როგორი უნდა იყოს კვების რაციონი ბუასილის დროს და როგორ ხდება დაავადების მკურნალობა?
ბუასილი სწორი ნაწლავის საკმაოდ გავრცელებული დაავადებაა. ამ პათოლოგიის მქონეთა რიცხვი წლიდან წლამდე იზრდება, თანაც უმთავრესად შრომისუნარიანი მოსახლეობის ხარჯზე.
კოლიტიანი პაციენტისთვის კვებას ძალიან დიდი მნიშვნელობა აქვს. რაციონიდან უნდა გამოირიცხოს საკვები, რომელიც ხელს უწყობს აირების დაგროვებას: ნიორი, კომბოსტო, ბოლოკი, ლობიო, ბადრიჯანი, ნიგოზი, ცხარე წიწაკა, აჯიკა, ცხვრის ხორცი და ყველი, ღორის ხორცი და სხვა. თუმცა ეს იმას არ ნიშნავს, რომ კოლიტით ან ბუასილით დაავადებულმა არასდროს მიირთვას ჩამოთვლილი საკვები. უბრალოდ, ნაწლავს მაქსიმალურად უნდა გაუფრთხილდეთ. თუ სათანადოდ მოუვლით, კვირაში ერთხელ გოჭის ხორცსაც აიტანს ნაწლავი, ლობიოსაც და სხვა საკვებსაც. ჰემოროიდულ დაავადებას არ უყვარს წითელი ღვინო, არ უყვარს ლუდი, რადგან ეს უკანასკნელი აირების დაგროვებას უწყობს ხელს. საკმაოდ გამაღიზიანებელია ღომიც.
ღომის მოყვარულებთან ბოდიშს მოვიხდი, მაგრამ ის არ ანაყრებს, მხოლოდ აირებით ბერავს ნაწლავებს. დიდი მნიშვნელობა აქვს ჰიგიენას, ტუალეტს. ადრე ქაღალდის ნაცვლად ბიდეს უფრო ეტანებოდა ხალხი. ჩაბანილ ადგილს რბილი პირსახოცით იშრობდნენ და ეს გაცილებით უკეთესი იყო. ამ დაავადებას არ უყვარს ზაფხულში ჩახურება, ოფლიანობა, არ უყვარს სინთეტიკური საცვალი. მართალია, სილამაზე მსხვერპლს მოითხოვს, მაგრამ ზაფხულობით მოდური სინთეტიკური საცვლების ჩაცმა მაინც არ არის მიზანშეწონილი.
- რა კლინიკური გამოვლინებები ახასიათებს ბუასილს?
- როდესაც ადამიანს შეაწუხებს დისკომფორტი, აირების დაგროვება, მუცლის პერიოდული შებერვა, ნელ-ნელა ამას დაემატება პერიოდული ტკივილები დეფეკაციის შემდეგ, წვა ანალური არხის გამოსასვლელში, - ბუასილის არსებობა უნდა ვივარაუდოთ. ჩამოთვლილი სიმპტომები პირველი და მეორე ხარისხის ბუასილის დროს შეინიშნება. მეორე ხარისხის ბუასილის დროს შესაძლოა ქაღალდზე სისხლიანი გამონადენიც შევნიშნოთ.
როდესაც ყველა ეს სიმპტომი უკვე შეინიშნება, არ უნდა ველოდოთ პრობლემის უფრო მეტად გაღრმავებას, - დროულად უნდა მივმართოთ ექიმს. ექიმთან დროულად მისვლა მკურნალობას 50%-ით აადვილებს. თუმცა ისიც უნდა ითქვას, რომ ბევრი ექიმთან მისვლას დაავადების "უხერხული" ბუნების გამო აყოვნებს. განსაკუთრებით უჭირთ მანდილოსნებს. ქალებს საკმაოდ ხშირად უჩნდებათ ან უღიზიანდებათ ბუასილი ორსულობის, მშობიარობის დროს. ორსულობის შემდგომი ბუასილიც არსებობს. ბევრი, ოღონდ კი პროქტოლოგთან მისვლას აარიდოს თავი, მიდის თერაპევტთან, გასტროენტეროლოგთან... კიდევ ერთხელ გავიმეორებ: როდესაც ბუასილის სიმპომები გაწუხებთ, უნდა მიბრძანდეთ პროქტოლოგთან. თუ მსხვილ და სწორ ნაწლავს მოუვლით, მთელ ცხოვრებას კომფორტულად გაატარებთ; თუ არ მოუვლით, ძალიან გაწვალდებით.
