ნანა კალანდაძე

ტყის მარწყვი, მწვანე მარწყვი, მუშკის მარწყვი. საქართველოში ის ყველაზე პოპულარული კენკრაა. მარწყვი ძალიან სასარგებლო პროდუქტია. შეიცავს კალიუმს, მაგნიუმს, ნატრიუმს, დიდი რაოდენობით C, E და B ჯგუფის ვიტამინებს, რკინას, კალციუმს, თუთიას, ფოსფორს, ფოლიუმის მჟავას, ასევე – ვაშლის, ლიმონის მჟავებს, შაქარს, ეთერზეთებს.

ფოთლებსა და ფესურებში არის მთრიმლავი ნივთიერებები. 100 გ მარწყვის კვებითი ღირებულება 10 კალორიაა. შეიცავს 0,7გ ცილას, 0,4გ ცხიმს და 6,3გ ნახშირწყლებს. სამკურნალო თვისებებით გამოირჩევა ეკოლოგიურად სუფთა ტერიტორიაზე დაკრეფილი ტყის მარწყვი. უმთავრესად მის ნაყოფს იყენებენ, მაგრამ სასარგებლოა ფოთლები და ფესურებიც. უმი კენკრა კარგი დიეტური პროდუქტია. სასარგებლოა სისხლნაკლებობისას, ავიტამინოზისას, მძიმე დაავადების შემდეგ. გამხმარი ნაყოფის ცხელ ნაყენს დიდი ხანია იყენებენ ხალხურ მედიცინაში როგორც შარდმდენ და ოფლმდენ საშუალებას, აგრეთვე ციებ-ცხელების, თირკმლისა და ღვიძლის დაავადებების წამალს. ფოთლებისა და ფესურების ჩაი შარდმდენი, მთრიმლავი და ვიტამინოვანი სასმელია.

მარწყვი შესანიშნავი საშუალებაა ვიტამინებისა და მინერალების მარაგის შესავსებად. მარწყვი აუმჯობესებს საჭმლის მომნელებელი სისტემის მუშაობას, აქვს შარდმდენი ეფექტი, ანელებს დაბერების პროცესს, ეხმარება ორგანიზმს ნაწლავურ ინფექციებთან, გრიპის ვირუსთან ბრძოლაში. მარწყვი იცავს დეპრესიისგან, ამაღლებს განწყობილებას. მარწყვს აქვს უნიკალური თვისებებიც, მაგალითად, აუმჯობესებს მეტაბოლურ პროცესებს. ამ კენკრით მკურნალობენ ანემიას, ჰიპერტენზიას, ათეროსკლეროზს. საქართველოში ოდითგანვე აგროვებდნენ მარწყვის ფოთლებს და ყუნწებს, აშრობდნენ და ზამთარში სიცხიან ავადმყოფებს მის ნაყენს ასმევდნენ. კოსმეტოლოგიაში მარწყვის ნიღბებს იყენებენ. ეს შესანიშნავი საშუალებაა მისი ელასტიკურობის შესანარჩუნებლად.

მავნე თვისებები

მარწყვი ფრთხილად უნდა მიირთვან მგრძნობიარე და ალერგიულმა ადამიანებმა. მისი თესლი საკმაოდ აღიზიანებს კუჭის ლორწოვანს, ამიტომ უნდა ერიდონ კუჭის წყლულის, გასტრიტის, ქრონიკული დაავადების მქონენი და მკურნალობის პროცესში მყოფი პირებიც.

დიეტოლოგებმა გამოთვალეს: მარწყვისგან მაქსიმალური სარგებელი რომ მივიღოთ, მისი მწიფობის მოკლე პერიოდში უნდა მოვასწროთ 10 კგ-ის შეჭმა. მარწყვის ღირსებად ითვლება ფიტონციდების მაღალი შემცველობა. ამ ნივთიერებებს ბუნებრივ ანტიბიოტიკებს უწოდებენ, ვინაიდან ნებისმიერი ინფექციისა და ანთების დამარცხება შეუძლიათ. მარწყვის ფოთლებში ვიტამინები უფრო მეტია, ვიდრე თავად ნაყოფში. მინერალების მარაგი, რომელშიც შედის რკინა, თუთია, კობალტი, მაგნიუმი, კალიუმი, კალციუმი და ფოსფორი, ფოთლების ნაყენს სამკურნალო თვისებებს ანიჭებს. ის შესანიშნავი ზოგადგამაძლიერებელი საშუალებაა გაციების დროს და გამწმენდი ღვიძლისა და თირკმლის დაავადებების დროს.

