გულის არტერიები და ვენები (ანგიოგრაფია, CT)
კორონარული არტერიები გამოდიან უშუალოდ აორტის სინუსებიდან: მარჯვენა კორონარული არტერია გამოდის მარჯვნიდან, მარცხენა კი მარცხნიდან.
მარჯვენა კორონარული არტერია ამარაგებს სისხლით მარჯვენა წინაგულსა და მარჯვენა პარკუჭს. ის იშლება უკანა დაღმავალ არტერიაში, რომელიც სისხლით ამარაგებს მარცხენა პარკუჭის ქვედა ნაწილს და ძგიდის უკან. მარცხენა არტერია სისხლით ამარაგებს გულის დარჩენილ ნაწილს.
გულის კუნთის სისხლის მიმოქცევა განსაკუთრებულია თითოეული ადამიანისთვის.
მარცხენა კორონარული არტერია იყოფა 2-4 არტერიად, კლინიკურად განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია წინა დასწვრივი არტერია და შემომხვევი არტერია. სისხლის მიწოდების ტიპი და სიჩქარე განისაზღვრება ერთ-ერთი კორონარული არტერიის უპირატესობის მიხედვით.
I კორონარული არტერიები წინა პროექციაში
1 მარცხენა მთავარი ან მარცხენა კორონარული არტერია
1-1 მარცხენა წინა დასწვრივი არტერია
1-2 შემომხვევი არტერია
D1, D2 დიაგონალური ტოტები სეპტალური ტოტები
M1, M2 ბლაგვი კიდის (მარგინალური) ტოტები
2 მარჯვენა კორონარული არტერია
2-1 მახვილი კიდის (მარგინალური) ტოტი
2-2 AV კვანძის ტოტი
2-3 უკანა დასწვრივი არტერია
II კორონარული არტერიები მარჯვენა წინა ირიბ პროექციაში
1 მარცხენა მთავარი ან მარცხენა კორონარული არტერია
1-1 მარცხენა წინა დასწვრივი არტერია
1-2 შემომხვევი არტერია
D1, D2 დიაგონალური ტოტები სეპტალური ტოტები
M1, M2 ბლაგვი კიდის (მარგინალური) ტოტები
2 მარჯვენა კორონარული არტერია
2-1 მახვილი კიდის (მარგინალური) ტოტი
2-2 AV კვანძის ტოტი
2-3 უკანა დასწვრივი არტერია
III კორონარული არტერიები ლატერალურ პროექციაში
1 მარცხენა მთავარი ან მარცხენა კორონარული არტერია
1-1 მარცხენა წინა დასწვრივი არტერია
1-2 შემომხვევი არტერია
D1, D2 დიაგონალური ტოტები სეპტალური ტოტები
M1, M2 ბლაგვი კიდის (მარგინალური) ტოტები
2 მარჯვენა კორონარული არტერია
2-1 მახვილი კიდის (მარგინალური) ტოტი
2-2 AV კვანძის ტოტი
2-3 უკანა დასწვრივი არტერია
IV ანგიოგრაფიაში გამოყენებული კორონარული არტერიების ანატომია
მარცხენა კორონარული არტერიისა და შემომხვევი არტერიის წინა-უკანა პროექცია
1. მარცხენა კორონარული არტერიის ღერო
2. წინა პარკუჭთაშუა ტოტის პროქსიმალური ნაწილი
3 წინა პარკუჭთაშუა ტოტის შუა ნაწილი
4. წინა პარკუჭთაშუა ტოტის დისტალური ნაწილი
5. შემომხვევი არტერიის პროქსიმალური ნაწილი
6. შემომხვევი არტერიის დისტალური ნაწილი
7. ბლაგვი კიდის ტოტი
8. პირველი დიაგონალური ტოტი
9. პირველი სეპტალური ტოტი
10. სეპტალური ტოტები
11. შემომხვევი არტერიის ტოტი მარცხენა წინაგულის ყურში
12. ბლაგვი კიდის ტოტი N2
V მარჯვენა კორონარული არტერიის წინა ირიბი პროექცია, კუთხე 45°
1. მარჯვენა კორონარული არტერიის პირველი (ჰორიზონტალური) სეგმენტი
2. მარჯვენა კორონარული არტერიის მეორე (ვერტიკალური) სეგმენტი
3. მარჯვენა კორონარული არტერიის მესამე (ჰორიზონტალური) სეგმენტი
4. უკანა პარკუჭთაშუა ტოტი
5. რეტროვენტრიკულური ტოტი
6. კონუსური ტოტი
7. სინუსური კვანძის ტოტი
8. მარჯვენა პარკუჭის ტოტი
9. მახვილი კიდეების ტოტი
10. AV კვანძის არტერია
11. დიაფრაგმული ტოტი.
