ეს დაავადება ხშირად სისხლძარღვების სიბერედაც მოიხსენიება. არსებობს რისკ-ფაქტორები რაც დაავადების გამოწვევაში და შემდგომ განვითარებაში დიდ როლს ასრულებს. გამოყოფენ მოდიფიცირებად და არამოდიფიცირებად რისკებს. არა - მოდიფიცირებად რისკებში შედის ასაკი, სქესი, გენეტიკა. ხოლო მოდიფიცირებადია- თამბაქოს მოხმარება, არასწორი კვება, ცხიმიანი საკვების ანუ ქოლესტერინის ჭარბი მოხმარება, დიაბეტი, ჭარბი წონა.

თრომბის განვითარება ათეროსკლეროზის უკიდურესი ფორმაა, ამ დროს ადამიანის კიდურში სისხლის მიწოდება იხშობა და დაავადებული არეალი ფერს იცვლის, ლურჯდება, ხდება ციანოზური, იზღუდება მოძრაობა და შესაძლოა ჯანმრთელობის კრიტიკული მდგომარეობაც კი გამოიწვიოს.

ათეროსკლეროზის შესახებ უფრო დეტალურად აკადემიკოს ფრიდონ თოდუას სამედიცინო ცენტრის სისხლძარღვთა ქირურგიის მიმართულების ხელმძღვანელი გიორგი დეისაძე გვესაუბრა და რისკ-ჯგუფში შემავალ ადამიანებს შესაბამის რეკომენდაციებსაც აძლევს.

- როგორია ათეროსკლეროზის სიმპტომები და გრძნობს თუ არა ადამიანი მათ, ვიდრე პაციენტის მდგომარეობა არ დამძიმდება?

– ზოგჯერ ადრეულ სტადიაზეც ვლინდება ათეროსკლეროზის სიმპტომები, თუმცა, ძირითადად, შორს წასულ ფორმებში გამოიხატება. ეს დაავადება აზიანებს საშუალო და მსხვილი კალიბრის სისხლძარღვებს -ქვემო კიდურის სისხლძარღვებს, გულის მკვებავ სისხლძარღვებს კორონარებს, ასევე თირკმლის და თავის ტვინის სისხლძაღვებს. საბოლოოდ კი, გართულებაც შესაბამისია. თუ რომელი ორგანოს სისხლის მიმოქცევა მოიშლება, გულის მკვებავი სისხლძარღვის დახშობით ინფარქტი ვითარდება, თავის ტვინის საძილე არტერიის დახშობით ინსულტი, ხოლო ქვედა კიდურებში შესაძლოა განგრენა დაიწყოს და შედეგად კიდურის დაკარგვა მივიღოთ. თირკმლის არტერიის დაზიანების დროს პაციენტებში წნევის მაღალი მაჩვენებლები შეინიშნება იმის გამო, რომ თირკმელში არ შედის საკმარისი სისხლი და საბოლოოდ იშემია ვითარდება.

პაციენტებში ხშირად თავს ქვემო კიდურების ათეროსკლეროზი იჩენს. თუ შევიწროება ქვემო კიდურში მოხდება და ათეროსკლეროზული ფოლაქი წარმოიქმნება, ადამიანს სიარული გაუჭირდება; გაივლის 100 მეტრს, 50 მეტრს და შესვენება მოუწევს, რადგან ფეხი დაეღლება, ვინაიდან კუნთებს არ მიეწოდება იმ რაოდენობის სისხლი, რაც მეტი მანძილის დასაფარადაა საჭირო. თუ ეს მოხდა საძილე არტერიებში და თავის ტვინს დააკლდა სისხლი, მაშინ სიმპტომები სხვანაირია. შეინიშნება გაბრუება, თავბრუსხვევა, ყურებში შუილი.

- ვინ შედიან ათეროსკლეროზის რისკ-ჯგუფში და როგორია ამ პათოლოგიის ასაკობრივი სეგმენტაცია, შეინიშნება თუ არა დაავადების გაახალგაზრდავების ტენდენცია?