ფოთლების დაკრეფა უმჯობესია მცენარის ყვავილობის პერიოდში. ამ დროს იგი ყველაზე სასარგებლო ნივთიერებებს აგროვებს. ფოთლებს სიბნელეში აშრობენ. ტყის მარწყვი ეფექტურად გამოდევნის ჭიებს. განსაკუთრებით კარგია სოლიტერით, ასკარიდათი და მახვილათი ინვაზიის დროს. მცენარის ფოთლების ნაყენი ანელებს გულის რიტმს, ზრდის კუმშვათა ამპლიტუდას, ახასიათებს სისხლძარღვთა გამაფართოებელი მოქმედება და შაქრის დამწევი ეფექტი. ამცირებს ორგანიზმში შარდმჟავას და მისი მარილების შემცველობას. სასარგებლოა ბრონქული ასთმის, ტუბერკულოზისა და პოდაგრის დროს. მარწყვი მალფუჭებადი და სათუთი ხილია, ამიტომაც მისი ყიდვისას გაითვალისწინეთ, რომ ნაყოფი უნდა იყოს მშრალი, მკვრივი, პრიალა, ხასხასა წითელი. სასურველია, უშუალოდ მოხმარების წინ გარეცხოთ, თანაც სწრაფად გამდინარე წყალში, რადგან სინოტივეს ცუდად იტანს, წყლით იჟღინთება და სასარგებლო თვისებების ნაწილსაც კარგავს. მარწყვი გაყინვას ცუდად იტანს და გალღობისას სტრუქტურა ეცვლება. თავისი უნიკალური შემადგენლობის წყალობით მარწყვი ხშირად გვხვდება ხალხური მედიცინის რეცეპტებში. გაგაცნობთ ზოგიერთს:

• თუ ჰიპერტონია, ათეროსკლეროზი, ქოლეცისტიტი ან კოლიტი გაქვთ, ქორფა მარწყვის ნაყენი თქვენთვის მისწრებაა. 50გ კენკრას დაასხით 200მლ წყალი, 2 საათი გააჩერეთ და გაწურეთ. დალიეთ დღეში 3-4-ჯერ 50 მლ;
• თავის ტკივილის დროს რამდენიმე ცალი კენკრა მიირთვით და ტკივილი გაივლის;
• გამხმარ მარწყვს ადუღებულ წყალს ასხამენ და გაციების დროს სვამენ;
• ფოთლების ნაყენს ანგინის დროს ყელში ივლებენ;
• უზმოზე 4-6 სუფრის კოვზი მარწყვის წვენის მიღება კარგია ნაღველკენჭოვანი დაავადების დროს.

მარწყვის ფოთლების ნახარშის ჩაი ცნობილია როგორც სისხლგამწმენდი, სისხლის წარმოქმნის ხელშემწყობი და ნერვების დამაწყნარებელი საშუალება. მას სამკურნალო ეფექტი აქვს ჰემოროის (ბუასილის), ელენთის, ღვიძლის, ქალური დაავადებების დროს. ჩაის მომზადების წესი ასეთია: 2 ჩაის კოვზ დაქუცმაცებულ ფოთლებს ერთი მეოთხედი ჭიქა ადუღებული წყალი დაასხით, 15 წთ გააჩერეთ, შემდეგ გაწურეთ. ქორფა მარწყვის წვენი შესანიშნავი საშუალებაა ჭორფლებისა და პიგმენტური ლაქების მოსაშორებლად. სახეზე მარწყვის წვენი წაისვით და 15 წუთით გააჩერეთ, შემდეგ თბილი წყლით ჩამოიბანეთ. ასეთი ნიღაბი რეკომენდებულია კვირაში 2-3-ჯერ, ერთი თვის განმავლობაში. თუ ალერგიული ხართ, გაფრთხილდით!