კერატოკონუსი

ის უმთავრესად ახალგაზრდების პრობლემაა. ექიმი გია მარსაგიშვილი კერატოკონუსის მიმდინარეობასა და იმ სამკურნალო მეთოდებზე გვესაუბრება, რომლებსაც დღეს ამ დაავადების საწინააღმდეგოდ იყენებენ.
- კერატოკონუსის დროს ირღვევა რქოვანას ნორმალური, მრგვალი ფორმა, რის გამოც იგი წინ გამოიბურცება და კონუსს ემსგავსება. აქედან მომდინარეობს დაავადების სახელწოდებაც. რქოვანას ფორმისა და სისქის ცვლილება მის ოპტიკურ, გარდამტეხ თვისებებსაც ცვლის, რაც საბოლოოდ მხედველობის გაუარესების მიზეზად იქცევა.
დაავადება შესაძლოა განვითარდეს როგორც ერთ, ისე ორივე თვალზე. უპირატესად იგი ორმხრივი პათოლოგიაა, მაგრამ ჯერ ცალ თვალზე იჩენს თავს, ხოლო შემდგომ მეორე თვალზეც გადადის. რქოვანას დეფორმაცია იწვევს ახლომხედველობას და საკმაოდ მაღალი ხარისხის ასტიგმატიზმს, რომლის სრული გამოსწორებაც ზოგჯერ სათვალის დახმარებითაც კი შეუძლებელია.
/* (c)AdOcean 2003-2021, Advertline.https:mkurnali.ge.mkurnali zones.________ _____ */
ado.slave('adoceanadvertlinegelpmmhkfobb', {myMaster: 'gC_g7BxQlx9UWDeCK7yaEdkgIoxg2l6o6JUmNs2rvgn.i7' });
პათოლოგიას ახასიათებს გენეტიკური განწყობა. გადაეცემა მემკვიდრეობით, ხშირია ოჯახის წევრთა ავადობის შემთხვევებიც. დაავადება ათასიდან დაახლოებით ერთ ადამიანს ემართება. იგი ბოლომდე დღემდე არ არის შესწავლილი.
- რა უცვლის რქოვანას ფორმას?
- კერატოკონუსის მიზეზია რქოვანას ძირითადი ნივთიერების ოპტიკურ-მექანიკური თვისებების შეცვლა. ფერმენტული დისბალანსის გამო კოლაგენური ბოჭკოები, რომლებიც მის ძირითად საფუძველს ქმნიან, კარგავენ სიმკვრივესა და მედეგობას და თვალის ეს ნაწილი გაცილებით მგრძნობიარე ხდება თავისუფალ რადიკალთა მოქმედების მიმართ, რის გამოც თვალშიგა წნევის შედეგად რქოვანა გამობურცვას იწყებს და ნაწიბურები უჩნდება. იგი იბურცება ცენტრალურ ან პარაცენტრალურ არეებში. ამობურცვის ადგილას ფორმირდება 500 მკმ-ზე ნაკლები გათხელებული არე.
შესაძლო რისკ-ფაქტორად მიიჩნევა გენეტიკური განწყობა, რადგან დაავადება ერთი ოჯახის წევრებს შორის გვხვდება. ხშირად კერატოკონუსი რქოვანაზე ულტრაიისფერი გამოსხივების ხანგრძლივი ზემოქმედების შედეგია. ამ მხრივ საგულისხმო ფაქტორებია თვალის ხშირი სრესა, არასწორად შერჩეული კონტაქტური ლინზები და რქოვანას ქრონიკულად მიმდინარე ანთებითი დაავადებები.
- რა ნიშნებით ვლინდება კერატოკონუსი?
- დაავადება საკმაოდ ნელა ვითარდება და ასევე თანდათანობით, შეუმჩნევლად ვლინდება, თუმცა არის შემთხვევები, როცა იგი საკმაოდ სწრაფად ყალიბდება. თავდაპირველად პაციენტი უჩივის სინათლისადმი თვალის მგრძნობელობის მომატებას, თვალის წინ ბზინვარე არეების გაჩენას, მხედველობის გაუარესებას და დაბინდვას, რის გამოც იძულებული ხდება, ხშირად იცვალოს სათვალე და ლინზები, მოგვიანებით კი, განურჩევლად განათებისა და მანძილისა, მხედველობა უუარესდება.
