საერთაშორისო დასახელება:

DINOPROST

მწარმოებელი: SANOFI AVENTIS

მოქმედი ნივთიერება: დინოპროსტი

კლინიკურ-ფარმაკოლოგიური ჯგუფი:

მიომეტრიუმის ტონუსისა და კუმშვადობის გამაუმჯობესებელი საშუალება.

შემადგენლობა და გამოშვების ფორმა:

საინექციო ხსნარი: ამპულაში 1 მლ, შეფუთვაში 5 ც.

1 მლ

დინოპროსტი ...................           5 მგ

დამხმარე ნივთიერებები:

ნატრიუმის აცეტატი, საინექციო წყალი.

ფარმაკოლოგიური თვისებები:

ბუნებაში არსებული პროსტაგლანდინები იყოფა ჯგუფებად ციკლოპენტანური რგოლების არსებობის მიხედვით (პროსტაგლანდინები A,B,S,D  და სხვები). ისინი არ გროვდებიან ქსოვილებში და ხელახლა წარმოიქმნებიან მიკროსომული ფერმენტების ზემოქმედების შედეგად, როგორიცაა ციკლოოქსიგენაზა, ორგანიზმში არსებული არაქიდონის მჟავის და მექანიკური ან ბაქტერიული გამღიზიანებლის საპასუხოდ. პროსტანოიდების წარმომქმნელთა შორის სამეანო პრაქტიკაში დიდი მნიშვნელობა ენიჭება 3 პროსტაგლანდინს ПГЕ-1 (ალპოსტადინი), ПГЕ-2 (დინოპროსტონი), ПГF 2 ალფა (დინოპროსტი (ენზაპროსტი-F.)), რომლებიც იწვევენ მიომეტრიუმის კუმშვას და საშვილოსნოს ყელის მომწიფებას. პროსტაგლანდინი F2 ალფა - წარმოადგენს E2 აღდგენილ ფორმას (in vivo წარმოიქმნება პროსტაგლანდით E2-ის სპონტანური გარდაქმნით). პროსტაგლანდინები ყველა ორგანოსა და ქსოვილშია. ორსულობის დროს ამნიონში, ქორიონსა და პლაცენტაში ძლიერდება პროსტაგლანდინების სინთეზი, რითაც იზრდება პროსტაგლანდინების დონე დედის სისხლსა და სანაყოფე წყლებში.

დინოპროსტონი და დინოპროსტი (ენზაპროსტი - F) იწვევენ ფოსფოლიპაზა C-ს აქტივაციას, ზრდიან უჯრედული მემბრანების შეღწევადობას, კალციუმისათვის, რითაც ზრდიან კალციუმის იონების უჯრედშიდა დონეს, რაც იწვევს მიომეტრიუმის შეკუმშვას. ისინი აგრეთვე მონაწილეობენ საშვილოსნოს ყელის მომწიფებაში. როგორც პროსტაგლანდინ E2-ს, ასევე პროსტაგლანდინ E2-ალფას გააჩნიათ თავიანთი სპეციფიური, ე.წ. უპირატესი რეცეპტორები გლუვი კუნთვის უჯრედებზე და მათი მოქმედება მოდულირდება სპეციფიური რეცეპტორის დახმარებით სამიზნე უჯრედების მემბრანებზე.

უფრო მეტიც, პროსტაგლანდინები აინდუცირებენ ნექსუსების წარმოქმნას, რომლებიც აუმჯობესებენ სიგნალების გადაცემას მიომეტრიუმში და ხელს უწყობენ ოქსიტოცინის რეცეპტორების გაძლიერებულ აქტივობას საშვილოსნოში.

სხვა მოქმედებები: პროსტაგლანდინების ადგილობრივი შეყვანა იწვევს შემაერთებელი ქსოვილის გამოხატულ, მრავალკეროვან გაფხვიერებას "აქტიური" ფიბრობლასტებით, რომლებიც ხასიათდება ციტოპლაზმის წვრილმარცვლოვანი გაფხვიერებით, მიტოქონდრიების ვაკუოლიზირებული სახის გადიდებით და ასევე ვეზიკულური სისტემების რაოდენობის გაზრდით უჯრედის პერიფერიულ ნაწილში. ამასთანავე ორმაგდება კოლაგენაზების აქტივობა, ელასტაზის აქტიურობა იზრდება დაახლოებით 7-ჯერ და შეიმჩნევა ჰიალურონიდაზას დონის მნიშვნელოვანი მატება. ეს ფაქტორები დიდ როლს თამაშობენ საშვილოსნოს ყელის "მომწიფებაში" (დარბილებაში).

