აპენდიციტი: მკურნალობა და დიაგნოსტიკური შეცდომები
რა არის აპენდიციტი? აპენდიციტი ჭიაყელა დანამატის ანთებაა. მიიჩნევა, რომ აპენდიციტი მაშინ იწყება, როცა იხშობა ჭიაყელა ნაწლავსა და ბრმა ნაწლავს შორის არსებული ხვრელი. დახშობა შეიძლება მოხდეს ბრმა ნაწლავიდან აპენდიქსის შიგნით სქელი ლორწოს ან განავლოვანი მასის მოხვედრის გამო. ლორწო და განავლოვანი მასები მაგრდება, ქვასავით მკვრივდება და აპენდიქსის ხვრელს ახშობს.
ასეთ ქვებს კოპროლითებს უწოდებენ. არც ის არის გამორიცხული, ჭიაყელა გამონაზარდის ლიმფური ქსოვილი შეშუპდეს და ხვრელი დაახშოს. დახშულ სივრცეში ბაქტერიები იწყებენ გამრავლებას, ხოლო ორგანიზმი ამაზე საპასუხო რეაქციას იძლევა, რომელსაც ანთებას უწოდებენ.
აპენდიციტის განვითარების კიდევ ერთი თეორიის თანახმად, ჭიაყელა ნაწლავი იგლიჯება და აპენდიქსის ახლომდებარე ქსოვილებში ბაქტერიები მრავლდება. ამის მიზეზი ჯერჯერობით გაურკვეველია. ვარაუდობენ, რომ ეს პროცესი უკავშირდება იმ ცვლილებებს, რომლებიც ჭიაყელა გამონაზარდის კედლების ამომფენ ლიმფურ ქსოვილებში ხდება. თუ ანთება და ინფექცია აპენდიქსის კედლის სისქეში გავრცელდა, ის შეიძლება გაიგლიჯოს და ინფექცია მუცლის ღრუსაც მოედოს, თუმცა, ჩვეულებრივ, პროცესი აპენდიქსის გარემომცველი მცირე სივრცით არის შემოფარგლული - ქმნის ეგრეთ წოდებულ პერიაპენდიკულარულ აბსცესს.
/* (c)AdOcean 2003-2021, Advertline.https:mkurnali.ge.mkurnali zones.________ _____ */
ado.slave('adoceanadvertlinegelpmmhkfobb', {myMaster: 'gC_g7BxQlx9UWDeCK7yaEdkgIoxg2l6o6JUmNs2rvgn.i7' });
ზოგჯერ, თუ ინფექცია და მისი თანამდევი ანთება მუცლის ღრუში არ არის გავრცელებული, ორგანიზმი ქირურგიული ჩარევის გარეშეც წარმატებით უმკლავდება აპენდიციტს, ანთება, ტკივილები და სხვა სიმპტომები ქრება. ასეთი რამ გვხვდება ხანდაზმულ პაციენტებში და ანტიბიოტიკებით მკურნალობის დროს, ამიტომ პაციენტები ექიმთან დაგვიანებით, აპენდიციტის შეტევიდან კარგა ხნის შემდეგ ხვდებიან მუცლის მარჯვენა ქვედა მიდამოს შესივებით ან ინფილტრატით.
გართულებები
აპენდიციტის ყველაზე ხშირი გართულება ჭიაყელა დანამატის გახვრეტაა. ამას შესაძლოა პერიაპენდიკულარული აბსცესი (აპენდიქსის ირგვლივ ინფიცირებული ჩირქის დაგროვება) ან დიფუზური პერიტონიტი (მთელი მუცლის ღრუს ინფიცირება) მოჰყვეს. აპენდიქსის გახვრეტის ძირითადი მიზეზი გვიანი დიაგნოსტირება და მკურნალობის დაგვიანებაა.
გაცილებით იშვიათი გართულებაა ნაწლავთა გაუვალობა. გაუვალობა მაშინ წარმოიშობა, როცა აპენდიქსის ირგვლივ განვითარებული ანთება ნაწლავის კუნთების მოქმედების შეწყვეტას იწვევს და საკვებს ნაწლავში გადაადგილების საშუალებას არ აძლევს.
აპენდიციტის საშიში გართულებაა სეფსისი - მდგომარეობა, როდესაც ბაქტერიები სისხლში ხვდება და მისი საშუალებით სხვა ორგანოებამდე აღწევს. ეს ძალზე მძიმე, სიცოცხლისთვის სახიფათო გართულება გახლავთ, თუმცა, საბედნიეროდ, არცთუ ისე ხშირია.
სიმპტომები
ძირითადი სიმპტომი მუცლის ტკივილია. თავდაპირველად ის მთელ მუცელში შეიგრძნობა, პაციენტს მისი ზუსტი ლოკალიზაციის განსაზღვრა უჭირს. შემდეგ, როდესაც ანთებითი პროცესი ჭიაყელა ნაწლავის გარეთა კედელზე, მოგვიანებით კი პერიტონეუმზე ვრცელდება, ტკივილის ხასიათი იცვლება - ის შესაძლოა მკვეთრად გამოვლინდეს ერთ მცირე უბანზე.
