როდის და რატომ ვითარდება უსიცხო ფილტვების ანთება, როგორ ამოვიცნოთ და როგორ ვიმკურნალოთ
რადგან მისი სიმპტომები ნაკლებად გამოხატულია და ტემპერატურის მომატება ყოველთვის არ ახლავს თან.
როდის და რატომ ვითარდება უსიცხო ფილტვების ანთება?
უსიცხო პნევმონიის განვითარების მიზეზი ძირითადად სხვადასხვა ტიპის ბაქტერია და ვირუსია, მათ შორის:
- მიკოპლაზმა პნევმონია (Mycoplasma pneumoniae): ყველაზე გავრცელებული გამომწვევია, განსაკუთრებით ახალგაზრდებში და ბავშვებში.
- ქლამიდოფილა პნევმონია (Chlamydophila pneumoniae): ასევე ხშირი გამომწვევია, რომელიც შეიძლება გამოიწვიოს ზედა სასუნთქი გზების ინფექციებიც.
- ლეგიონელა პნევმონია (Legionella pneumophila): ნაკლებად გავრცელებულია, მაგრამ შეიძლება გამოიწვიოს მძიმე ფორმის პნევმონია, განსაკუთრებით ხანდაზმულებში და დასუსტებული იმუნური სისტემის მქონე ადამიანებში.
- რესპირატორულ-სინციტიური ვირუსი (RSV): ხშირია ბავშვებში და ხანდაზმულებში.
- ადენოვირუსები და პარაგრიპის ვირუსები: ასევე შეიძლება გამოიწვიოს ატიპური პნევმონია.
რისკ-ფაქტორები, რომლებიც ხელს უწყობს უსიცხო პნევმონიის განვითარებას:
- სუსტი იმუნური სისტემა
- ქრონიკული დაავადებები (მაგალითად, ფილტვების ქრონიკული ობსტრუქციული დაავადება, დიაბეტი)
- ხანდაზმული ასაკი
- ბავშვობა
- ხალხმრავალ ადგილებში ყოფნა (მაგალითად, სკოლები, საცხოვრებელი სახლები)
როგორ ამოვიცნოთ უსიცხო ფილტვების ანთება?
უსიცხო პნევმონიის ამოცნობა რთულია, რადგან მისი სიმპტომები ხშირად მსუბუქია და შეიძლება სხვა რესპირატორულ ინფექციებს ჰგავდეს. თუმცა, არსებობს რამდენიმე ნიშანი, რომელსაც ყურადღება უნდა მივაქციოთ:
- მშრალი ხველა, რომელიც შეიძლება გაგრძელდეს რამდენიმე კვირა
- დაღლილობა და სისუსტე
- კუნთების ტკივილი
- თავის ტკივილი
- ყელის ტკივილი
- გულმკერდის ტკივილი (განსაკუთრებით ღრმა სუნთქვის ან ხველის დროს)
- სუნთქვის გაძნელება (განსაკუთრებით ფიზიკური დატვირთვის დროს)
- მადის დაკარგვა
- იშვიათად, დაბალი ტემპერატურა ან საერთოდ უსიცხოდ მიმდინარეობა.
რა გართულება შეიძლება მოჰყვეს?
უმეტეს შემთხვევაში, უსიცხო პნევმონია თავისით გაივლის რამდენიმე კვირაში. თუმცა, ზოგჯერ შეიძლება გამოიწვიოს გართულებები, როგორიცაა:
- სუნთქვის უკმარისობა
- ფილტვების აბსცესი
- პლევრიტი (ფილტვების გარშემო გარსის ანთება)
- სეფსისი (სისხლის მოწამვლა)
- იშვიათად, გულის ანთება და სხვა ორგანოების დაზიანება.
როგორ ვიმკურნალოთ?
უსიცხო პნევმონიის მკურნალობა დამოკიდებულია გამომწვევ მიზეზზე და სიმპტომების სიმძიმეზე.
- ანტიბიოტიკები: თუ პნევმონიას ბაქტერია იწვევს, ექიმი დანიშნავს ანტიბიოტიკებს. მნიშვნელოვანია ანტიბიოტიკების სრული კურსის დასრულება, მაშინაც კი, თუ სიმპტომები გაუმჯობესდა.
