ლალი ჩხიკვაძე

ორგანოში მიმდინარე ზოგიერთი სერიოზული პათოლოგიური პროცესი კოლონოსკოპიას მოითხოვს.

– რა არის კოლონოსკოპია?

– კოლონოსკოპია თანამედროვე დიაგნოსტიკური პროცედურაა, რომელიც ტარდება სპეციალური ზონდის – ენდოსკოპის გამოყენებით. ექიმს საშუალება ეძლევა დაათვალიეროს ნაწლავი შიგნიდან. პროცედურა ანალური ხვრელის, სწორი ნაწლავის, ილეო-ცეკალური არეს, თეძოს ნაწლავის ტერმინალური ნაწილის მდგომარეობის შეფასების საშუალებას იძლევა.

გარდა ნაწლავის დათვალიერებისა, ექიმს შეუძლია მთელი რიგი სამკურნალო პროცედურების გაკეთება, რაც ოპერაციის ჩატარების აუცილებლობას ხსნის დღის წესრიგიდან.

კოლონოსკოპიით შესაძლებელია:

• ნაწლავის გარკვეული უბნის გაფართოება ნაწიბუროვანი ქსოვილის მოშორებით;
• ქსოვილოვანი მასალის აღება შემდგომი ჰისტოლოგიური კვლევისთვის;
• ნაწლავიდან უცხო სხეულის მოშორება;
• პოლიპებისა და სხვა კეთილთვისებიანი ბუნების სიმსივნის მოშორება;
• სისხლდენის შეჩერება.

მსხვილი ნაწლავის ენდოსკოპიური კვლევის ჩვენებები

• ასაკი 50 წლის ზემოთ. ამ შემთხვევაში პროცედურა პროფილაქტიკის მიზნით ტარდება, მაშინაც კი, თუ ადამიანს ჩივილები არ აღენიშნება. საქმე ისაა, რომ ნაწლავის დისტალური ნაწილის კიბოს განვითარების რისკი 50 წლის ზემოთ მნიშვნელოვნად იზრდება, დაავადების დასაწყისი კი უსიმპტომოდ მიმდინარეობს. ამიტომ 50 წლის შემდეგ რეკომენდებულია კოლონოსკოპიის ჩატარება წელიწადში ერთხელ.
• თუ ადამიანს აქვს ნაწლავში პოლიპების ფორმირების მემკვიდრული განწყობა, ასევე ოჯახურ ანამნეზში არსებობს ამ ორგანოს სიმსივნური დაავადება, ასეთ შემთხვევაში პროფილაქტიკისთვის ეს პროცედურა 10 წლით ადრე უნდა ჩატარდეს იმ ასაკთან შედარებით, რა დროსაც აღმოაჩნდა ოჯახის წევრს აღნიშნული პათოლოგია. ეს იმით აიხსნება, რომ დაავადების გენეტიკურ დონეზე გადაცემის ალბათობა საკმაოდ დიდია.

სიმპტომები, რომელთაც უნდა მიაქციოს ადამიანმა ყურადღება და ჩაიტაროს კოლონოსკოპია:

• ფეკალურ მასებში სისხლის არსებობა. შესაძლებელია აღინიშნებოდეს ალისფერი მინარევები. ასეთი სიმპტომი მიუთითებს, რომ სისხლდენა ნაწლავის დისტალური ნაწილიდანაა. მსგავსი სიტუაცია ხშირად აღინიშნება ანალური ნახეთქების, ჰემოროის დროს. ამას გარდა განავალში შეიძლება იყოს ფარული სისხლი, რომელიც შეუიარაღებული თვალით არ ჩანს. მისი აღმოჩენა შესაძლებელია სპეციალური ექსპრეს-ტესტების საშუალებით. ფარული სისხლდენა განავალში შეიძლება მიუთითებდეს პოლიპის, ნაწლავში ანთებითი პროცესის, სიმსივნის, წყლულოვანი კოლიტის ან კრონის დაავადების არსებობაზე;
• განავალში ლორწოს და ჩირქის გამოყოფა. ეს მიუთითებს ნაწლავის სერიოზულ პათოლოგიას, რომელიც გადაუდებელ სამედიცინო დახმარებას საჭიროებს;
• ანემია და მაღალი ედს-ი. ქრონიკული ანემია, რომელიც არ ექვემდებარება სამედიცინო პრეპარატებით კორექციას, კოლონოსკოპიის საჭიროებას მიუთითებს;
• წონის უმიზეზო კლების დროს საჭიროა საჭმლის მომნელებელი სისტემის გამოკვლევა;
• ნაწლავში პოლიპის არსებობა. ნაწლავში ყველა კეთილთვისებიანი წარმონაქმნი შეიძლება გადაგვარდეს ავთვისებიანად, ამიტომ საჭიროა პოლიპის მოშორება და სისტემატური კონტროლი;
• ნაწლავის მიდამოში ტკივილი. ყრუ და შეტევისმაგვარი ტკივილი, რომელიც ლოკალიზდება ნაწლავის სხვადასხვა ნაწილში, საჭიროებს კოლონოსკოპიის ჩატარებას;
• ქრონიკული ყაბზობა;
• არამდგრადი კუჭის მოქმედება, დიარეის და ყაბზობის მონაცვლეობა;

გადაუდებელი კოლონოსკოპია ტარდება არა პროფილაქტიკური, არამედ თერაპიული მიზნით, კერძოდ:

• ნაწლავის გაუვალობა, მისი სტენოზი. დარღვევა შეიძლება განვითარდეს სხვადასხვა დაავადების ფონზე, ასევე ოპერაციული ჩარევის შემდეგ.
• ნაწლავიდან სისხლდენა, მათ შორის დივერტიკულოზის დროს. პროცედურის ჩატარების დროს შესაძლებელია ანთების კერის გამოვლენა და მისი მოშორება;
• ნაწლავში უცხო სხეულის არსებობა.

უკუჩვენებები

კოლონოსკოპია მიეკუთვნება ნაკლებადტრავმულ დიაგნოსტიკის მეთოდს, მაგრამ მას გააჩნია რიგი უკუჩვენებებისა, რომელთა დროსაც პროცედურის ჩატარება არ შეიძლება:

• შოკური მდგომარეობა და არტერიული წნევის დაქვეითება 70 მმ. ვწყ. სვ-ზე ქვევით;
• მწვავე მიმდინარეობის რესპირატორული ინფექციები, სასუნთქი ორგანოების ანთება, სხეულის ტემპერატურის მატებით;
• მწვავე ფაზაში ნაწლავური ინფექციები;
• პერიტონიტი;
• გულის უკმარისობა;
• სისხლის შედედების დარღვევა;
• კრონის დაავადება, კოლიტის მწვავე სტადია ნაწლავის მასობრივი დაზიანებით;
• დივერტიკულიტი გამწვავების ფაზაში;
• მასიური ანალური სისხლდენა;
• ანალური ნახეთქები;
• მწვავე ჰამოროი;
• პარაპროქტიტი;
• ორსულობა;
• მსხვილი თიაქრის არსებობა;
• ადრეული აღდგენითი პერიოდი მუცლის ღრუზე ქირურგიული ჩარევის შემდეგ.