კი, თუ თქვენს ოჯახში არავის აქვს ოფიციალურად დასმული დიაგნოზი, მაინც ღირს იმის განხილვა, გამოუვლენიათ თუ არა ოჯახის წევრებს ამ ფსიქიკური აშლილობის სიმპტომები. თუ ასეა, თქვენი შვილი რისკის ქვეშაა.