მოციმციმე არიტმია
- მოციმციმე არიტმია არის გულის რიტმის დარღვევა, რომელიც განსაკუთრებით ხშირად გვხვდება ხანში შესულ ადამიანებს შორის. მოციმციმე არიტმიის დროს წინაგულები ქაოსურად და არარეგულარულად იკუმშება, მათი შეკუმშვა არ არის კოორდინირებული გულის პარკუჭების შეკუმშვასთან, რის შედეგადაც გულისცემა არარეგულარული, არიტმული გამოდის. ხშირად გულის შეკუმშვათა სიხშირეც მომატებუ-ლია. ყოველივე ამის გამო ორგანიზმისთვის სისხლის მიწოდება უარესდება და პაციენტი გულის ფრიალს, ქოშინს ან სისუსტეს უჩივის.
- რამდენად საშიშია სიცოცხლისთვის მოციმციმე არიტმია?
- მოციმციმე არიტმია შესაძლოა ინსულტის ან გულის უკმარისობის მიზეზად იქცეს. წინაგულების ქაოსუ-რმა, არარეგულარულმა შეკუმშვამ შესაძლოა წინაგულში თრომბის ფორმირება გამოიწვიოს, თრომბი მო-წყდეს და სისხლის ნაკადთან ერთად თავის ტვინის, ფილტვის ან ქვემო კიდურების არტერიათა სისტემა-ში მოხვდეს. თუ თრომბის ნაწილაკმა თავის ტვინის არტერია დაახშო, ინსულტი განვითარდება, ფილ-ტვის არტერიის დახშობა კი ფილტვის არტერიის თრომბოემბოლიას იწვევს.
მოციმციმე არიტმიის დროს ინსულტის განვითარების ალბათობა უფრო დიდი აქვთ ასაკოვან, არტერი-ული ჰიპერტენზიით დაავადებულ ადამიანებს, ასევე მათ, ვინც გადაიტანა გულის უკმარისობა ან ინსულ-ტი ან ახლაა ავად გულის უკმარისობით. საზოგადოდ, ინსულტის განვითარების რისკი მოციმციმე არიტ-მიის დროს საგრძნობლად იზრდება. მოციმციმე არიტმია, განსაკუთრებით მაშინ, როცა პაციენტი არ მკურნალობს, უარყოფითად მოქმედებს გულის ფუნქციაზე და საბოლოოდ იწვევს გულის უკმარისობას - მდგომარეობას, რომლის დროსაც გულს აღარ შესწევს უნარი, ორგანიზმს საკმარისი ოდენობის სისხლი მიაწოდოს.
- რა იწვევს მოციმციმე არიტმია და რა ცვლილებები მიმდინარეობს გულში ამ დროს?
- ყველაზე ხშირად მოციმციმე არიტმიის მიზეზი გულში მიმდინარე სტრუქტურული ცვლილებებია, თვით ეს ცვლილებები კი შეიძლება გამოიწვიოს გულის სარქვლების დაზიანებამ, გულის შეძენილმა ან თანდაყოლილმა მანკმა, მაღალმა არტერიულმა წნევამ, რომელიც წლობით გრძელდება. მოციმციმე არიტმიის მიზეზად ასევე შესაძლოა იქცეს ფარისებრი ჯირკვლის ჰორმონების ჭარბი გამომუშავება, ალკოჰოლის ზემოქმედება, ვირუსული ინფექცია და სხვა.