VI წინა პარკუჭთაშუა არტერიის მარცხენა გვერდითი პროექცია
1. მარცხენა კორონარული არტერიის ღერო
2. წინა პარკუჭთაშუა არტერიის პროქსიმალური ნაწილი
3. წინა პარკუჭთაშუა არტერიის შუა ნაწილი
4. წინა პარკუჭთაშუა არტერიის დისტალური ნაწილი
5. შემომხვევი არტერიის პროქსიმალური ნაწილი
6. შემომხვევი არტერიის დისტალური ნაწილი
7. ბლაგვი კიდის ტოტი
8. პირველი დიაგონალური ტოტი
9. მეორე დიაგონალური ტოტი
10. სეპტალური ტოტები
11. ბლაგვი კიდის N 2 ტოტი
VII მარჯვენა კორონარული არტერიის მარცხენა გვერდითი პროექცია
1. მარჯვენა კორონარული არტერიის პირველი (ჰორიზონტალური) სეგმენტი
2. მარჯვენა კორონარული არტერიის მეორე (ვერტიკალური) სეგმენტი
3. მარჯვენა კორონარული არტერიის მესამე (ჰორიზონტალური) სეგმენტი
4. უკანა პარკუჭთაშუა ტოტი
5. რეტროვენტრიკულური ტოტი
6. კონუსური ტოტი
7. სინუსური კვანძის ტოტი
8. მარჯვენა პარკუჭის ტოტი
9. მახვილი კიდეების ტოტი
10. AV კვანძის არტერია
11. დიაფრაგმული ტოტი
12. ქვედა სეპტალური ტოტები.
გულის სისხლმომარაგების სისტემაში კორონარული არტერიების მარჯვენა ან მარცხენა ტოტების უპირატესობის მიხედვით, განასხვავებენ სისხლის მიმოქცევის სამ ტიპს:
1) მარცრენამხრივი (70%) - ამ ტიპის სისხლის მიმოქცევას ახასიათებს მარჯვენა კორონარული არტერიის მცირე დიამეტრი და მოკლე შესასვლელი, შემომხვევი არტერიისა და წინა დასწვრივი არტერის დიამეტრის მატება, მარცხენა პარკუჭის ტოტის დაცილება მარცხენა კორონარული არტერიისგან.
2) მარჯვენამხრივი (70%) - ამ ტიპის სისხლის მიმოქცევას ახასიათებს მარცხენა კორონარული არტერიის მცირე დიამეტრი და მომოკლე შესასვლელი, მახვილი კიდის ტოტის და უკანა დასწვრივი არტერის დიამეტრის მატება, მარცხენა პარკუჭის ტოტის დაცილება მარჯვენა კორონარული არტერიისგან.
3) შერეული (20%) - კორონარული არტერიების დიამეტრია: მარცხენა კორონარული არტერია 4,5±0,5 მმ [4], წინა დასწვრივი არტერი 3,8±0,3 მმ დასაწყისში, 1,7±0,4 მმ - ტერმინალური ტოტები, უკანა დასწვრივი არტერი 2,0-2,5 მმ.
როგორც წესი, შეუძლებელია კორონარული არტერიების ტერმინალური ტოტების დიამეტრის ზუსტად გაზომვა მათი მცირე ზომისა და ვიზუალურად ცუდი გარჩევადობის გამო. ახლომდებარე შეუცვლელ სისხლძარღვებთან შედარებით სისხლძარღვის სანათურის დიამეტრის ფოკალურ ზრდას 1,5-ჯერ მეტით ანევრიზმა ეწოდება, ხოლო თუ გაფართოება დიფუზური ხასიათისაა, მაშინ მას ექტაზია ეწოდება.
VIII გულის ვენები
გულის ვენები იხსნება არა ღრუ ვენაში, არამედ უშუალოდ გულის ღრუში. ისინი ქსელისებრად არიან განლაგებულნი გულის კედლის სხვადასხვა ფენებში. ვენური აუზი მნიშვნელოვნად ჭარბობს არტერიულს.
ვენური გადინება სამი გზით ხდება: კორონარულ სინუსში (sinus coronarius); გულის წინა ვენებში; თებესის (Thebesian) პატარა ძარღვებში და პირდაპირ გულის მარჯვენა ნაწილში ჩაედინება.
კორონარული სინუსი (sinus coronarius) დევს უკან, კორონარული ღეროში და იხსნება მარჯვენა წინაგულში, ქვედა ღრუ ვენის ღეროს ოდნავ ქვემოთ.
კორონარული სინუსში სისხლი მოაქვს გულის დიდი ვენას (v. cordis magna), რომელიც აგროვებს სისხლს ორივე პარკუჭის წინა ზედაპირიდან. გულის დიდი ვენა მდებარეობს წინა პარკუჭთაშუა ღარში, მარცხენა კორონარული არტერიის (ramus interventricularis anterior) გვერდით, შემდეგ მიდის მარცხენა ყურის ქვეშ და გადადის უკანა ზედაპირზე, სადაც ჩაედინება (აგრძელებს) კორონარული სინუსში.
გულის შუა ვენა (v. cordis media) უკანა პარკუჭთაშუა ღარიდან გადადის კორონარული ღარში და მიედინება მარჯვენა კორონარული სინუსში. ამ დიდი ვენების გარდა კორონარული სინუსში მიედინება გულის მცირე ვენა (v. cordis parva), მარცხენა პარკუჭის უკანა ვენა (v. posterior ventriculi sinistri) და მარცხენა წინაგულის ირიბი ვენა (v. obliqua atrii sinistra)
გულის წინა ვენებს (vv. cordis anteriores) მოაქვთ სისხლს მარჯვენა პარკუჭის წინა კედლის ზედა ნაწილიდან და მიაქვთ მარჯვენა წინაგულში.
მცირე ვენები (vv. cordis minima) აგროვებენ სისხლს გულის კედლების სიღრმეებიდან და მრავალი ღარის მეშვეობით ჩაედინება პირდაპირ მარჯვენა წინაგულში.