როგორ ამოვიცნოთ ანემია: სიმპტომები და მკურნალობა - მკურნალი.გე

ლალი ჩხიკვაძე

ანემია შეიძლება გამოწვეული იყოს რკინის დეფიციტით ან B₁₂ ვიტამინის ნაკლებობით.

ანემიის მიზეზები

სისხლდენა ან ჰემოპოეზის დარღვევა ანემიის ხშირი მიზეზებია. პირველ შემთხვევაში, რკინის დეფიციტი შეიძლება გამოწვეული იყოს აშკარა სისხლდენით - მძიმე მენსტრუაცია, ბუასილი, სისხლის დაკარგვა ღია ჭრილობიდან და ზოგჯერ შეუმჩნეველი - კუჭის წყლული, კიბო, ნაწლავებში სისხლდენა, რაც ადამიანმა შეიძლება არ იცოდეს.

ჰემოპოეზის დარღვევები შეიძლება გამოწვეული იყოს ვიტამინების B₆, B₁₂ და/ან ფოლიუმის მჟავის ნაკლებობით, რომლებიც აუცილებელია ადამიანის ორგანიზმისთვის სისხლის წითელი უჯრედების წარმოებისთვის. რკინის დეფიციტის სხვა შესაძლო მიზეზები შეიძლება დაკავშირებული იყოს ძვლის ტვინის უჯრედების ფუნქციონირების დარღვევასთან, სიმსივნურ პროცესებთან, ინჰიბიტორების ზემოქმედებასთან და ერითროპროეტინის შემცირებასთან, რომლის გარეშეც დარღვეულია სისხლის წითელი უჯრედების წარმოება და რეგულაცია.

ანემიის სიმპტომები

ანემიის სიმპტომები ზრდასრულ მამაკაცებსა და ქალებში ყოველთვის არ მიუთითებს ვიტამინების ან კვებითი დანამატების მიღების აუცილებლობაზე, ის შეიძლება იყოს უფრო სერიოზული დაავადების ერთ-ერთი სიმპტომი. ამ შემთხვევაში უფრო გონივრული იქნება კვალიფიციური ექიმის დახმარება და არა თვითმკურნალობა.

მოზარდებში ანემიის სიმპტომები შეიძლება გამოვლინდეს სწრაფი ზრდისა და სხეულის ყველა სისტემის გარდაქმნის გამო.

ამიტომ პუბერტატის პერიოდში რკინაზე დღიური მოთხოვნილება არის 2 მგ/კგ.

ანემიის დამახასიათებელი სიმპტომები მოზრდილებში მაშინ ვლინდება, თუ დღეში რკინის მიღება ნორმაზე გაცილებით დაბალია. ზრდასრული მამაკაცებისთვის რკინის დღიური ნორმაა - 1,1 მგ/კგ, ქალებისთვის - 2,4. მომავალი დედებისთვის ნორმა აღწევს 5-6 მგ/კგ დღეში.

რკინადეფიციტური და B₁₂ დეფიციტური ანემია: სიმპტომები

ეს სწორედ ის შემთხვევაა, როცა გინდა, რომ სხეულის სიგნალები ჰგავს ინტენსიური დატვირთვის შედეგს. ანემიის ნიშნები და სიმპტომები ხშირად შეიძლება აგვერიოს ზედმეტ გადაღლაში ან, როგორც ახლა მოდურია, ვთქვათ, ემოციურ გადაწვაში: არ არის ძალა, რომ რაღაც გააკეთო და დატკბე ცხოვრებით, გინდა დაწვე და არ იფიქრო არაფერზე. ანემიის კლინიკური სურათი მოიცავს შემდეგ სიმპტომებს:

• მუდმივი და მომატებული დაღლილობა
• თავის ტკივილი
• განწყობის დაქვეითება
• ფერმკრთალი კანი
• თავბრუსხვევა
• დაღლილობა
• ქოშინი
• თმის ცვენა და მტვრევადი ფრჩხილები
• ცივი კიდურები
• გულისცემის მატება
• დაბალი წნევა.

რა არის B₁₂ დეფიციტური ანემიის სიმპტომები და განსხვავდება თუ არა ისინი რკინადეფიციტურისგან? ამ ორი ტიპის ანემიის სიმპტომების უმეტესობა ერთნაირია - თავის ტკივილი, დაღლილობა და სხვა სახის ცვლილებები. მაგრამ თუ B₁₂ ვიტამინის ნაკლებობაა, სახის ფერი კი არ ფერმკრთალდება, არამედ ყვითლდება. ანემიის მიზეზი, სიმპტომები და მკურნალობა მაინც განსხვავებული იქნება.