– ათეროსკლეროზის რისკ-ჯგუფში, ძირითადად, 50 წელს გადაცილებული მამაკაცები შედიან. დიდი წილი მოდის დიაბეტიან პაციენტებზე. ქალებში ეს პათოლოგია 60-70 წლის შემდეგ იჩენს ხოლმე თავს.. რაც შეეხება გაახალგაზრდავებას, ეს ტენდენცია ნამდვილად შეინიშნება ადამიანებში, რომლებსაც მოდიფიცირებადი ან არამოდიფიცირებადი რისკ-ფაქტორები აქვთ: მაღალი ქოლესტერინის მაჩვენებელი, დიაბეტი ან ეწევიან სიგარეტს.

- რა მეთოდებს იყენებთ თოდუას კლინიკაში ათეროსკლეროზის სამკურნალოდ?

– საწყის ეტაპზე ექიმი პაციენტს ხელით სინჯავს და კრებს ანამნეზს. ამას დუპლექს სკანირებით დიაგნოსტიკა მოჰყვება, რომელიც ულტრაბგერითი გამოკვლევის მეთოდია და სისხლძარღვების დათვალიერებას, სისხლის ნაკადისა და სიჩქარის გაზომვას მოიცავს. შემდგომ კომპიუტერულ ტომოგრაფიას რომ უკეთ შევაფასოთ სისხლძარღვის მდგომარეობა.

თოდუას კლინიკაში მკურნალობას რაც შეეხება, ჩვენ ფეხს ვუწყობთ მსოფლიოში დანერგილ სიახლეებს. მათ შორის, ჩვენი სამედიცინო ცენტრი აქტიურად ნერგავს ახალი მეთოდებით მკურნალობას სპეციალური აპარატის ანგიოგრაფის დახმარებით. თუ ადრე სისხლძარღვების ოპერაციები დიდ და ტრავმულ ქირურგიას გულისხმობდა და ასაკოვან პაციენტებში დამატებით რისკებს აჩენდა, ეს ყველაფერი მოხსნილია. ოპერაცია უსისხლოდ, ჩხვლეტით კეთდება ყოველგვარი ანესთეზიის გარეშე.

ხშირად, სწორედ ამ მეთოდით, ბალონურ ანგიოპლასტიკას ვაკეთებთ, ანუ შევიწროებულ ადგილას სისხლძარღვის ბალონირებას, გაფართოებას, რომ სისხლმა კარგად იმოძრაოს. ასევე შეიძლება სისხლძარღვის ნებისმიერი შევიწროებული უბნის სტენტირება. საბოლოო ჯამში, თოდუას კლინიკაში ღია ოპერაციული ჩარევები მინიმუმამდეა დაყვანილი და, ფაქტობრივად, 90% კეთდება ინტერვენციით ანუ ჩხვლეტით. საწყის და ადრეულ სტადიაზე დაწყებული მკურნალობა ძალიან კარგ შედეგს გვაძლევს.

- რას ურჩევდით იმ ადამიანებს, რომლებიც ათეროსკლეროზის რისკ-ჯგუფს მიეკუთვნებიან?

– საჭიროა ექიმთან დროული ვიზიტი, თუნდაც ფეხის ან გულმკერდის არეში უმნიშვნელო ტკივილის დროს. ჩაიტარეთ კონსულტაცია, რადგან სანამ კრიტიკული პროცესი დაიწყება, მარტივია ამ მდგომარეობის გამოსწორება. 50 წლის ზემოთ ადამიანებში სასურველია წელიწადში ერთხელ გასინჯვა იმის მიუხედავად, აქვთ თუ არა სიმპტომები, რომ შემდგომ მძიმე ჩარევებამდე არ მივიდეს საქმე.

სხვა რჩევებს რაც შეეხება, სასურველია თამბაქოს მოხმარების შემცირება და საბოლოოდ, თავის დანებება. ასევე ცხოვრების ჯანსაღი წესი, რაც დღის განმავლობაში 40 წუთით მაინც ფეხით სეირნობას მოიცავს. თუ გაქვთ დიაბეტი, აუცილებელია შაქრის რეგულარული კონტროლი.