თუ აპენდიქსი გაიხვრიტა, ინფექცია მუცლის ღრუში გავრცელდება და ტკივილი ისევ მთელ მუცელს მოედება. აპენდიციტს ზოგჯერ თან ახლავს გულისრევა და ღებინება, რომელიც შესაძლოა ნაწლავთა გაუვალობით იყოს განპირობებული. ჩამოთვლილთა გარდა, აპენდიციტის ჩვეულებრივი სიმპტომია სხეულის ტემპერატურის მომატება როგორც ორგანიზმის პასუხი ანთებაზე. მეორე მხრივ, ტემპერატურის არარსებობა აპენდიციტს არ გამორიცხავს, რადგან ეს დაავადება ტემპერატურის მომატების გარეშეც შეიძლება მიმდინარეობდეს.
აპენდიციტის დიაგნოსტიკა
დიაგნოსტიკა იწყება გულმოდგინე გამოკითხვითა და დათვალიერებით. პაციენტების უმრავლესობას აღენიშნება საშუალო ან ძლიერი (ანუ ასატანიდან ძლიერამდე) ტკივილი მუცლის ქვედა მარჯვენა მხარეს, როცა ექიმი ამ ადგილს აწვება. თუ ანთება პერიტონეუმამდე მივიდა, შეინიშნება "რიკოშეტული" ტკივილი - როცა ექიმი მტკივან ადგილს აწვება და შემდეგ ხელს სწრაფად იღებს, ტკივილი წამით ძლიერდება.
ინფექციის დროს სისხლში ლეიკოციტების რაოდენობა, როგორც წესი, იმატებს. აპენდიციტის ადრეულ სტადიაზე ლეიკოციტების მაჩვენებელი შესაძლოა ნორმალური იყოს, მაგრამ ხშირად ამ სტადიაზევე შეინიშნება სისხლის თეთრი სხეულების მცირედი მომატება.
სამწუხაროდ, აპენდიციტი ერთადერთი მდგომარეობა არ არის, რომელიც ლეიკოციტების მომატებას იწვევს - თითქმის ყველა ინფექციასა და ანთებას თან სდევს მათი რაოდენობის ზრდა, ამიტომ არ შეიძლება, ლეიკოციტების მაჩვენებლის მომატება აპენდიციტის პირდაპირ დამამტკიცებელ საბუთად განიხილებოდეს.
შარდის მიკროსკოპია შარდის მიკროსკოპით გამოკვლევაა, რომელიც შარდში ერითროციტების, ლეიკოციტებისა და ბაქტერიების აღმოჩენის შესაძლებლობას იძლევა. შარდის მაჩვენებლები, ჩვეულებრივ, შეცვლილია, როდესაც თირკმელებში ან შარდის ბუშტში არის ანთება ან ქვები, რომლით გამოწვეული ტკივილიც შეიძლება აპენდიციტის ტკივილში აერიოთ. ამრიგად, შარდში არსებული ცვლილებები თირკმელებსა და შარდის ბუშტში პათოლოგიური პროცესის არსებობაზე მიუთითებს, მაშინ როდესაც ნორმალური მაჩვენებლები აპენდიციტისთვის უფროა დამახასიათებელი.
მუცლის ღრუს რენტგენოლოგიურმა კვლევამ შესაძლოა კოპროლითი გამოავლინოს, რომელიც ზოგჯერ აპენდიციტის მიზეზია. ასეთი რამ უმეტესად ბავშვებში შეინიშნება. ულტრაბგერითი გამოკვლევა. მისი საშუალებით შესაძლოა მოხერხდეს გადიდებული აპენდიქსის დანახვა, თუმცაღა ათიდან მხოლოდ 5 შემთხვევაში. ასე რომ, ჭიაყელა ნაწლავის დაუნახავობა აპენდიციტს არ გამორიცხავს.
ულტრაბგერის საშუალებით შესაძლებელია გამოირიცხოს საკვერცხეების, ფალოპის მილებისა და საშვილოსნოს ცვლილებები, რომელთაც აპენდიციტის სიმულირება შეუძლიათ.
კომპიუტერული ტომოგრაფია -არაორსულ პაციენტებში ჭიაყელა ნაწლავის მიმდებარე მიდამოს კომპიუტერული ტომოგრაფია ტარდება აპენდიციტის დიაგნოსტირებისა და აპენდიკულარული ინფილტრატის გამოვლენის მიზნით, ასევე - მუცლის ღრუსა და მენჯის სხვა დაავადებების გამოსარიცხავად, რომელთა სიმპტომები აპენდიციტისას ჰგავს.
ლაპაროსკოპია ქირურგიული მანიპულაციაა, რომლის დროსაც მუცელზე გაკეთებული პატარა ხვრელიდან მუცლის ღრუში წვრილი ოპტიკურ-ბოჭკოვანი მილი შეჰყავთ სპეციალურ კამერასთან ერთად. ლაპაროსკოპია აპენდიქსისა და მუცლის ღრუს სხვა ორგანოების დათვალიერების საშუალებას იძლევა, ხოლო თუ აპენდიციტი იქნა აღმოჩენილი, მისივე მეშვეობით ოპერაციის ჩატარებაც არის შესაძლებელი.
გარდა ლაპაროსკოპიისა, არ არსებობს კვლევის მეთოდი, რომლის საშუალებითაც აპენდიციტის უტყუარი დიაგნოსტიკა შესაძლებელი იყოს, ამიტომ აპენდიციტზე ეჭვის შემთხვევაში მოქმედების ტაქტიკა სამგვარია:
- დაკვირვება;
- გამოკვლევა;
- ან ქირურგიული ოპერაცია.