ყველაზე ზუსტი მიზეზის დადგენა შესაძლებელია გამოკვლევის ჩატარებით.

რკინადეფიციტური ანემია:

რეგულარული სისხლის დაკარგვა ქალებს უფრო დაუცველს ხდის ამ დაავადების მიმართ. კიდევ ერთი რისკის ფაქტორი ორსულობაა. ფაქტია, რომ ბავშვის მოლოდინში ორგანიზმში სისხლის თხევადი ნაწილის მოცულობა იზრდება და ორგანიზმს არ აქვს დრო, რომ გამოიმუშაოს სისხლის წითელი უჯრედების საჭირო რაოდენობა. ქრონიკულმა დაავადებებმა, ტოქსიკოზის დროს ღებინების ძლიერმა შეტევებმა და კუჭ-ნაწლავის ტრაქტში რკინის შეწოვის პრობლემებმა შეიძლება გააუარესოს მდგომარეობა.

ორსულობის დროს ანემიის სიმპტომები არ განსხვავდება ზემოთ ჩამოთვლილი სიმპტომებისგან. ყურადღება უნდა მიაქციოთ სისხლის ანალიზის შედეგებს. ჯანმრთელობას დიდი ყურადღება უნდა მიაქციოთ, თუ პირველ ტრიმესტრში ჰემოგლობინი დაეცემა 110 გ/ლ-ზე ქვემოთ, ხოლო მეორეში - 105 გ/ლ.

დროა შეცვალოთ კვების რეჟიმი და მიმართოთ ექიმს მედიკამენტების შესახებ, რომლებიც აღადგენს რკინის დონეს. ორსულობის დროს ანემია ძალიან საყურადღებოა: ამან შეიძლება გაზარდოს მუცლის მოშლის, გართულებების ან ნაადრევი მშობიარობის რისკი.

ანემიის სიმპტომები ქალებში 40 და 50 წლის შემდეგ შეიძლება იყოს მძიმე, გახანგრძლივებული სისხლდენის გამო, რომელიც ხშირად თან ახლავს მენოპაუზის დაწყებას. აჩქარებული პულსი, თავის ტკივილი, დეპრესიული განწყობა და სისუსტე შეიძლება შეცდომით ჩაითვალოს ასაკთან დაკავშირებული ცვლილებების ნორმალურ ნიშნად და დაავადება შეიძლება გამოგვრჩეს. ამ ყველაფერმა, რა თქმა უნდა, შეიძლება გავლენა მოახდინოს ანემიის ხანგრძლივობასა და სიმძიმეზე.

ანემიის სიმპტომები ქალებში, მიზეზები და მკურნალობა შეიძლება განისაზღვროს სხვა ფაქტორებით. სიაში შედის ყავის ან ჩაის გადაჭარბებული მოხმარება, ვეგეტარიანელობა, ნორმაზე დაბალი სხეულის მასის ინდექსი ან შიმშილი (მაგალითად, დიეტის დაცვა).

ანემიის მიზეზები

ანემიის წარმოქმნის ფაქტორებისა და მახასიათებლების მიხედვით შეიძლება განვასხვავოთ რამდენიმე ტიპი:

• ჰემოლიზური. როდესაც ორგანიზმში სისხლის წითელი უჯრედების მემბრანები განადგურებულია, ეს არის ჰემოლიზური ანემიის სიმპტომები. ასეთი ანემია შეიძლება იყოს შეძენილი (ვიტამინების ნაკლებობა, ქიმიური ან ბიოლოგიური შხამებით დაზიანება, რეაქცია სისხლის გადასხმისას) ან მემკვიდრეობითი (უჯრედული მემბრანების დაზიანება, ჰემოგლობინის სტრუქტურის ცვლილება და მისი სინთეზის სირთულეები).
• პოსტჰემორაგიული. წარმოიქმნება სისხლდენის დროს სისხლის დაკარგვის შედეგად.
• აპლასტიური. თუ ადამიანის ძვლის ტვინი წყვეტს საკმარისი რაოდენობის სისხლის წითელი უჯრედების, სისხლის თეთრი უჯრედების და თრომბოციტების გამომუშავებას, ეს არის აპლასტიკური ანემიის სიმპტომები. მისი აღმოცენება ხშირად ასოცირდება აუტოიმუნურ პროცესებთან. ის თანაბარი სიხშირით ვითარდება მამაკაცებსა და ქალებში.
• დეფიციტური. ეს არის ის, რაზეც ადამიანები პირველ რიგში ფიქრობენ. ამ ტიპის ანემია დაკავშირებულია რკინისა და ვიტამინების ნაკლებობასთან.

