ხმა, ასაკი და ჰორმონები
ამ ჰიპოთეზას მეცნიერული მტკიცებულებები არ გააჩნია, თუმცა, ის კი დადასტურებულია, რომ სასქესო ჰორმონების დონე არსებით გავლენას ახდენს ხმაზე, როგორც ქალის, ასევე მამაკაცის ორგანიზმში. ეს იმიტომ, რომ სახმო აპარატი ჰორმონდამოკიდებული ორგანოა. მისი ზომა, სიგრძე, სიგანე, სახმო ნაოჭების (იოგების) სისქე და ელასტიკურობა იცვლება მდედრობითი და მამრობითი სასქესო ჰორმონების თანაფარდობაზე დამოკიდებულებით.
ბავშვობაში გოგონებისა და ბიჭუნების ხორხი დიდად არ განსხვავდება, ამიტომაც მათი ხმები ხშირად ერთნაირად გაისმის და ზოგჯერ ხმით ძნელია ბიჭისა და გოგონას ერთმანეთისგან გარჩევა. სქესობრივი მომწიფების პერიოდში, მამრობითი სასქესო ჰორმონების გავლენით, ბიჭების ხორხი რამდენადმე გრძელდება, ფართოვდება, მბგერავი იოგები კი სქელდება. აღნიშნული მეტამორფოზების გავლენით, სასუნთქი გზების კონფიგურაცია მნიშვნელოვნად იცვლება და ხმა ბევრად დაბალი და უხეში ხდება (ბოხდება).
გოგონების ხმაც განიცდის გარკვეულ ცვლილებებს, უმნიშვნელოდ, მაგრამ მაინც იცვლება, უფრო ჟღერადი ან დაბალი ხდება, ვიდრე ბავშვობაში იყო.
საყურადღებოა ისიც, რომ ცხოვრებაში გვხდებიან ქალებიც და მამაკაცებიც, თავიანთი სქესისადმი ატიპური ხმებით, ეს ერთგვარი გამონაკლისებია, განპირობებული გენეტიკური წინასწარგანწყობით ან ჰორმონული დისბალანსით (როდესაც ქალის ორგანიზმში ტესტოსტერონი ჭარბად გამოიყოფა, ხოლო მამაკაცის ორგანიზმში – ესტროგენები). ამის გამო იყო, რომ საუკუნეების წინ ბიჭ-ტენორებს, გამორჩეულებს ვოკალური მონაცემებით, კასტრაციას უტარებდნენ, მამაკაცური სასქესო ჰორმონების მოქმედებისაგან მათ მიზანმიმართულად დასაცავად. კასტრაციის შედეგად ჭაბუკების ხორხი აღარ ვითარდებოდა მამაკაცური ტიპით, სახმო იოგები კი ისეთივე ნაზი და ელასტიკური რჩებოდა, როგორიც ბავშვებს აქვთ.
სპეციალისტთა განცხადებით, ქალის ორგანიზმში სახმო აპარატის ფუნქციობაზე მენსტრუალური ციკლიც კი აისახება. „კრიტიკულ დღეებში“ მბგერავი იოგების კიდეები ერთგვარად შუპდება, ხმა უხეშდება, უფრო დაბალი და მკვეთრი ხდება. ამ პერიოდში ქალები განსაკუთრებულად უნდა გაუფრთხილდნენ ხმას, არ გადაძაბონ სახმო აპარატი, მომღერალ ქალებს მენსტრუაციის დღეებში დასვენება-განტვირთვასაც კი ურჩევენ. ქალები მაქსიმალურად უნდა გაუფრთხილდნენ სახმო აპარატს ჰორმონულად გადატვირთულ და არამდგრად პერიოდებში, მაგალითად, ორსულობისას, მშობიარობის შემდგომ და მენოპაუზის პერიოდში. სახმო აპარატი მეტად მგრძნობიარეა და აქტიურად რეაგირებს ყველა ჰორმონულ ძვრაზე. მაგალითად, ყველა მომღერალმა ქალმა იცის, რომ ჰორმონული პრეპარატების მიღება შესაძლოა აისახოს მათი ხმის ტემბრზე. ასაკთან ერთად ადამიანის მბგერავი იოგები ასევე განიცდის ცვლილებას. ამაზე ისევ და ისევ ჰორმონული ფონის ცვლილება, უფრო სწორად კი, მათი სიმცირე (არასათანადო ინტენსივობით გამომუშავება) ახდენს გავლენას. დაბერების პროცესთან დაკავშირებით ლორწოვანი გარსების სისხლით მომარაგება ქვეითდება, ლორწოვანი ატროფირდება, შრება, თხელდება და ნაკლებ ელასტიკური ხდება. შედეგად, ხმა სუსტდება და „კანკალა“ ხდება.
ხმის ასაკობრივი ცვლილებები (ასაკოვანთა ხმა)
ადამიანთა ნაწილს, ასაკის მატებასთან ერთად, ხმასთან დაკავშირებული პრობლემები უვითარდება, ზოგიერთი ძალიან განიცდის იმას, რომ ხმა ეხრინწება, სიტყვების წარმოსათქმელად მეტი ძალისხმევა სჭირდება, ხმა სწრაფად ეღლება, დატვირთვისას ეხრინწება-ეცვლება და ეს მაშინ, როცა მთელი ცხოვრების მანძილზე ხმასთან დაკავშირებული ჩივილები არასდროს აწუხებდა.
დაბერების ფიზიოლოგიური (ბუნებრივი) პროცესი ორგანიზმის პრაქტიკულად ყველა ქსოვილს მოიცავს და ყველაფერზე აისახება, მათ შორის სახმო იოგებზეც. სიბერის კვალდაკვალ ხმაც იცვლება.
ხმის დაბერება, ანუ ე.წ. ასაკოვანთა ხმის გაჩენა, როგორც ამას ექსპერტები უწოდებენ, დაკავშირებულია სახმო იოგების გათხელებასა და ნაკლები ძალით მათ ვიბრირებასთან. მჭექარე, მძლავრი და სუფთა (წმინდა) ხმა ასაკის მატებასთან ერთად ხარისხს კარგავს. ამის გამო ქალებს ხმა უბოხდებათ და უუხეშდებათ, მამაკაცებთან შედარებით დაბალი უხდებათ. ცვლილებების პროცესში ხდება სახმო აპარატის კუნთოვანი მასის შემცირება (მბგერავი იოგების ატროფია), რის გამოც ისინი მნიშვნელოვნად თხელდება. ყველა ეს ცვლილება უმეტესად ასაკობრივია და მოხუცებულთათვისაა დამახასიათებელი, თუმცა, ზოგჯერ ახალგაზრდებსაც აღენიშნებათ.
სახმო აპარატის ცვლილებები განსაკუთრებულად გამოხატულია მამაკაცებთან, მათი ხმა უფრო მაღალი, ერთგვარად ცუდად რეზონანსირებადი ხდება, კარგავს გაძლიერების უნარს. ამიტომაც სპეციალისტები იყენებენ ტერმინს – „მბგერავი იოგის გამრუდება, სახმო იოგების მოცულობის განლევა“. ცვლილებათა განვითარების მიზეზად კონსტიტუციასაც განიხილავენ. ზოგ შემთხვევაში ნაწიბურებსა და ახალწარმონაქმნებსაც ნახულობენ.