რატომ მატულობს სისხლში კრეატინინი? - მკურნალი.გე

ენციკლოპედიაგამომთვლელებიფიტნესიმერკის ცნობარიმთავარიკლინიკებიექიმებიჟურნალი მკურნალისიახლეებიქალიმამაკაციპედიატრიასტომატოლოგიაფიტოთერაპიაალერგოლოგიადიეტოლოგიანარკოლოგიაკანი, კუნთები, ძვლებიქირურგიაფსიქონევროლოგიაონკოლოგიაკოსმეტოლოგიადაავადებები, მკურნალობაპროფილაქტიკაექიმები ხუმრობენსხვადასხვაორსულობარჩევებიგინეკოლოგიაუროლოგიაანდროლოგიარჩევებიბავშვის კვებაფიზიკური განვითარებაბავშვთა ინფექციებიბავშვის აღზრდამკურნალობასამკურნალო წერილებიხალხური საშუალებებისამკურნალო მცენარეებიდერმატოლოგიარევმატოლოგიაორთოპედიატრავმატოლოგიაზოგადი ქირურგიაესთეტიკური ქირურგიაფსიქოლოგიანევროლოგიაფსიქიატრიაყელი, ყური, ცხვირითვალიკარდიოლოგიაკარდიოქირურგიაანგიოლოგიაჰემატოლოგიანეფროლოგიასექსოლოგიაპულმონოლოგიაფტიზიატრიაჰეპატოლოგიაგასტროენტეროლოგიაპროქტოლოგიაინფექციურინივთიერებათა ცვლაფიტნესი და სპორტიმასაჟიკურორტოლოგიასხეულის ჰიგიენაფარმაკოლოგიამედიცინის ისტორიაგენეტიკავეტერინარიამცენარეთა მოვლადიასახლისის კუთხემედიცინა და რელიგიარჩევებიეკოლოგიასოციალურიპარაზიტოლოგიაპლასტიკური ქირურგიარჩევები მშობლებსსინდრომიენდოკრინოლოგიასამედიცინო ტესტიტოქსიკოლოგიამკურნალობის მეთოდებიბავშვის ფსიქოლოგიაანესთეზიოლოგიაპირველი დახმარებადიაგნოსტიკაბალნეოლოგიააღდგენითი თერაპიასამედიცინო ენციკლოპედიასანდო რჩევები

რატომ მატულობს სისხლში კრეატინინი?

ის სისხლში ცირკულირებს და ორგანიზმიდან თირკმელების მეშვეობით გამოიყოფა. ამიტომ, მისი დონე სისხლში მნიშვნელოვანი მაჩვენებელია თირკმელების ფუნქციონირების შესაფასებლად.

რა არის კრეატინინი და რამდენია მისი ნორმა?

კრეატინინი არის კუნთების ენერგეტიკული ცვლის საბოლოო პროდუქტი. ჯანმრთელ ორგანიზმში თირკმელები მას სისხლიდან ფილტრავენ და შარდთან ერთად გარეთ გამოდევნიან. შესაბამისად, თუ თირკმელები გამართულად არ მუშაობენ, კრეატინინი ორგანიზმში გროვდება და მისი დონე სისხლში მატულობს.

სისხლში კრეატინინის ნორმალური მაჩვენებლები დამოკიდებულია ასაკზე, სქესზე და კუნთოვან მასაზე. ზოგადად, ნორმად მიჩნეულია:

  • მამაკაცები: 0.6-1.2 მგ/დლ (53-106 მკმოლ/ლ)

  • ქალები: 0.5-1.1 მგ/დლ (44-97 მკმოლ/ლ)

რატომ მატულობს კრეატინინი სისხლში?

კრეატინინის დონის მომატება ყოველთვის თირკმელების დაავადებაზე არ მიუთითებს. არსებობს სხვა მიზეზებიც, რომლებიც გავლენას ახდენს მის მაჩვენებელზე:

  1. თირკმელების დაავადებები: ეს ყველაზე გავრცელებული მიზეზია. მწვავე ან ქრონიკული თირკმლის უკმარისობის დროს თირკმელები ვეღარ ფილტრავენ კრეატინინს ეფექტურად, რაც იწვევს მის დაგროვებას.

  2. გაუწყლოება (დეჰიდრატაცია): თუ ორგანიზმს არ აქვს საკმარისი სითხე, სისხლის მოცულობა მცირდება და თირკმელებს უჭირთ ფილტრაცია. ეს იწვევს კრეატინინის დროებით მომატებას.

  3. კუნთოვანი მასის დაზიანება: კუნთების დაზიანებისას (მაგალითად, ინტენსიური ფიზიკური დატვირთვის ან ტრავმის შემდეგ), კრეატინინი დიდი რაოდენობით ხვდება სისხლში.

  4. გარკვეული მედიკამენტები: ზოგიერთი წამალი (მაგალითად, ანტიბიოტიკები, არასტეროიდული ანთების საწინააღმდეგო საშუალებები) შეიძლება აზიანებდეს თირკმელებს და გავლენას ახდენდეს კრეატინინის დონეზე.