- სიმპტომური მკურნალობა: სიმპტომების შესამსუბუქებლად შეიძლება გამოყენებულ იქნას სიცხის დამწევი საშუალებები, ხველის საწინააღმდეგო საშუალებები და ტკივილგამაყუჩებლები.
- დასვენება: მნიშვნელოვანია საკმარისი დასვენება, რათა ორგანიზმმა შეძლოს ინფექციასთან ბრძოლა.
- სითხის მიღება: მიიღეთ ბევრი სითხე, რათა თავიდან აიცილოთ გაუწყლოება.
- იშვიათ შემთხვევებში ჰოსპიტალიზაცია: მძიმე შემთხვევებში, განსაკუთრებით ხანდაზმულებში და დასუსტებული იმუნური სისტემის მქონე ადამიანებში, შეიძლება საჭირო გახდეს ჰოსპიტალიზაცია.
რომელი ჯგუფის ანტიბიოტიკებია ყველაზე ეფექტური ასეთი პნევმონიების დროს.
უსიცხო ფილტვების ანთების დროს ანტიბიოტიკების შერჩევა დამოკიდებულია გამომწვევ მიკროორგანიზმზე. ვინაიდან ატიპური პნევმონიის გამომწვევები ხშირად განსხვავდება ტიპური პნევმონიის გამომწვევებისგან, საჭიროა ისეთი ანტიბიოტიკები, რომლებიც ეფექტურია ატიპური პათოგენების, როგორიცაა მიკოპლაზმა, ქლამიდოფილა და ლეგიონელა, წინააღმდეგ.
აქ მოცემულია ანტიბიოტიკების რამდენიმე ჯგუფი, რომლებიც ხშირად გამოიყენება ატიპური პნევმონიის სამკურნალოდ:
- მაკროლიდები (მაგალითად, აზითრომიცინი, კლარითრომიცინი, ერითრომიცინი): ეს ანტიბიოტიკები ხშირად პირველი არჩევანია მიკოპლაზმური და ქლამიდოფილური პნევმონიის დროს.
- ტეტრაციკლინები (მაგალითად, დოქსიციკლინი): ეს ანტიბიოტიკები ასევე ეფექტურია ატიპური პათოგენების წინააღმდეგ და ხშირად გამოიყენება, როდესაც მაკროლიდები უკუნაჩვენებია ან არაეფექტურია.
- ფტორქინოლონები (მაგალითად, ლევოფლოქსაცინი, მოქსიფლოქსაცინი): ეს ანტიბიოტიკები ფართო სპექტრის მოქმედებით ხასიათდებიან და შეიძლება გამოყენებულ იქნას მძიმე შემთხვევებში ან როდესაც დიაგნოზი გაურკვეველია.
მნიშვნელოვანია გავითვალისწინოთ შემდეგი:
- ანტიბიოტიკების შერჩევა უნდა მოხდეს ექიმის მიერ, პაციენტის მდგომარეობისა და შესაძლო რისკების გათვალისწინებით.
- არასწორად შერჩეულმა ანტიბიოტიკმა შეიძლება გამოიწვიოს მდგომარეობის გაუარესება და ანტიბიოტიკორეზისტენტობის განვითარება.
- ვირუსული პნევმონიის დროს ანტიბიოტიკები არაეფექტურია.
ამიტომ, თვითმკურნალობა დაუშვებელია და აუცილებელია ექიმთან კონსულტაცია.
როდის მივმართოთ ექიმს?
თუ თქვენ გაქვთ ზემოთ ჩამოთვლილი სიმპტომები, განსაკუთრებით თუ გაქვთ სუნთქვის გაძნელება, აუცილებლად მიმართეთ ექიმს. ადრეული დიაგნოსტიკა და მკურნალობა ხელს შეუწყობს გართულებების თავიდან აცილებას.
პრევენცია:
- ხშირად დაიბანეთ ხელები საპნით და წყლით.
- მოერიდეთ ხალხმრავალ ადგილებს, განსაკუთრებით გრიპის და სხვა რესპირატორული ინფექციების სეზონზე.
- ვაქცინაცია გრიპისა და პნევმოკოკური ინფექციის წინააღმდეგ.
- ჯანსაღი ცხოვრების წესი, რომელიც მოიცავს დაბალანსებულ კვებას, რეგულარულ ვარჯიშს და საკმარის ძილს.