„ასეთი ხველა წნევის დამწვევ საშუალებებს ახასიათებს“ - ხველის გამომწვევი მიზეზები
- რა არის ხველა, რამდენად ხშირია მიმართვიანობა ამ სიმპტომით?
- ხველა - ეს არის სწარფი ჩასუნთქვისა და ამოსუნთქვის პროცესში სასუნთქი გზებში მოხვედრილი ნაწილაკების, სხვადასხვა აგენტების (ვირუსული, ბაქტერიული, სოკოვანი აგენტები, მტვერი, სხვადასხვა ალერგენი) ზემოქმედების შედეგად განხორციელებული რეფლექსი, რომლის საშუალებითაც ჩვენი ორგანიზმი ცდილობს სასუნთქი გზებიდან მოიშოროს ზედმეტი გამღიზიანებლები. ამისათვის სასუნთქი გზები და ბრქონების ლორწოვანი გარსი სპეციალური ეპითელიუმითაა ამოფენილი.
ხველა აუცილებელია და საათში ერთხელ რომ დაახველოს ადამიანმა. ეს ნორმად ითვლება.
თითქმის ყოველი მეხუთე პაციენტი მოგვმართავს ხველის ჩივილით. ერთ-ერთ ხშირ სიმპტომად ითვლება, რის გამოც ადამიანები ექიმს მიმართავენ.
- რა სახის ხველა შეიძლება არსებობდეს და რა ხანგრძლივობა ახასიათებს მას?
- ხველა ხანგრძლივობის მიხედვით შეიძლება იყოს: ხანმოკლე და ხანგრძლივი. თუ გვაქვს 3 კვირამდე ეპიზოდი, ითვლება, რომ ხველა მწვავეა. თუ ხველა გრძელდება 8 კვირის და მეტი დროის განმავლობაში, ის ქრონიკულად ითვლება. ხველა არსებობს მშრალი და ნახველიანი.
- რა ტიპის ხველა მოითხოვს ყურადღებას?
- სხვადასხვა ტიპის ხველა მიუთითებს სხვადასხვა დაავადებაზე. ხველის მიმდინარეობა შეიძლება მყეფავი ხასიათის იყოს, რაც დამახასითებელია ლარინგიტებისათვის. „მყეფავი“ ხველა ყივანახველას ახასიათებს. ამ დროს, ორ-სამ ღრმა ჩასუნთქვას შეტევების და ბიძგების სერია მოჰყვება, რომელიც შემდეგ ღრმა ჩასუნთქვით მთავრდება. ბოლოს კი სტვენა ახასიათებს. მსგავსი ხველა, თუმცა სტვენის გარეშე, ასევე მუკოვისციდოზისთვის არის დამახასიათებელი.
წყვეტილი ხასიათის ხველა მანიშნებელია ისეთი ინფექციური დაავადებისთვის, როგორიცაა ქლამიდიოზი.
სპაზმური ხველა პაციენტს ბრონქიტის დროს აწუხებს. მწვავე ბროქიტის დროს რამდენიმე დღიდან 3 კვირამდე აღინიშნება ხველა. ბრონქიტი ქრონიკულად ითვლება, როდესაც ხველა 8 კვირაზე მეტხანს გრძელდება.
ალერგიას, ბრონქულ სპაზმსაც, სწორედ სპაზმური ტიპის ხველა ახასიათებს.
ხველა დამახასითებელია საჭმლის მომნელებელი სისტემის პრობლემების დროსაც. ასევე არის ხველა საკვების მიღების დროს. ის, ძირითადად, მშრალია და ამოქაფების დროს ხდება, როგორც ბავშვებში, ასევე მოზრდილებშიც.
არსებობს ფიზიკური დატვირთვით და ფსიქოგენური, ნერვული ფაქტორებით გამოწვეული ხველა.