ყველა ანემია სიმძიმის მიხედვით იყოფა მსუბუქ, ზომიერ და მძიმედ. მკურნალობა განსხვავებულია, არჩევანს აკეთებს ექიმი.

ანემიის დიაგნოზი

მკურნალობის დაწყებამდე მნიშვნელოვანია დიაგნოსტიკური ეტაპის გავლა. გამოკვლევის დროს ექიმი ყურადღებას აქცევს სისხლის წითელი უჯრედების ზომასა და ფერს, ჰემოგლობინის დონეს და ორგანიზმის უნარს შეინარჩუნოს რკინა-ფერიტინის შემცველობა. კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი მაჩვენებელია ჰემატოკრიტი. ზრდასრული ქალისთვის ნორმა 35,5–44,9%–ია, მამაკაცისთვის – 38,3–48,6%.

დამატებითი დიაგნოსტიკური ნაბიჯები შეიძლება მოიცავდეს კოლონოსკოპიას, ენდოსკოპიას და ულტრაბგერას. ეს ყველაფერი ხელს შეუწყობს უფრო სერიოზული დაავადებებისა და შინაგანი სისხლდენის რისკის აღმოფხვრას, რომლის ერთ-ერთი სიმპტომი შეიძლება იყოს ანემია.

როგორ ვუმკურნალოთ ანემიის სიმპტომებს

ანემიის მკურნალობის კლინიკური რეკომენდაციები მოიცავს რამდენიმე პუნქტს:

• ექიმი დანიშნავს რკინის პრეპარატებს კაფსულების, ტაბლეტების ან ინტრავენური ინფუზიის სახით (თუ პაციენტს აქვს ნაწლავებში პრეპარატის შეწოვის პრობლემა).
• პაციენტებს ხშირად ურჩევენ შეცვალონ დიეტა: უარი თქვან წონის დაკლების დიეტაზე, შეწყვიტონ შიმშილი და დიეტაში დაამატონ ჭარხალი, ძროხის ღვიძლი, ვაშლი, წიწიბურა და შვრიის ფაფა და სხვა რკინის შემცველი საკვები.
• აჩქარებს დეფიციტის შევსების პროცესს C ვიტამინის მიღებით.

ანემიის პრევენცია

დაავადების პრევენცია უფრო ადვილია, ვიდრე მისი მკურნალობა. ამისათვის რეგულარულად უნდა გაიაროთ ტესტები და შეამოწმოთ შრატში რკინის, ფერიტინისა და ვიტამინის B12 დონე. საკუთარ თავზე ზრუნვა, თქვენი მდგომარეობის მონიტორინგი, სისუსტისა და ძილიანობის რეალური მიზეზების იდენტიფიცირება საუკეთესო ვარიანტია პრობლემის გადასაჭრელად ან თავიდან ასაცილებლად.

თუ გაქვთ დაავადებები, რომლებიც დაკავშირებულია სისხლის დაკარგვასთან, ყურადღებით მოეპყარით მათ და ჩაიტარეთ მკურნალობა. მძიმე, არარეგულარული მენსტრუაცია ქალებში არ არის ჩვეულებრივი მოვლენა, მაგრამ სერიოზული მიზეზია გინეკოლოგთან ვიზიტისთვის.

გახსოვდეთ, რომ ანემიის ნამდვილი მიზეზი შეიძლება იყოს კუჭ-ნაწლავის დაავადებები (გასტრიტი, წყლულები და ანთება ნაწლავებში).

დიაგნოსტიკური შედეგების საფუძველზე გასტროენტეროლოგი შეარჩევს ძირითადი დაავადების მკურნალობის ყველაზე ეფექტურ რეჟიმს, რომელიც იქნება ანემიის საუკეთესო პროფილაქტიკა.

კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი ნაბიჯი არის კვების რეჟიმის შეცვლა. დარწმუნდით, რომ ის შეიცავს წითელ ხორცს, ღვიძლს, სეზამის თესლს, კენკრას ან ლობიოს. ეს არა მხოლოდ გემრიელია, რკინით მდიდარი საკვები ხელს შეუწყობს ჰემოგლობინისა და აუცილებელი ვიტამინების მაღალი დონის შენარჩუნებას.