- სიმპტომებზე ვსაუბრობდით... ტკივილი თუ ახასიათებს ბუასილს?
- ბუასილი ტკივილით არ იწყება, მაგრამ მომდევნო სტადიებზე ის მაინც იჩენს თავს. განასხვავებენ ბუასილის ოთხ ხარისხს: პირველს, მეორეს, მესამე "ა-სა" და "ბ-ს" და მეოთხეს. პირველი ხარისხის ბუასილი - ეს საწყისი ფაზაა, როდესაც თავს იჩენს სიმპტომები, რომელთა შესახებ ზემოთ მოგახსენეთ: აირების დაგროვება, მუცლის შებერვა, დისკომფორტი კუჭის მოქმედების დროს. ბუასილის კვანძები ამ დროს კლასიკურად არ არის ჩამოყალიბებული. მეორე ხარისხის დროს ამ სიმპტომების ინტენსივობა იმატებს, აღმოცენდება წვა ანალური არხის გამოსასვლელში, ტკივილი, იშვიათად ქაღალზე შეიძლება სისხლის კვალიც დარჩეს. ეს იმას ნიშნავს, რომ არტერიულ-ვენურ-კავერნოზული ქსოვილი დეფიციტურია.
სისხლი არტერიით მიედინება, ვენა კი სათანადოდ ვერ უზრუნველყოფს მის გადინებას. ამ სტადიაში ფორმირდება და თვალითაც შესამჩნევი ხდება ბუასილის კვანძები. ბუასილს ერთი თავისებურება ახასიათებს: გარედან შესაძლოა არაფერი ჩანდეს, მაგრამ თითით გასინჯვისას ან რექტალური სარკის ჩადგმის შემდეგ აღმოვაჩენთ შიგნითა კვანძებს, რომლებიც შესაძლოა სისხლმდინარიც კი იყოს. ზოგიერთ პაციენტს უკვე გარეთა კვანძებიც ეტყობა, რომლებიც აუცილებლად გრძელდება შიგნით. როდესაც კვანძები გარეთ გამოდის და შესამჩნევია, მესამე ხარისხის ბუასილზე ლაპარაკობენ.
მას ორი სტადია აქვს. ა სტადიაა, როცა შიგნითა კვანძი გარეთ გამოდის, მაგრამ თავისთავად ბრუნდება უკან, - ესე იგი, მას საკუთარი ელასტიკურობა ჯერ არ დაუკარგავს. ბ სტადიაში შიგნითა კვანძი გამოდის გარეთ, მაგრამ თავისით ვეღარ ბრუნდება უკან და პაციენტს მათი ხელით შებრუნება უწევს. მეოთხე სტადია - ეს უკვე შიგნითა და გარეთა კვანძების გამოხატული თრომბოზი და ფლებიტია. ამ დროს შიგნითა კვანძები გარეთ გამოდის და იჭედება. ამ სტადიაში უკვე ყველა მიდის ექიმთან.
- როგორ მკურნალობენ ბუასილს?
- ბუასილის მკურნალობა შეიძლება როგორც კონსერვატიული მეთოდებით, ისე ოპერაციული გზით. მე, პირადად, მწვავე ბუასილის დროს ვცდილობ, ოპერაცია გადავდო, ვუნიშნავ კონსერვატიულ მკურნალობას. ეს იმიტომ, რომ როცა მდგომარეობა გამწვავებულია, დაზიანებულ და ჯანსაღ ქსოვილებს შორის ზღვარი იშლება. თუმცა ეს ჩემი პირადი აზრია. ასე მასწავლა ჩემმა მასწავლებელმა, ჩემმა ბიძამ, პროფესორმა რევაზ იაშვილმა, რომელიც თავად დიდი რიჟიხის მოსწავლე გახლდათ და რომელმაც დაუდო სათავე პროქტოლოგიას საქართველოში.