საზოგადოდ, კერატოკონუსის ყველაზე დამახასიათებელი ნიშნებია ახლომხედველობა, ასტიგმატიზმი, რომლის კორეგირებაც სათვალითა და ლინზებით ვერ ხერხდება, თვალების ხშირი სრესა. დაავადებას ტკივილი არ ახასიათებს. კერატოკონუსის კლასიკური სიმპტომი მხედველობის არეში ყალბ გამოსახულებათა გაჩენაა. თავდაპირველად ხდება მხედველობის გაორება, მერე მხედველობის არეში ყალბი გამოსახულებები ჩნდება, ამასთან, დროთა განმავლობაში მათი რაოდენობა იზრდება. ეს მონოკულარული პოლიოპიაა, რომელიც განსაკუთრებით თვალში საცემია შავ ფონზე ბაცი ფერის ობიექტების ყურებისას. მაგალითად, შავ ფურცელზე ერთი თეთრი წერტილის ნაცვლად პაციენტი ხედავს რამდენიმე ქაოსურად გაბნეულ წერტილს.
იმ შემთხვევაში, როცა დაავადება აზიანებს ორივე თვალს, ადამიანი კარგავს ავტომობილის მართვის უნარს, ტრადიციული ზომის შრიფტით ტექსტების კითხვა მისთვის შეუძლებელი ხდება. საბედნიეროდ, კერატოკონუსი არ იწვევს სრულ სიბრმავეს, მხედველობის გაუმჯობესება თითქმის ყოველთვის ხერხდება კონტაქტური ლინზების საშუალებით და მკურნალობის ოპერაციული მეთოდებით.
- რით შეიძლება გართულდეს კერატოკონუსი?
- მძიმე შემთხვევაში რქოვანას გათხელებამ შესაძლოა გამოიწვიოს მისი შიგნითა შრის ლოკალური გახეთქვა, რომელიც რქოვანაზე თეთრი რძისფერი ლაქის სახით ჩნდება. ამ მოვლენას თან სდევს ტკივილი, დისკომფორტი და მხედველობის ველის უეცარი დაბინდვა. 6-8 კვირის შემდგომ რქოვანა იბრუნებს გამჭვირვალობას. კიდევ უფრო მძიმე შემთხვევაში შესაძლოა თავად რქოვანა ნაწილობრივ გასკდეს და მის ზედაპირზე სითხით სავსე მცირე ზომის ბუშტუკი გაჩნდეს. ამ დროს საკმაოდ იზრდება თვალის დაკარგვის საშიშროება და ტარდება დონორის რქოვანას გადანერგვა.
- როგორ სვამენ დაავადების დიაგნოზს?
- კერატოკონუსი, ჩვეულებრივ, ცხოვრების მესამე ათწლეულის შემდგომ იწყება. შეუიარაღებელი თვალისთვის დაავადება თავდაპირველად შეუმჩნეველია. მისი შემჩნევა შესაძლებელი ხდება მხოლოდ უკვე საკმაოდ შორს წასული ფორმის დროს. რქოვანას გამობურცვას შეამჩნევთ, თუ პაციენტი დახუჭული თვალებით დაბლა "დაიხედება".
დაავადების ადრეულ სტადიაში აღმოჩენა შესაძლებელია რქოვანას კვლევის სპეციალური მეთოდით - კერატოტოპოგრაფიით. მისი დადგენა შესაძლებელია რქოვანას სისქის ულტრაბგერითი გაზომვითაც, რომელსაც პაქიმეტრია ეწოდება. დაავადების დიაგნოზის დაზუსტების შემდგომ ადგენენ მისი სიმძიმის ხარისხს, რომელიც შემდეგი კრიტერიუმების გათვალისწინებით განისაზღვრება:
1. რქოვანას გამობურცვის ხარისხი. სუსტი - 45 დიოპტრიაზე ნაკლები, საშუალო - 52 დიოპტრიამდე, მძიმე - 52 დიოპტრიაზე მეტი.
2. კონუსის მორფოლოგია: წერტილოვანი კონუსი, მცირე ზომის - დაახლოებით 5 მმ დიამეტრის, რომელიც განლაგებულია ცენტრთან ახლოს, ოვალური კონუსი - დიდი ზომის, განლაგებული ცენტრის ქვევით და გლობუსი - ჩათრეულია რქოვანას 75%.
3. რქოვანას გათხელება - სუსტი, როცა იგი 506 ნმ-ზე სქელია, გამობურცული, როცა 446 ნმ-ზე თხელია.