პიოდერმია (პიოდერმიტი, კანის ჩირქოვანი დაავადება) პიოკოკებით (ჩირქმბადი ბაქტერიებით): სტაფილოკოკებით, სტრეპტოკოკებით, იშვიათად - პნევმოკოკებით, ლურჯ-მწვანე ჩხირებით და სხვ., - გამოწვეული კანის ჩირქოვან-ანთებითი დაავადებაა. მის წილად მოდის დერმატოლოგიურ დაავადებათა 30-40%.

პიოდერმიას ახასიათებს კანის დაჩირქება, წესისამებრ, მწვავედ მიმდინარეობს, თუმცა ქრონიკული ფორმებიც გვხვდება. დაზიანების სიღრმის კვალობაზე, შეიძლება დასრულდეს კანის საფარველის სრული აღდგენით ან ნაწიბურების განვითარებით.

პიოდერმია შეიძლება იყოს პირველადი, რომელიც აღმოცენდება შეუცვლელ კანზე და მეორეული, რომელიც ვითარდება კანის რომელიმე დაავადების (ხშირად - ქავილით მიმდინარე დააავადებების: მუნის, ეგზემის, ატოპიური დერმატიტის) ფონზე.

პიოდერმიის გამომწვევი უმეტესად სტაფილოკოკი და სტრეპტოკოკია. უფრო სწორად, კანის დაჩირქებას განაპირობებს ამ ჩირქმბადი მიკრობების მიერ ცხოველქმედების პროცესში გამოყოფილი მეტაბოლიზმის პროდუქტები - ეგზოტოქსინები, ენტეროტოქსინები, ფერმენტები და სხვა.

ჯანმრთელი ადამიანის კანზე მუდმივად ბინადრობენ მიკროორგანიზმები, რომელთა რაოდენობაც დამოკიდებულია:

• ადამიანის ასაკზე;
• საოფლე და ცხიმოვანი ჯირკვლების მდგომარეობაზე;
• სამუშაო პირობებზე;
• კანის ჰიგიენაზე;
• ორგანიზმის იმუნურ სისტემაზე.

პიოდერმია ყველაზე ხშირად საპროფიტული კოკების (მიკროორგანიზმები, რომლებიც ყოველთვის ბინადრობენ ადამიანის კანზე, იკვებებიან მკვდარი უჯრედებით და არ ვნებენ მასპინძელს) პათოგენურ მიკრობებად გარდაქმნის შედეგად ვითარდება, ამიტომ კანის ჩირქოვანი დაზიანება იშვიათად არის კონტაგიოზური (გადამდები).

კანის დამცველობითი ფუნქციის დაქვეითებას დიდწილად განაპირობებს გარეგანი ფაქტორები (კანის ამა თუ იმ სახის ტრავმა, მათ შორის - მიკროტრავმებიც), ორგანიზმის ხანგრძლივი გადაცივება ან გადახურება. პიოდერმიის ღრმა, ქრონიკული, მორეციდივე ფორმების განვითარებას იწვევს შინაგან ორგანოთა ქრონიკული დაავადებები:

• შაქრიანი დიაბეტი;
• საჭმლის მომნელებელი სისტემის დაავადებები;
• ღვიძლის დაავადებები:
• სისხლის დაავადებები:
• ვიტამინური ბალანსის მოშლა;
• დაავადებები, რომლებიც ფიტავს ორგანიზმს.

პიოდერმიის განვითარებაში მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ნერვული სისტემის ფუნქციური მოშლილობა და კანის სებორეული მდგომარეობა. უკანასკნელ შემთხვევაში ცხიმი ჭარბად გამოიყოფა, ხოლო მისი ქიმიური შემადგენლობა იცვლება, რაც ხელს უწყობს კანის სტერილიზაციური თვისებების დაქვეითებას და ჩირქმბადი კოკების გააქტიურებას.

ქრონიკული პიოდერმიის ერთ-ერთი მიზეზია კორტიკოსტეროიდებით ზოგადი დაავადების ხანგრძლივი მკურნალობა.

არცთუ იშვიათად პიოდერმიით დაავადებულებს უყალიბდებათ ფოკალური ქრონიკული ინფექციის კერები, რაც განაპირობებს სპეციფიკურ სენსიბილიზაციას (ორგანიზმის მგრძნობელობის მომატებას რომელიმე გამღიზიანებლის მიმართ), რომელიც აუტოიმუნურ პროცესებთან ერთად საგრძნობლად ართულებს დაავადების მიმდინარეობას.

აღსანიშნავია, რომ ორგანიზმში მიმდინარე ყველა ეს ცვლილება იმუნიტეტის სისუსტით არის განპირობებული.

პიოდერმიის საყოველთაოდ მიღებული კლასიფიკაცია ჯერჯერობით არ არსებობს, თუმცა პრაქტიკული თვალსაზრისით ყველაზე მოხერხებულია ის კლასიფიკაცია, რომელიც გამომწვევის ხასიათსა და კანის დაზიანების სიღრმეს ეფუძნება.