კოლაგენაზები ძირითადად წარმოიქმნება ნეიტროფილური გრანულოციტებისგან, რომლებიც ისევე, როგორც, დროული მშობიარობის დროს, დიდი რაოდენობით გროვდებიან ცერვიკალურ სტრომაში პროსტაგლანდინების შეყვანის შემდეგ. პროსტაგლანდინებით შუალედური ბუნებრივი უჯრედქილერების (ПКУ მომატებული აქტივობა ასევე ხელს უწყობს მშობიარობის მექანიზმს და თვითნებურ აბორტს, ამის შედეგად პროსტაგლანდინებს შეუძლიათ, ერთის მხრივ, ხელი შეუწყონ საშვილოსნოს ყელის მომწიფებას და, მეორეს მხრივ, სამშობიარო მოქმედების სტიმულირებას. ორივე ეფექტი გამოიყენება თერაპიულ პრაქტიკაში.

ფარმაკოკინეტიკა:

შეწოვა: დინოპროსტი (ენზაპროსტი-F) ნელა შეიწოვება სანაყოფე სითხიდან სისხლის ცენტრალურ მიმოქცევაში.

მაქსიმალური კონცენტრაციის მიღწევის დრო: 6-10 საათი ინტრაამნიური შეყვანის შემდეგ ერთჯერადი დოზით 40 მგ.

C_max - 3-7 ნანოგრამი დინოპროსტი/მლ (ენზაპროსტი-F).

ბიოტრანსფორმაცია: ფერმენტული ჟანგვა ძირითადად მიმდინარეობს დედის ორგანიზმის ფილტვებსა და ღვიძლში. დინოპროსტი (ენზაპროსტი-F) მოქმედებას განიცდის 15-OH-დეჰიდროგენაზისგან, რის შედეგადაც წარმოიქმნება შუალედური კეტონი, რომელიც იჟანგება 2-3-ნიდორ-6-კეტო- PGE1-ალფამდე.

გამოყოფა: მეტაბოლიზდება უპირატესად თირკმელით, ხოლო 5% - განავლით.

დინოპროსტი (ენზაპროსტი-F)-ის ნახევარგამოყოფის პერიოდი ამნიონური სითხიდან შეადგენს 3-6 საათს. მიღებული მონაცემების თანახმად, ნახევარგამოყოფის პერიოდი (ენზაპროსტი-F) პლაზმიდან გრძელდება 1 წუთზე ნაკლებ დროს.

ჩვენებები:

ენზაპროსტი-F-ის გამოყენება დასაშვებია მხოლოდ სტაციონარში.

ორსულობის შეწყვეტა მეორე ტრიმესტრის დროს შემდეგ შემთხვევებში:

• არასრული სპონტანური აბორტი, საშვილოსნოში ნაყოფის სიკვდილი, ნაყოფის განვითარების მძიმე დარღვევები, სიცოცხლესთან შეუთავსებელი თანდაყოლილი განვითარების მანკები, განსაზღვრული ულტრაბგერითი და სხვა თანამედროვე დიაგნოსტიკის დახმარებით;
• როდესაც ხელოვნური აბორტის ჩატარება შეუძლებლი იყო დედის ავადმყოფობის ან მისი გაუარესების გამო ორსულობის მეორე ტრიმესტრამდე.

მიღების წესი და დოზირება:

პრეპარატი შეჰყავთ ინტრაამნიალურად და საშვილოსნოს არეში. ინტრაამნიალური შეყვანა შესაძლებელია მუცლის კედლიდან (ტრანსაბდომინალურად) ან საშოს თაღის მეშვეობით.

ტრანსაბდომინალური გამოყენება: ავადმყოფმა ჩარევის წინ უნდა დაცალოს შარდის ბუშტი. მუცლის კანის დეზინფექციის შემდეგ ტარდება ამნიოცენტეზი ადგილობრივი ანესთეზიით, მუცლის თეთრ ხაზზე სიმფიზიდან 3-4 თითით ზემოთ. ამნიოცენტეზისთვის საჭიროა გამოყენებული იქნას ერთჯერადი მოხმარების 20 G ან 22 G საპუნქციო ნემსი.