ჯანმრთელ გულში, ჩვეულებრივ, მარჯვენა წინაგულში, რეგულარულად წარმოიქმნება ელექტრული იმ-პულსები, რის შედეგადაც წინაგულები იკუმშება და სისხლს პარკუჭებში გადაისვრის, პარკუჭების შეკუ-მშვის შედეგად კი სისხლი მთელ ორგანიზმს მიეწოდება. მოციმციმე არიტმიის დროს წინაგულებზე მოქ-მედებს არა რეგულარული, არამედ ქაოსური ელექტრული იმპულსები და წინაგულებიც თითქოს ციმცი-მებენ - მათი ცალკეული ბოჭკოები არაკოორდინირებულად იკუმშება, წინაგულებისა და პარკუჭების შე-კუმშვათა სიხშირე განსხვავებულია - პარკუჭები უფრო ნაკლები სიხშირით იკუმშება, ვიდრე წინაგულები, თუმცა მაინც საკმაოდ ხშირად. ზემოთ ჩვენ მოციმციმე არიტმიის მიზეზების შესახებ ვისაუბრეთ. უნდა ითქვას, რომ მოციმციმე არიტმია მაშინაც შეიძლება აღმოცენდეს, როდესაც გულის სტრუქტურული და-ზიანება არ აღინიშნება. ამ შემთხვევაში არიტმიის მიზეზი უცნობია. სამაგიეროდ, მძიმე გათულებებიც იშვიათია.
- რისი ბრალია, რომ მოციმციმე არიტმია განსაკუთრებით ხშირად ემართებათ ხანში შესულებს?
- ასაკის მატებასთან ერთად იცვლება წინაგულის ელექტრული და სტრუქტურული თავისებურებები, რაც წინაგულების ნორმალური რიტმის დარღვევას იწვევს.
- რა ნიშნებით შეიძლება ამოვიცნოთ მოციმციმე არიტმია და რომელ კვლევებს ატარებს ექიმი დიაგნოზის დასადგენად?
- მოციმციმე არიტმია ადამიანმა შესაძლოა შეიგრძნოს გულის ფრიალით, გულის არეში დისკომფორტით. ზოგჯერ თავს იჩენს ქოშინი, სისუსტე, თავბრუხვევაც. ამ ჩივილებით ავადმყოფი მიმართავს ექიმს, რო-მელიც პაციენტს უზომავს პულსს, გულისცემის თავისებურებათა საფუძველზე ვარაუდობს მოციმციმე არიტმიას და დიაგნოზის დასადასტურებლად ნიშნავს ელექტროკარდიოგრაფიულ გამოკვლევას. კარდიო-გრაფიასთან ერთად ტარდება ექოკარდიოსკოპია (პაციენტებისთვის კარგად ცნობილი "გულის ექოსკო-პია"), რომელიც საშუალებას გვაძლევს, გამოვავლინოთ მოციმციმე არიტმიის გამომწვევი გულის პათო-ლოგია. რიგ შემთხვევაში საჭიროა სისხლის ლაბორატორიული გამოკვლევა ფარისებრი ჯირკვლის დაავა-დებათა არსებობა-არარსებობის დასადგენად.
- სამუდამოა თუ არა მოციმციმე არიტმიის დიაგნოზი?
- განასხვავებენ მოციმციმე არიტმიის პაროქსიზმულ და ქრონიკულ ფორმებს. პირველი მცირე ხანს გრძელდება და გაივლის, ხოლო მეორე მუდმივია.
- რას ითვალისწინებს მოციმციმე არიტმიის მკურნალობა?
- მოციმციმე არიტმიის მკურნალობა ითვალისწინებს გულის ნორმალური რიტმის აღდგენას, როცა ეს შეუძლებელია - გულის შეკუმშვათა სიხშირის კონტროლს. გარდა ამისა, მოციმციმე არიტმიის მკურნალო-ბის მნიშვნელოვანი მომენტია თრომბოზის თავიდან აცილება, რისთვისაც სისხლის შედედებაზე მოქმედ მედიკამენტებს ვიყენებთ.
- რა მეთოდებით არის შესაძლებელი გულის ნორმალური რიტმის აღდგენა?