  5. მაღალი არტერიული წნევა: ხანგრძლივად მაღალი წნევა აზიანებს თირკმელების სისხლძარღვებს, რაც მათ ფუნქციას აუარესებს.

  6. შაქრიანი დიაბეტი: მაღალი შაქრის დონე წლების განმავლობაში აზიანებს თირკმელების წვრილ სისხლძარღვებს (ნეფროპათია), რის შედეგადაც თირკმელები ვეღარ მუშაობენ სრულყოფილად.

რა სიმპტომები ახასიათებს მომატებულ კრეატინინს?

კრეატინინის დონის ზომიერად მომატებას შესაძლოა არ ჰქონდეს მკაფიო სიმპტომები. თუმცა, როცა დონე საგრძნობლად იზრდება, შესაძლოა გამოვლინდეს:

  • დაღლილობა და სისუსტე;

  • შარდვის სიხშირის ცვლილება (ხშირი ან იშვიათი შარდვა);

  • ფეხების, ტერფებისა და სახის შეშუპება;

  • მადის დაქვეითება;

  • გულისრევა და ღებინება;

  • კუნთების კრუნჩხვა;

  • ქავილი და გამონაყარი კანზე.

რა მაჩვენებელია საშიში და რა გართულებები შეიძლება მოჰყვეს?

კრეატინინის დონის მატება 4.0 მგ/დლ-ზე მაღლა, ხშირად მიუთითებს თირკმლის მწვავე უკმარისობაზე. ამ დროს საჭიროა სასწრაფო სამედიცინო ჩარევა.

მკურნალობის გარეშე, კრეატინინის მაღალმა დონემ შეიძლება გამოიწვიოს სერიოზული გართულებები, მათ შორის:

  • ურემიული სინდრომი: ორგანიზმში ტოქსინების დაგროვება.

  • ელექტროლიტური დისბალანსი: კალიუმის, ნატრიუმისა და სხვა ელექტროლიტების დონის ცვლილება, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს გულის რითმის დარღვევა.

  • ანემია: თირკმელების მიერ ერითროპოეტინის გამომუშავების შემცირება.

  • გულ-სისხლძარღვთა დაავადებები: მომატებული კრეატინინი ზრდის გულ-სისხლძარღვთა სისტემის დაავადებების რისკს.

როგორ მკურნალობენ კრეატინინის მომატებას?

მკურნალობა მიზნად ისახავს არა უშუალოდ კრეატინინის შემცირებას, არამედ იმ ძირითადი მიზეზის დადგენასა და მკურნალობას, რამაც მისი მატება გამოიწვია.

  1. ძირითადი დაავადების მკურნალობა: თუ მიზეზი შაქრიანი დიაბეტი ან ჰიპერტენზიაა, საჭიროა ამ დაავადებების მართვა.

  2. დიეტა: შეზღუდეთ ცილის, მარილისა და კალიუმის შემცველი პროდუქტების მიღება. რეკომენდებულია ექიმთან ან დიეტოლოგთან კონსულტაცია.

  3. სითხის მიღება: დეჰიდრატაციის შემთხვევაში, მნიშვნელოვანია საკმარისი სითხის მიღება.

  4. მედიკამენტები: ექიმმა შეიძლება დანიშნოს მედიკამენტები, რომლებიც აკონტროლებენ არტერიულ წნევას, ამცირებენ პროტეინურიას (ცილის დაკარგვა შარდით) ან აკონტროლებენ სხვა სიმპტომებს.

  5. დიალიზი: თირკმლის მწვავე ან ბოლო სტადიის ქრონიკული უკმარისობის შემთხვევაში, როცა ორგანიზმიდან ტოქსინების გამოდევნა შეუძლებელია, გამოიყენება დიალიზი.

შარდმდენების (დიურეტიკები) გამოყენება

შარდმდენები ინიშნება იმ შემთხვევაში, როცა კრეატინინის მომატებას თან ახლავს სითხის შეკავება და შეშუპება. მათი დანიშნულებაა თირკმელების დახმარება ზედმეტი სითხის გამოყოფაში, რაც ამსუბუქებს შეშუპებას და ამცირებს დატვირთვას გულზე.

შარდმდენების დანიშვნა უნდა მოხდეს მხოლოდ ექიმის მიერ, ზუსტი დოზირებითა და კონტროლით, რადგან არასწორმა გამოყენებამ შეიძლება გამოიწვიოს:

  • ელექტროლიტური დისბალანსი (კალიუმის დონის დაქვეითება);

  • დეჰიდრატაცია;

  • სისხლის წნევის მკვეთრი დაცემა.

თუ გაქვთ ეჭვი მომატებულ კრეატინინზე, აუცილებელია ექიმთან კონსულტაცია. მხოლოდ ექიმს შეუძლია დაადგინოს ზუსტი მიზეზი, დანიშნოს შესაბამისი გამოკვლევები და მკურნალობის გეგმა.