სანაყოფე სითხის ამოტუმბვისას უნდა დავრწმუნდეთ, რომ ნემსის წვერი იმყოფება ამნიონის ბუშტში. ამნიონურ არეში შეჰყავთ 25 მგ ენზაპროსტი. საჭიროების შემთხვევაში შესაძლებელია პრეპარატის შეყვანა განმეორებით 8-12 საათში, დატოვებული პლასტმასის ამნიონური კანულის საშუალებით (იმ შემთხვევაში, თუ ამოტუმბვის შედეგად გამოჩნდა სისხლი ან სანაყოფე სითხეში შერეული სისხლი, მაშინ პრეპარატის შეყვანა არ შეიძლება, ჩარევამდე აუცილებელია პლაცენტის მიმაგრების ადგილის დადგენა ულტრაბგერით გამოკვლევით).

საშოს თაღიდან შეყანა:

- საჭიროა შარდის ბუშტის დაცლა;

- საშოს გახსნის შემდეგ ხდება მისი დეზინფექცია;

- საშვილოსნოს ხილული ნაწილის ფიქსაცია;

- წინა და უკანა თაღის მეშვეობით შეჰყავთ ნემსი ამნიონურ ბუშტში;

- სანაყოფე სითხის რამდენიმე მილილიტრის ამოტუმბვისას უნდა დავრწმუნდეთ ნემსის სწორ მდებარეობაში;

- სუფთა სისხლის მიღებისას (მინარევების გარეშე) შეყავთ 25 მგ ენზაპროსტი. ეს პროცედურა შესაძლებელია განმეორდეს. საშვილოსნოს მოტორიკა მუდმივი მეთვალყურეობის ქვეშ უნდა იყოს, საშვილოსნოს მილის გაფართოების ხარისხი მანუალური ტოკოგრაფიული განსაზღვრით. პრეპარატის არაეფექტურობის შემთხვევაში 8-12 საათის შემდეგ მეორდება ენზაპროსტი-F-ის შეყვანა და აუცილებლობის შემთხვევაში შეყავთ ოქსიტოცინის ინფუზია; თუ თვითნებური აბორტი არ მთავრდება 12 საათის განმავლობაში, საჭიროა ორსულის უფრო დეტალური გამოკვლევა (პულსი, ტემპერატურა, ლეიკოციტების რიცხვი).

ორგანიზმში სამკურნალო პრეპარატის მუდმივი დონის მისაღწევად (განსაკუთრებით პათოლოგიური ორსულობისას) აუცილებელია გამოვიყენოთ ინფუზიური ტუმბო. ამისათვის, ავტორთა რეკომენდაციით, შესაძლებელია გამოყენებული იქნას ინფუზიური სისტემა Cardiff. ზემოთ აღნიშნული ჩარევები (აბორტის ტიპის) შესაძლებელია განხორციელდეს მხოლოდ იმ სტაციონარებში, სადაც არის გინეკოლოგიური და სამშობიარო განყოფილებები და ინტენსიური თერაპიის განყოფილება.

საშვილოსნოს არეში შეყვანა

პრეპარატის საშვილოსნოს არეში ხანგრძლივი შესხურება:

ენზაპროსტი-F საინექციო ხსნარის ხანგრძლივი შესხურება საშვილოსნოს არეში აუცილეებლია მხოლოდ იმ შემთხვევაში, თუ ადრე მიღებული სამკურნალო თერაპია (ოქსიტოცინი, მეთილ-ერგონოვინი) ან საშვილოსნოს მასაჟი მძიმე სისხლდენის შეჩერების დროს იყო უშედეგო, რაც გამოწვეული იყო საშვილოსნოს მშობიარობის შემდგომი ატონიით.

ფოლის კათეტერს ათავსებენ საშვილოსნოს არეში და იმისთვის, რომ იგი დარჩეს საშვილოსნოს არეში, ბოლომდე ავსებენ 5 მლ-იანი NaCl ფიზიოლოგიური ხსნარით. კათეტერი მიერთებულია ინფუზიურ ბალონთან, რომელიც შეიცავს ენზაპროსტ- F 20 მლ-ს. განზავებული NaCl ფიზიოლოგიურ ხსნარში (შესასხურებელი სითხის საერთო მოცულობაა - 500 მლ).