- გულის ნორმალური, სინუსური რიტმის აღდგენა ანუ კარდიოვერსია ორი გზით გახლავთ შესაძლე-ბელი. ამის კვალობაზე, განასხვავებენ მედიკამენტურ და ელექტრულ კარდიოვერსიას. მედიკამენტური კარდიოვერსიის შემთხვევაში სინუსური რიტმის აღდგენა ანტიარიტმიული (არიტმიის საწინააღმდეგო) პრეპარატების გამოყენებით ხდება. ეს პრეპარატები, პაციენტის მდგომარეობის გათვალისწინებით, შესა-ძლოა დაინიშნოს ინტრავენური ინექციის სახით ან დასალევად, ტაბლეტირებული ფორმით. ასეთი მკურ-ნალობა უმეტესად სტაციონარში ტარდება. ნორმალური რიტმის აღდგენის შემდეგ მოციმციმე არიტმიის საპროფილაქტიკოდ ინიშნება ანტიარიტმიული პრეპარატი.
ელექტრული კარდიოვერსია ტარდება ინტრავენური ნარკოზის ფონზე. ის ხანმოკლე პროცედურაა, რომ-ლის დროსაც გულზე მოქმედებს მაღალი სიმძლავრის ელექტროდენი. ის თრგუნავს ანომალიურ ელექტ-რულ აქტივობას და აღადგენს გულის ნორმალურ რიტმს. კარდიოვერსიამდე ტარდება ანტიკოაგულანტე-ბის (სისხლის შედედების საწინააღმდეგო მედიკამენტების) კურსი, რათა თავიდან იქნეს აცილებული თრომბოზისა და ინსულტის აღმოცენება.
- როგორია მკურნალობის ტაქტიკა, როცა ნორმალური რიტმის აღდგენა შეუძლებელია?
- ამ შემთხვევაში მკურნალობის მიზანია გულის შეკუმშვათა სიხშირის კონტროლი, გულის აჩქარების თავიდან აცილება. ესეც მედიკამენტების მეშვეობით მიიღწევა.
- ბევრი ანტიარიტმიულ პრეპარატებს თვითნებურად იღებს. განსაკუთრებით პოპულარულია დიგოქსი-ნი. გამართლებულია თუ არა ასეთი ქმედება?
- ხსენებული პრეპარატების მიღება ექიმის დანიშნულების გარეშე დაუშვებელია. წინააღმდეგ შემთხვე-ვაში არ არის გამორიცხული, სიცოცხლისთვის საშიში გართულება აღმოცენდეს.
- როგორ ცხოვრების წესს უნდა მისდიოს პაციენტმა, რომელსაც მოციმციმე არიტმიის ეპიზოდი ჰქოდა?
- განსაზღვრული რეკომენდაციების გათვალისწინებით შესაძლებელია შევამციროთ მოციმციმე არიტმიის განმეორებითი ეპიზოდების აღმოცენების რისკი. კერძოდ, აუცილებლად უნდა ვუკლოთ ან თავი დავანე-ბოთ ყავის, კოფეინიანი სასმელებისა და ალკოჰოლის მიღებას, ვინაიდან მათ შეუძლიათ გულის ჭარბი სტიმულაცია და მოციმციმე არიტმიის ინდუცირება. გარდა ამისა, გულის დაავადებების შემთხვევაში თავი უნდა ვარიდოთ გრიპისა და გაციებისას რეკომენდებული საშუალებების მიღებას.
მათი უმრავლესობა შეიცავს ნივთიერებას, რომელიც შესაძლოა მოციმციმე არიტმიის აღმოცენების მიზე-ზად იქცეს. არ არის გამორიცხული მათი ურთიერთქმედება არიტმიის საწინააღმდეგო საშუალებებთან.
განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს მაღალი არტერიული წნევის მკურნალობას, მისი ციფრების ნორმა-ლიზაციას, ამისთვის კი მედიკამენტების რეგულარულ მიღებასთან ერთად აუცილებელია ცხოვრების ჯანსაღი წესის დაცვა, ჯანსაღი კვება, სუფრის მარილის შეზღუდვა, ფიზიკური აქტივობის ზრდა, თამბაქოსა და ალკოჰოლზე უარის თქმა.