მწვავე ხველის მიზეზი, ძირითადად, მწვავე ბაქტერიული და მწვავე ვირუსული ინფექციებია. მას ხველასთან ერთად სხვა სიმპტომებიც ახლავს თან, როგორებიცაა: ცხვირში გაჭედილობა, საერთო სისუსტე, თვალების წვა, თავის ტკივილი, ტემპერატურული რეაქცია. ასეთ დროს გაციების საწინააღმდეგო მედიკამენტი და ხველის პრეპარატი საკმარისი შეიძლება იყოს და არ არის ანტიბიოტიკები აუცილებელი.
მწვავე ხველის მიღმა შეიძლება იმალებოდეს ფილტვების ქრონიკული ობსტურქციული დაავადება, ფილტვის სიმსივნე, ტუბერკულოზი, არაფილტვისმიერი გულის უკმარისობით მიმდინარე ხველა და შემაერთებელქსოვილოვანი დაავადებები: სარკოიდოზი და სხვ.
აღნიშნულ დაავადებებს გახანგრძლივებული ხველა და საკუთრივ, კონკრეტული დაავადებისთვის დამახასიათებელი სიმპტომები ახლავს თან.
საინტერესოა, ასევე ხველა, როგორც მედიკამენტების გვერდითი ეფექტი. ასეთი ხველა წნევის დამწვევ საშუალებებს ახასიათებთ. ე.წ „პრილებს“. ყოფილა შემთხვევა პაციენტს არაერთი ექიმისთვის, თერაპევტისთვის, ალერგოლოგისთვის მიუმართავს და ბოლოს, აღმოჩენილა, რომ მედიკამენტურია მისი ხველა.
პროფესიული ხველაც ხშირია, რასაც ყელის სიმშრალე იწვევს, მაგალითად, მასწავლებლებში და მათთან, ვისაც ბევრი საუბარი უწევთ.
- რა პრობლემებს ქმნის მწეველობა?
- ბოლო პერიოდში, განსაკუთრებული გავრცელებული დაავადება ფილტვების ქრონიკული ობსტუქციაა. ეს არის იგივე ქრონიკული ბრონქიტი, ქრონიკული პნევმონია, ფილტვის ემფიზემა. მისთვის ბრონქების შევიწროება, ანუ ობსტრუქცია არის დამახასიათებელი. პროგრესული ხასიათისაა ეს ობსტრუქცია.
თამბაქო, მტვერი, გამონაბოლქვი - დაავადების განვითარები მიზეზებია.
ობსტუქციის შედეგად ვითარდება: ჟანგბადზე დამოკიდებულება, სუნთქვის ქრონიკული უკმარისობა, ქრონიკული ფილტვ-გულის უკმარისობა, საინჰალაციო მედიკამენტებზე დამოკიდებულება. მწეველობაზე უარის თქმა არის მნიშვნელოვანი და მთავარი გამოსავალი პრობლემის გადასაჭრელად.
თავდაპირველად, მწეველთა ბრონქიტის დროს ხველა მშრალია, შემდეგ ლორწოვანი გარსი ზიანდება და დიდი რაოდენობით ლორწო გამოიყოფა. შედეგად, ხველა ხდება ნახველიანი.
- სისხლიანი ნახველი რას ახასიათებს?
- სისხლიანი გამონადენი ტუბერკულიოზს, ფილტვის სიმსივნესა და ბრონქოექტაზიურ დაავადებას ახასიათებს. ბრონქოექტაზური დაავადებისას ბრონქებს თავისი ფორმა შეცვლილი აქვს სხვადასხვა მიზეზის გამო.
ბრონქებში ანთებითი პროცესი მარტივად ვითარდებაა, ადვილად გროვდება მიკრობები. მისთვის დიდი რაოდენობით ნახველიანი, ჩირქოვანი ხველა არის დამახასიათებელი. არსებობს მშრალი ხველით მიმდინარე ბრონქოექტაზია. ამ დროს სუფთა სისხლის მინარევით გამოყოფს პაციენტი ნახველს.
ტუბერკულოზსაც ახასიათებს სისხლიანი ნახველი. გარდა ამისა - დაბალი ტემპერატურა (37- 37,2), ოფლიანობა და შემაწუხებელი ხველა არის დამახასიათებელი.