საშვილოსნოს არეში პრეპარატის შეყვანის სიჩქარეა პირველ 10 წუთში - 3-4 მლ/წთ; შემდეგ შეყვანის სიჩქარეს ამცირებენ 1 მლ/წთ-მდე შემდეგი 12-24 საათის განმავლობაში. საკეისრო კვეთის დროს ძლიერი სისხლდენის შემთხვევაში ფოლის კათეტერს ათავსებენ საშვილოსნოს არეში და გამოჰყავთ საშოდან; ამის შემდეგ აუცილებელია ბალონის ავსება და საშვილოსნოს დახურვა.

გვერდითი მოვლენები:

ხშირად შეინიშნება: კუჭის აშლა (დაახლოებით 16%), გულისრევა (დაახლოებით 25%), კუჭის სპაზმი ან ტკივილი (დაახლოებით 25%), ღებინება (დაახლოებით 57%).

იშვიათად შეინიშნება შემდეგი სახის გვერდითი ეფექტები:

გულ-სისხლძარღვთა სისტემის მხრივ: ანაფილაქსიური შოკი, პერიფერიული სისხლძარღვთა სპაზმი, ბრადიკარდია, ტაქიკარდია, II ხარისხის წინაგულისა და პარკუჭის ბლოკადა, კუმშვის შეგრძნება ან გულმკერდის მიდამოში ტკივილი;

სასუნთქი სისტემის მხრივ: ბრონქოსპაზმი;

ცენტრალური ნერვული სისტემის მხრივ:

დიპლოპია, პარესთეზია;

კუჭ-ნაწლავთა სისტემის  მხრივ: კუჭის მიდამოში ძლიერი და ხანგრძლივი ტკივილი. ნაწლავების დამბლა;

შარდ-სასქესო სისტემის მხრივ: შარდის გამოყოფოს დარღვევა, ჰემატურია, შარდის შეკავება, აბორტის დროს ტკივილი საშვილოსნოში, საშვილოსნოს ჰიპერტონუსი;

სხვა გვერდითი ეფექტები: თვალების წვა, ტკივილი ზურგის, ფეხის და მხრების არეში, სახსრების ტკივილი, ლეიკოციტების რაოდენობის მომატება.

იშვიათად შეიმჩნევა: (>1%)

სასუნთქი სისტემის მხრივ: ხანგრძლივი ხველა;

ცენტრალური ნერვული სისტემის მხრივ: თავის ტკივილები, მოთენთილობა, დაძაბულობის შეგრძნება;

სხვა გვერდითი მოვლენები: ჟრუანტელი, შეციება ან გაძლიერებულ ოფლის გამოყოფა, დროებითი ციებ-ცხელება, კანის სიწითლე, სარძევე ჯირკვლების გადიდება, ძუძუს თავების წვის შეგრძნება, ინექციის ადგილის ტკივილი ან ანთება, წყურვილის გრძნობის გაძლიერება.

უკუჩვენებები:

*ალერგია დინოპროსტის (ენზაპროსტ-F) მიმართ ან სხვა უტეროტონურ სამკურნალო პრეპარატებზე, მათ შორის ანმნეზში;

*ანატომიურად და კლინიკურად შევიწროებული მენჯი ან ნაყოფის არასწორი მდებარეობ;

*ბრონქული ასთმა, ფილტვების ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადება, ფილტვების დარღვევების აქტიური ფაზა;

*წყლულოვანი კოლიტის აქტიური ფაზა, კრონის დაავადება;

*თირეოტოქსიკოზი;

*მწვავე ინფექციები, საშარდე სისტემის ან მუცლის მიდამოს ორგანოების ანთება (მაგალითად გამოხატული ქორიოამნიონიტი, საშვილოსნოს ყელის სპაზმის გამომწვევი კლინიკურად მნიშვნელოვანი ცერვიციტი, რომლის აცილებაც აუცილებელია) ან უკვე მოხდა ნაყოფის ახლო გარსის დარღვევა (სისხლძარღვთა მიერ დინოპროსტის შეწოვის მომატებული რისკი).

*ნამგლისებრ-უჯრედოვანი ანემია;

*გლაუკომა;

*არტერიული ჰიპერტენზია (160 მმ ვწს და მეტი).

განსაკუთრებული მითითებები:

შემდეგ შემთხვევეშია აუცილებელია თერაპიის რისკის/სარგებელის შეფასება.

*გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები: გულის დაავადებები, მწვავე სიმპტომებით; ჰიპერტენზია ან ჰიპოტენზია ანამნეზში ან ამჟამად.

*ცენტრალური ნერვული სისტემა: ეპილეფსია-ანამნეზში ან ამჟამად.

*ენდოკრინული სისტემის და ნივთიერებათა ცვლის დაავადებები: შაქრიანი დიაბეტი ანამნეზში ან ამჟამად.

*კუჭ-ნაწლავთა დაავადებები: ჰეპატიტი, ღვიძლის მწვავე დაავადებები - ამჟამად ან ანამნეზში.

*შარდ-სასქესო სისტემა: თირკმელის მწვავე დაავადება - ამჟამად ან ანამნეზში;

*პრეეკლამფსია, საშვილოსნოს ყელის შევიწროება, საშვილოსნოს ყელის კუნთის ან საშვილოსნოს შემაერთებელი ქსოვილის სიმსივნე. საშვილოსნოზე ადრე ჩატარებული ქირურგიული ჩარევა (იზრდება საშვილოსნოს რუბტურის რისკი), არაერთხელ ნამშობიარებ ქალებში.

*სხვა შემთხვევები: ანემია ანამნეზში.

შემთხვევითი შეწოვის შემთხვევაშა შეიძლება გამოწვეულ იქნას გულისრევა, ღებინება, ბრონქული სპაზმი, პერეფერიული სისხლძარღვთა სპაზმი. გულყრა, საერთო სისუსტე, მაღალი არტერიული წნევა ან პანიკის შეგრძნება, მაგრამ ვინაიდან ენზაპროსტ-F ახასიათებს სწრაფი მეტაბოლიზმი, ყველა მოვლენა მოკლევადიანი და გარდამავალია (15-30 წთ.) და არ გააჩნია კლინიკური მნიშვნელობა.

ჩარევის შემდგომ აუცილებელია ადექვატური გამოკლევა ორსულობის სრული დასრულების დადგენის მიზნით. მას შემდეგ, რაც დაწყებულია ორსულობის შეწყვეტა დინოპროსტით, საჭიროა მისი დასრულებისათვის ყველაფრის გაკეთება, რადგანაც პრეპარატის მოქმედება ნაყოფზე არ არის დადგენილი.

ჭარბი დოზირება:

დოზის გადაჭარბების კლინიკური ნიშნები:

ჩვეულებრივი დოზირებისას გამოვლენილი ეფექტები, მაგრამ არსებითად მეტად გამოხატულ ხარისხში: გულისრევა, ღებინება, კუჭის აშლა.

დოზის გადაჭარბების მკურნალობა: სპეციალური თერაპია: აუცილებლობის შემთხვევაში ამნიონის ბუშტის ქირურგიული გაკვეთა (სამკურნალო პრეპარატის შემცველი რეზერვუარის გაკვეთა). ხელშემწყობი თერაპია: განსაკუთრებული მნიშნელობა აქვთ დიდი რაოდენობით სითხის ინფუზიას.

სხვა წამლებთან ურთიერთქმედება:

ოქსიტოცინისა და ერგომეტრინის ერთდროულმა მიღებამ შეიძლება გამოიწვიოს გაძლიერებული მოქმედება, ასევე გვერდითი ეფექტების გაძლიერება:

პრემედიკაცია:

გვერდითი მოვლენების გამორიცხვისა და ტკივილის შესამცირებლად შეიძლება გამოვიყენოთ შემდეგი კომბინაციები:

კომბინაცია   ა             ბ          გ          დ

დალარგანი   100მგ    100მგ    100მგ      50მგ

პიპოლფენი     -          50მგ     50მგ         -

ატროპინი     0.05მგ      -        0.50მგ     0.25მგ

სედუქსენი    10მგ          -           -           -

ყოველთვის სასურველია მომზადების პერიოდში დალარგანისა და ატროპინის მიღება.

ზემოთ მოყვანილი კომბინაციებიდან ერთ-ერთის ინტრავენურად შეყვანა მიზანშეწონილია უშუალოდ ენზაპროსტის შეყვანამდე.

შენახვის პირობები:

პრეპარატი ინახება არა უმეტეს 15⁰C ტემპერატურაზე, ბავშვებისაგან დაცულ ადგილას.

ვარგისიანობის ვადა: 3 წელი.